Skinfaxi - 01.02.1916, Blaðsíða 5

SKINFAXI
21
En þar mun kenna nokkurs misskilnings.
Jóhann gat ekki verið leikskáld hér heima
eins og ástæðum okkar var háttað. Frægð
hefir hann að vísu hlotið, þó eigi meiri en
að maklegleikum. En fé munu leikrit hans
•ekki hafa flutthonum enn, svo að um muni.
Það er rangt af vitrum mflnnum að tala
eftir þvi sem heimskingjar vilja helst heyra.
Islenska þjóðin á að hætta að vera hor-
kongur, hún þarf þess ekki. Við þurfum
enga menn að svelta eða kúga — ekki
einu sinni listamennina.
Tryg-gingar.
Nú mun vera að komast rekspölur á
'brunatryggingarnar hér á landi og er það
gleðiefni. Það er okkur ekki samboðið
að leggja svo mjög á tæpasta vaðið, að
vera án trygginga, en svo er enn um
iflesta bæi í sveitum. Þá er hitt og óyndis-
úrræði að tryggja i erlendum félögum, eins
og nú verður að gera. Hitt er rétta leið-
in: Að tryggja aH, sem trygt verður,
með islenskri samábyrgð. Mun þess nú
skamt að biða með bæi og hús. Annað
tryggingarmál mun að líkindum verða
deiluefni á komandi árum. Það er elli-
tryggingin, sem fyr hefir verið minst á
hér í blaðinu. Reikningsfróðum mönnum
telst svo til að, ef allir menn í landinu
greiddu 10 kr. árlega í ellitryggingarsjóð
frá því þeir Jeru 17 ára og til sextugs
aldurs, þá myndaðist sjóður í landinu alt
að því 40 miljónir, sem lána mætti til
öruggra gróðafyrirtækja, þótt bíða þyrfti
arðsins svo árum skifti (ræktun). En allir
þeir sem yrðu meira en 60 ára gamlir
gætu fengið 200 kr. árlega úr sjóðnum,
það sem eftir væri æfinnar. Lág eftirlaun
að vísu, en þó niundi margt gamalmennið
núna þakka fyrir, ef slíkur varasjóður
biði þess í ellinni. Maður sem væri trygð-
ur þannig og yrði áttræður, hefði greitt í
iðgjöld 430 kr. samtals, en fengi í ellistyrk
4000 kr. Sjóðurinn græddi aðallega á
vöxtunum, og þeim sem dæu yngri en
sextugir. Mönnum mun risa hugur við
gjaldabyrgðinni, en ekki er þetta nema
leikur einn, ef menn vilja, og líklegadjúp-
tækasta framfaramál sem nú er uppi með
þjóðinni. Þessi trygging mundi gera
gamalmennin óháð ættingjum — og sveit-
inni. Hún mundi neyða menn til að vera
forsjála. Þó er óbeina gagnið engu síður
merkilegt. Nú stranda flestar framfarir,
einkum ræktun og landnám, á peninga-
leysi. Við fáum ekki lán hjá útlendingum
nema með afarkostum, og þó lítið. Gætnir
menn vilja fremur kyrstöðu heldur ’en
niðurlægjandi og bindandi lántökur er-
lendis. En með 40 miljóna sjóð, sem á-
vaxta’mætti i landinu sjálfu, væru þjóðinni
trygðar skaplegar framfarir. Sjóðurinn
þessi mundi verða lífgjafi æskunnar og
verndari ellinnar.
Nýtt tímarit.
Réttur heitir nýtt tímarit, kemur út á
Akureyri tvisvar á ári. Ritstjórinn er Þór-
ólfur Sigurðsson í Baldursheimi við Mý-
vatn, en afgreiðslumaður Finnur Jónsson
póstmaður á Akureyri. Árgangurinn kostar
2,25. Rit þetta er einstætt i sinni röð
hér á landi. Það á að flytja fræðandi
greinar um félagsmál og framfaramál,
skýra frá erlendum nýjungum og kenn-
ingum og að þá að öllum Iíkindum benda
á, að hve miklu leyti þær eiga við hér á
Iandi. Aðstandendur ritsins vonast eflir,
að þar verði unt á komaudi árum að rök-
ræða með nákvæmni helstu viðfangsefni
þjóðarinnar, að því er til félagsmála kem-
ur. Sennileg^ verður útlendum fræðikenn-
ingum leyft fyrst um sinn að hafa yfir-
hönd í ritinu, með því þær eru nauðsyn-
legar, meðan þjóðin er að átta sig á, hvert
hún vill stefna. Síðar kemur að því að
laga erlenda reynslu eftir íslenskum ástæð-
um. Sumum mönnum kvað koma það
undarlega fyrir sjónir, að Réttur ætlar að
flytja greinar um ýmsar kenningar, sem
erlendis eru fjandsamlegar hver i annarar