Skinfaxi - 01.11.1928, Blaðsíða 2

98
SKINFAXI
um minningum fortíðarinnar, en væri lítt hugarhaldið að
búa í haginn fyrir komandi tíma og eftirkomendurna.
Jón Sigurðsson forseti sagði að okkur hefði verið
talið það til gildis, að við héldum, manna mest, á lofti
minningu hinna dauðu, með grafskriftum og æfiminn-
ingum. Um þetta segir hann enn fremur; „Þetta er lofs-
vert og fagurt, og það er eðlilegt að það sé rótgróið
hjá oss, því þjóð vor hefur lengi verið einkennileg í
því, framar flestum öðrum, að líta altaf meira aftur fyrir
sig en fram, eins og maður, sem gengur öfugur áfram,
eða sem menn segja, „gengur móður sína lifandi ofan i
jörðina“. — En menn mega samt ekki gera of mikið að
þessu, því annars fer svo fyrir oss, að meðan vér horf-
um aftur á bak, á fornöld vora og undrumst hana gláp-
andi og starandi, en gjörum lítið eða ekkert, som gjöfa
þarf, þá fer móður vorri, íslandi, aftur, svo að það
gengur lifandi ofaní jörðina, það er, eyðist og hrörnar
fyrir ódugnað barna sinna og getur ekki framfært þau,
þvl þau hafa ekki lag á að ganga sér að mat. Vér
gleymum þá því, að þessir forfeður vorir stóðu ekki svo
og gláptu, heldur voru þeir frískir og fjörugir og
starfsamir."
Tímarnir eru nú orðnir mjög breyttir frá því Jóti
Sigurðsson ritaði þetta. Tíminn, sem þátíðar íslendingar
höfðu að baki, var þannig, að vel var skiljanlegt þetta
álit forsetans o. m. fl. Langt í fjarska logaði frægðar-
bjarmi gullaldarinnar, sem „lýsir um sem leiftur, langt
fram á horfinni öld“, en aldirnar og áratugarnir næstu
grúföu kolmyrkir yfir og byrgðu alla útsýn, lamandi
sjálfsbjargarviðleitni og framtaksþrá. Fyrir 100 árum var
það ekki glæsilegur tími, sem næst lá að baki þeirra,
sem þá voru að verða fulltíða menn. Stjórnarfarslegt
farg og einokunaránauð hafði öld af öld smádeyft eggj-
arnar til framsóknar og sjálfsbjargar. Og svo koma hall-
ærisárin við og við með eldsumbrotum, öskufalli, jarö-
skjálftum, skepnufalli og hungurmorði landsmanna í þús-
undatali. Ekki finst mér það nein undur þótt megin