Skinfaxi - 01.05.1915, Blaðsíða 1
Sjávarútvegurinn.
Þessi atvinnuvegur færist árlega meira
i aukana hér á landi. Fyrrum var hann
dvergvaxinn bróðir landbúnaðarins, en nú
er hann að vaxa stóra bróður yfir höfuð.
Fólksmagnið í sveitunum vex ekki, af því
að jörðunum hefir ekki verið skift, búnað-
aðurinn ekki verið á því stigi að það væri
hægt. En sjórinn hefir tekið við þeim sem
hans ieituðu, fælt þá og klætt, eða stytt
þeim aldur.
Hvern atvinnuveg má skoða
skUyrði ^ Þrem hliðum. 1. Iivernig
hann er fyrir einstaklinginn. 2.
Hvernig hann er fyrir þjóðarbúið ár frá
ári. 3. Hvernig hann er fyrir þjóðarstofn-
inn, þegar litið er á aldir og j)úsundir ára.
Sjávarútvegurinn hér við land uppfyllir
það frumskilyrði hverrar atvinnngreinar,
að hann getur gefið mikið í aðra hönd.
Fiskur er mikill við Island, og hefir
verið frá því sögur hófust. Hvort fiski-
náman er ótæmandi, er annað mál. Marg-
ir fiskifróðir menn búast við, aðhinn „vilti
stofn hafsins" geti gengið til þurðar, og
muni gera það eins og raun er á orðin
með dýr merkurinnar. Þess vegna eru
Norðmenn farnir að klekja út fiski, gera
hann að húsdýri. Sú aðferð ber vott um
menningu þeirra.
Fátœkt Þrátt fyrir þessa ríku auðs-
íslenskra uppsprettn i sjónum, eru fáir
sjómaiina. þejr meim j-jkir, sem sjóinn
stunda. Engar skýrslur eru að vísu til
er sýna efnamun landbænda og fiskimanna.
En kunnugir vita að sjómenn yfirleitt eru
fátækari. Þeir hafa minna og lakara að
sér í húsum, fæði og klæðum. Þeir geta
minna gert fyrir börn sin, og þeir eiga
mun minni bókakost en sveitamenn.
Þetta er hárrétt um heildirnar báðar, en
auðvitað ekki um alla einstaklinga.
Eins og allir vita eru hvergi fleiri fiski-
menn búsettir á einum stað en hér i Rvik.
Arsarður þeirra á vélbátum og skútum er
5—800 kr., á botnvörpungum að meðal-
tali 1200 kr. Botnvörpungaskipstjórar og
útgerðarmenn hafa vitanlega mun meira.
En útgerðirnar eru altaf að fækka ogstækka
(sbr. síðustu hagsk. um fiskiv.j..
Nú munu allir sem þekkja, viðurkenna
að fjölskylda sem verður að lifa fyrir ó—
800 kr. i Rvík er mjög illa stödd. Átak-
anlegast er að sjá húsakynnin, kjallara-
herberbergi og loftsmugur þar sem 5 -8
manneskjur elda mat, eta, vinna og sofa.
Bækur og blöð fá og af lélegasta tagi.
Mun betur eru hásetar á botnvörpungum
settir að þessu leyti, en þó hafa þeir sann-
anlega minna kaup og verri kjör en sveta-
bændur. Sanit er kauphækkunin þar mikil
framför. Annars hefir miklum reyk verið
þyrloð upp um, hvað sjávarútvegurinn gæfi
meira í aðra hönd en sveitabúskapur.
Menn hafa vitnað i útflutningsskýrslurnar,
að við fengjum 12 miljónir inn i landið
árlega fyrirsjávarafurðir, en ekki nema 3 fyr-
ir landvörur. Þetta er satt á pappírnum.
En þá er ótalið í skýrslunum alt það sem
neytt er í landinu sjálfu af landvörum,