Skinfaxi - 01.05.1924, Qupperneq 1

ð. BLAÐ
EEYKJAYÍK, MAÍ 1924.
XV. ÁR
Kafli
úr ræðu sr. Magnúsar Helgasonar, við
uppsögn Kennaraskólans, síðasta
vetrardag 1924.
Nú er mikið rætt og ritað um bjarg-
ráð fyrir þjóð vora. pau hníga öll að
efnahagnum, og vist er hún þar í hættu
stödd. Sjálfstæði hennar, sæmd og gæfa
geta verið í veði. þegar svo er ástatt,
dugir ekki að kveinka sér, þó að grip-
ið sé til hörkubragða. Heldur kysi eg
að vér Islendingar yrðum allir að sitja
um sinn við vatn og brauð, en að láta
aftur vort langþráða og seinfengna
sjálfstæði.
En þó að nauðungarráðstafanir kunni
að geta komið að liði til að bjarga frá
gjaldþroti í svipinn, þá ná þær skamt
til varanlegrar viðreisnar, jafnvel að
þvi er efnahaginn einan snertir. Gæfa
og gengi, um efnahag eins og annað,
byggist fyrst og fremst á liugsunarhætt-
inum. Hvernig ætti nokkurn tíma sú
þjóð að mega búa við gæfu og gengi,
sem mest þráir munað, prjál og mak-
indi? Hverrar hamingju má sú þjóð
vænta, þar sem úlfúð, skilningsleysi og
jafnvel hatur ræður mestu í viðskiftum
stétta og flokka? Skilyrði varanlegrar
viðreisnar og gæfu i öllum efnum er
ekkert annað en bættur hugsunarhátt-
ur. pjóðin þarf að verða vitrari og betri.
svo vitur, að hún sjái það og skilji, og
svo góð, að hún vilji það af öllu hjarta
og meti það mest af öllu. Eg þ^kki eng-
in bjargráð, er án þess tryggi oss gæfu
og gengi til frambúðar. pví þykir mér
mest vert um allar ráðstafanir, sem þar
að hníga. Að því eiga allir skólar að
vinna, æðri og lægri, og þó þykir mér
aukin og bætt alþýðumentun mesta
nauðsynin, þvi að hún tekur til flestra.
þar er barnafræðslan og uppeldið und-
irstaðan, hvar sem það fer fram, í skól-
um eða heimahúsum. Eg er samþykk-
ur Cygnæmi hinum finska um, að það
sé heilagt málefni og vinnan í þjónustu
þess guðsþjónusta, ef hún er af hendi
int í réttum anda og af öllu hjarta.
Eg vona að þið, sem kveðjið nú skól-
ann, hugsið eitthvað líkt í þessu efni, og
að ylckur auðnist öllum eitthvað gott
fram að leggja því máli til stuðnings,
hvort sem þið vinnið að þvi beint eða
óbeint, lengur eða skemur. Eg vildi, að
skólinn hefði getað veitt ykkur betri
undirbúning til þess, og eg veit, að þið
finnið til vanmáttar, en líka hitt, að góð-
ur vilji og einlægur er sigursæll. Sú ósk
mín og bæn fylgir ykkur öllum héðan,
að guð gefi ykkur hann og viðhaldi hon-
um hjá ykkur æfinlega, og styrki ykk-
ur til að vekja hann og glæða í hrjóst-
um hvers þess manns, yngri og eldri,
sem þið lcunnið að eiga fyrir höndum
að fræða eða liafa áhrif á. J?að er hann,