Skinfaxi - 01.01.1916, Blaðsíða 7

SKINFAXI
7
á landinu eru nokkurskonar eyða i þjóð-
félaginu. Að visu eru ]mr vinnandi, starf-
andi menn, en starfsaðferðir þeirra og tök
á lífinu eru heilli öld á eftir tímanum,
þeim sjálfum til mestra óheilla.
Yið „sambandsmenn“ í ungmennafélags-
skapnum viljum að hreyfingin breiðist yfir
alt landið, ekki okkar vegna, sem þar höf-
um starfað, heldur þjóðarinnar vegna, sem
getur haft stórmikið gott af skipulagi okk-
ar. En þegar um er að ræða útbreiðslu
þessa félagsskapar, þá nær engri átt að
hugsa fyrst um kalblettina, þar sem varla
verður vart nokkurs félagsanda. Þar vant-
ar jarðveginn, enn sem komið er. Nei,
okkar starf verður fyrst og fremst að vera
það, að koma skipulagi á félögin, sem
eru til víðs vegar urn land, en ekki eru
í neinu sambandi. Og þar næst að Ieita
samninga við sýslu-sambönd utan sam-
bandsins um að hverfa inn í heildina.
Hagnaðurinn við það að hafa ungmenna-
félag, sem er í allherjarsambandinu, er
mjög mikill. Fyrst og fremst er hverri
bygð holt að hafa félag, þar sem æskan
hefir hæfilegt verksvið, þar sem unga fólk-
ið getur i einu glatt sig, og starfað alvar-
lega, vanist við félagsskap og samvinnu,
vanist á að starfa og taka hæfilegt tillit
til annara. Slík samtök eru hinn gagn-
legasti skóli fyrir tilvonandi borgara. Síðar
meir bíða þeirra önnur og alvarlegri við-
fangsefni. En því aðeins mun fullorðna
fólkinu farast þau vel úr hendi, að það
hafi æft sig ungt við starf og samheldni.
En reynslan er búin að sýna, að slík fé-
lög geta ekki lifað til lengdar, ef þau standa
ein og óstudd. Það er gamla sagan um
stafina og knippið, endurtekin einu sinni
enn. En sýslu- eða héraða-sambönd eru
ekki nóg; þau eru líka of veik. Þau
þurfa að ganga i allsherjarsambandið. Þá
fyrst er samvinnan orðin sterk og fullkom-
in. Smá og veik sambönd hafa ekki jafn-
mörg og lífgandi vakningarlyf eins og lands-
sambandið getur haft. Það getur haft og
hefir duglega íþróttakennara og fyrirlesara,
til að senda um landið og styrkja félags-
skapinn. Það hefir blað, sem ekki mundi
vera til, ef ekki væri neitt allsherjarsam-
band i landinu. Áhrif þess eru eingöngu
að þakka landssambandinu. Landsjóður
styrkir ungmennafélögin með dálitlu fjár-
framlagi, en sem von er, geta ekki önn-
ur félög en þau, sem starfa með í U. M.
F. í. orðið þess styrks aðnjótandi. Getur
þá ekki forgöngumönnum binna skipulags-
lausu félaga komið saman við okkur um
að stetna að nánari samvinnu, gera ung-
mennafélagsbreyfinguna að varanlegum
þætti í framsókn og viðreisn þjóðarinnar?
En til þess þurfa öll félögin að starfa,
i sameiningu.
Bókafregn.
Guðmundur Friðjónsson: Tólf
sögur. Sig. Kristjánsson gaf út.
Sögur þessar eru að mörgu leyti ein-
kennilegar. Höf. er, svo sem kunnugt er,
sveitabóndi, sem aldrei hefir átt heima i
kaupstað eða borg, einmitt þeim stöðum,
sem móta mest flest önnur skáld. Sög-
urnar tólf sýna lesandanuin lífið frá nýrri
hlið og í nýjum búningi, Málið er snjallt
og hreint, og kennir óvíða málskrúðs, sem
stundum fyr spilti skáldskap Guðmundar.
Efnið er tekið úr heimahögum; líklega
eru allar sögurnar sannar að mestu leyti
og eykur það gildi þeirra, ekki síst síðar
meir. En meðferð efnisins er mjög per-
sónuleg, mjög eðlileg skáldinu. Skoðanir
og lífsstefna Guðmundar koma fram í hverri
setningu. En einmitt þetta er að sumu
leyti hættulegt söguforminu; skáldið má
ekki gefa of mikið af sínum hugsunum,
nema fyrir munn söguhetjanna. Senni-
lega ber meira á þessu með Guðmund
heldur en ella mundi, af þvi að hann er
mjög æfður og mjög snjall ræðumaður,