Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1950, Blaðsíða 9

fyrir landhelgismálinu, síður en svo. Hefur þá
ekkert gerzt í þessu málanna máli?
Eftir því, sem Morgunblaðið skýrir frá 15.
desember s.l., hefur merkilegum áfanga verið
náð í landhelgismálinu hjá „Sameinuðu þjóð-
unum“ og þessi „merkilegi áfangi“ er allur sá,
að sérfræðinganefnd S. Þ. var auk annarra
mála falið að rannsaka landhelgismálin, og
hafðist þetta fram með 15 atkvæðum gegn 12,
en 14 sátu hjá, svo raunverulega hefur þingi
S. Þ. verið fremur óljúft að fást að svo stöddu
við landhelgismálin og því ekki að búast við
neinni skjótri afgreiðslu. Það, sem kemur mér
þó sérstaklega til þess að efast um, að með
þessari aðferð sé „áfanga náð“ fyrir okkur ís-
lendinga, er fyrirvari sá, sem í nefndri grein
stendur, en hann er svohljóðandi:
Landhelgismál Norömanna.
„Fyrir alþjóðadómstólnum í Haag er nú ein-
mitt eitt slíkt mál, þ. e. málið milli Breta og
Norðmanna varðandi víðáttu norskrar land-
helgi. Málavextir eru þeir, að Norðmenn hafa
talið sér víðáttumeiri landhelgi en Bretar hafa
viljað viðurkenna.
Rétt er aö tatca þaö fram, aö þar sem Noreg-
ur hefur aldrei taliö sér minni landhelgi en þéi,
sem norska stjórnin heldur fram í Haag, er
ekki víst aö úrskuröur dómsins komi fslandi aö
haldi“. (Leturbr. mín).
Með þessum fyrirvara er verið að búa okkur
undir það, að málið milli Breta og Norðmanna
komi okkur að litlu eða engu haldi þó Norðmenn
vinni. Og ástæðurnar eru teknar fram, að vísu
í sem fæstum orðum, en þó nógu greinilegar,
og þær eru þessar: Norðmenn hafa ætíð haldið
fram fjögra sjómílna landhelgi og að norskir
firðir og flóar væru lokaðir útlendingum til
veiða og alveg sérstaklega hefur styrinn staðið
milli Breta og Norðmanna um togaraveiði í
„Vestfjorden hjá Lofot“, sem Norðmenn telja
lokaðan, en Bretar veiða í, þar eð fjarðarmynn-
ið er 32 mílufjórðungar.
Þegar ég í sumar sem leið var staddur í
Noregi, fulltrúi Rotaryfélagsskaparins á Is-
landi, barst landhelgisdeilan við Breta nokkuð
í tal og varð ég þess skjótt var, að landhelgis-
málið átti hug allra Norðmanna óskiptan og
að þeir telja sér sigur í því máli, þó við örðug-
an og óvæginn andstæðing sé að etja. Þeir skipa
sínum færustu lögfræðingum og fiskifræðing-
um í málið, þeir leggja áherzlu á hinn sögulega
rétt, sérstaklega um lokun fjaröa og flóa, sem
þeir aldrei hafa kvikað frá, þeir halda málinu
vakandi í Stórþinginu eins og ég áður hef sagt
frá í greinum mínurn um landhelgismálið og
þá ekki síður með því að beita fyrir sig áhrifa-
mönnum (ræðismönnum) utanlands og með rit-
gerðum og blaðagreinum heima. Þessu síðast-
nefnda til sönnunar skal fluttur hér í þýðingu
útdráttur úr grein, sem birtist í Björgvinjar-
blaðinu „Gula Tidend“, 19. nóvember s.l. eftir
safnvörð Færöyvik.
Hefur hann um mörg undanfarin ár rann-
sakað nöfn á fiskimiðum, veiðisvæðum og sigl-
ingamerkjum við Noregsströnd, og segist hon-
um svo frá í nefndu blaði: „Með þessum rann-
sóknum mínum hef ég komizt að því, að haf-
inu, þar sem róið er til fiskjar (Fiskehavet)
var skipt í stóra almenninga, er náðu eins langt
í haf út eins og fiskimiðin og landgrunnið. Haf-
inu frá Stað suður að Sognfirði var skipt í 5
almenninga: Staðsjór, í hann var róið úr verum
eða útgerðarstöðvum við Stað, Bremangursjór,
þangað sóttu Bremangursverin, Kinnasjór, þar
réru skip frá Brandey, Búasjór, þangað sóttu
vermenn frá Askvelli, Sólundirsjór, en þar
veiddu útversmenn.
Takmörkin milli veiðisvæðanna voru djúpálar
fjarðanna. Fyrir norðan Stað eða í Sunnmæra-
fylki var farið eftir svipuðum reglum og þar
skiptu sjómenn veiðisvæðunum milli sín í af-
markaða reiti á miðunum, svo eyjaskeggjar á
þessum slóðum, sem aðallega sóttu og eignuðu
sér miðin, lentu ekki hver fyrir öðrum og losn-
uðu við allar þrætur innbyrðis um hvar leggja
skyldi lóðir og net.
Þessar reglur voru í gildi fyrir veiði á djúp-
miðum og fyrir veiði þá sem stunduð var allt
árið, en um veiðina á göngufiski, svo sem síld,
þorski og ufsa í torfum, voru þau ákvæði sett,
að hún var öilum heimil meðan á göngunni stóð
og margir bændur innan úr dölunum áttu kæn-
ur sjálfir, sem þeir þá notuðu, eða réðu sig
upp á hlut.
Fiskimiðin norðan við Stað náðu 6 mílur
danskar í haf út (60 kílómetrar), en miðin við
Sogn og Firðina 3—4 mílur danskar út frá
landi.
Það virðist svo sem þessar sögulegu stað-
reyndir hljóti að hafa talsverða þýðingu fyrir
úrslit deilunnar í Haag um landhelgina.
Englendingar vilja nú fallast á að landhelgin
(norska) sé 7,4 km. frá landi (þ. e. fjórir mílu-
fjórðungar), en þeir vilja sveigja línuna inn í
alla firði og flóa, og þá yrði lítið eftir af mið-
um okkar og veiðiréttindum.
Norska landlielgin.
Noregur heldur fast viö landhelgislínu, sem
er 7,U km. í haf út, reiknuö frá línu landsodda
eöa yztu skerja í milli“. (Þ. e. firðir og flóar
t
V I K I N □ U R
B9