Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1950, Blaðsíða 5

Þegar HM.S. Andania var söhkt
Frásögn Guðmundar Sveinssonar, skipstjóra
Það var af tilviljun að ég réðst sem skip-
stjóri á b.v. Skallagrím í þessa eftirminnilegu
ferð til Englands rétt fyrir miðjan júní árið
1940.
Sigurður Guðjónsson skipstjóri á Skallagrími
hafði siglt flestallar ferðir, sem skipið hafði
farið frá því siglingar byrjuðu eftir að ófrið-
urinn hófst, en þessa ferð fékk hann sér frí
og réðst ég sem skipstjóri með skipið þessa
einu ferð.
Við lögðum af stað frá Reykjavík föstudag
14. júní 1940 í bezta veðri. Bar ekkert til tíð-
inda, fyrr en á laugardagskvöldið þ. 15. um kl.
11, þegar skipið var tæpar 200 sjómílur frá
Vestmannaeyjum. Sáum við þá stórt kaupfar
með tveimur reykháfum á að gizka 20 þúsund
tonna skip, sigla með mikilli ferð á eftir okkur
og sendi það okkur ljósmerki um að stöðva
skipið tafarlaust. Var það gert. Biðja þeir
okkur að koma svo nærri skipinu, að þeir geti
talað við okkur.
Þeir segjast hafa ástæðu til að halda, að
skip hafi verið skotið tundurskeyti 30—40 sjó-
mílum fyrir norðan okkur, eða N 12° V., mis-
vísandi frá þeim stað, sem við vorum á, og
spurðu þeir, hvort við vildum fara því til að-
stoðar ef með þyrfti. Eftir að hafa borið það
undir stýrimann, vélstjóra og aðra skipsmenn,
ákvað ég að hætta á að fara og leita að skip-
inu, þó að kol væru knöpp. Ég vissi, að ég
lagði skip og skipshöfn í mikla hættu, þar sem
fullvíst var, að kafbátur væri í nálægð.
Síðan var lagt af stað í uppgefna stefnu
N 12° V. Þegar búið var að sigla 30 sjómílur,
en ekkert sást, var mér ekki farið að lítast
á að við niundum finna nokkuð. Fór ég þá upp
á brúarþak, og eftir nokkra stund sáum við
siglutoppa á skipi langt í norður frá okkur og
var siglt þangað. Þegar við vorum búnir að
sigla rúmar 50 sjóm., komum við að stóru far-
þegaskipi eða vopnuðu kaupfari, sem var
H. M. S. Andanía frá Liverpool. Skipið var
auðsjáanlega að sökkva og afturendinn mjög
siginn í sjó.
Um fjórðung sjómílu frá skipinu sáum við
flota af stórum bjargbátum, 14 alls, þar af
voru tveir vélbátar, allir fullir af brezkum sjó-
liðum. Vélbátarnir héldu hinum bátunum upp í
vindinn og reyndu að halda þeim saman. Vind-
ur var vestan 4 vindstig. Fyrst kom annar vél-
báturinn til okkar, og var skipherrann í hon-
um. Kom hann fyrstur um borð og þakkaði
okkur fyrir að koma þeim til aðstoðar, en hon-
um fannst skipið lítið. Sagði hann mér nafn
skipsins, sem skotið hafi verið tundurskeyti, og
að öll skipshöfnin, 353 menn, hefði komizt í bát-
ana. Nokkrir væru særðir. Taldi hann, að vart
væri nóg pláss á togaranum. En þar eð loft-
þyngdarmælir var fallandi og útlit fyrir að
hvessa mundi af vestri eða suðvestri, taldi ég
að við yrðum að taka á móti mönnunum, því
að óvíst var hvort fleiri skip væru á þessum
slóðum. Féllst hann á það. Kvaðst skipherrann
þó ekki mega yfirgefa skip sitt, meðan það
væri á floti. Bauð ég honum að bíða og sjá
hverju fram yndi með skipið og þakkaði hann
það. Á meðan við ræddum um þetta munaði
skipinu mikið að sökkva. Fór nú framendinn
að rísa upp úr sjó, og sjáanlegt var, að það átti
stutt eftir.
Var síðan byrjað að bjarga mönnunum um
borð í Skallagrím. Gekk það allgreitt, enda voru
flestir sjómenn á bezta aldri, þó vox-u nokkrir
við aldur, en allir rólegir, og var það mikið því
að þakka, hve örugglega og slysalaust þetta
gekk.
Skipshöfnin tók hraustlega á móti þeim. —
Reyndi nokkuð á krafta og lag, að taka á móti
353 mönnum svona í einni skorpu.
En erfiðara var að ná særðu mönnunum um
borð. Þrír menn, sem fengið höfðu bráðabirgða
umbúnað lágu á sjúkrabörum mikið særðir. —
Urðum við að fara ofan í bátana og hjálpa til
við að koma þeim um borð. Voru þeir síðan
lagðir þvert yfir borðin í borðsalnum, auk þess
voru aðrir 7 eða 8 meira og minna særðir.
Fengu þeir rúm í káetu, í kojum og á bekkj-
um, sem var það bezta pláss, sem til var. —
V í K I N G U R
05