Sjómannablaðið Víkingur

Árgangur

Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1950, Blaðsíða 12

Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1950, Blaðsíða 12
Gæzla kælivéla í skipum Eftirfarandi grein birtist i septemberhefti tímaritsins Marine News N. Y. 1949, og er eftir Mr. George H. Walker vélstjóra hjá York Corporation. Greinin er a'ðeins lausleg þýðing, en ýmsar bendingar er þar að finna, sem gagnlegar gætu ofðið fyrir vélstjóra er gxta kælivéla. Það kann að valda misskilningi, að talað er um kælivökva og kæligas (refrigerant) sitt á hvað, en þó er um sama hlut að rxða, og þarf þetta skýpingar. Eins og lmnnugt er, þá em til kuldaframleiðslunnar notaðar lofttegundir, liér Freon-12. Er lofttegund- inni þjappað saman og kæld, þar til hún verður fljótandi. Sé þessum vökva úðað inn í lágþr.rúm (eimir), eimiist hann samstundis og bindur með því hita, þ. e. kælir loftið í rúminu sem eimirinn stendur í. En nú er vökvlinn orðinn að gasi, sem þjappan sýgur til sín, og ný hringrás hefst. Þessi hrtingrás endurtekur sig í kælikerfinu með miklum hraða meðan lcæliloftþjappan er i gangi. Tilgangur þessa erindis er að gefa gæzlumönnum við kælivélar í skipum nokkra undirstöðuþekkingu á starfsháttum þeirra. En sú þekking er ómissandi til þess að geta greint og rétt gang nefndra tækja. Gert er ráð fyrir, að lesandinn sé þegar kunnur undirstöðuatriðum í kælitækni, og ennfremur, að tækin, sem um er að ræða, séu rétt gerð og vel fyrir komið. Er og einungis um gæzlu tækjanna að ræða. Starf vélsmiðanna og uppsetning tækjanna í skipa- smiðjunum er venjulega framkvæmt í flýti. Starf og ábyrgð vélstjóranna í skipunum og umsjón með að tækin vinni rétt, varir hins vegar árum saman. Og ekki er ótítt, að þeir verði að slást við galla, sem koma meira og minna fram í öllum tækjum. Kœlivökvar, sem venjulega eru notaðir. Aður en Freon var fundið upp, var mest notað í skipum kolsýra og ammoníak. Þessir kælivökvar hafa sína kosti og galla, en þeir hafa verið notaðir með góðum árangri árum saman. Ennþá eru mörg af kona, fjörgömul og farlama, varð eftir vand- lega falin í baðstofunni. Þegar ræningjarnir komu í bæinn, fóru þeir snuðrandi, brutu upp hirzlur, söfnuðu munum, er þeir girntust, eyði- lögðu allt, sem þeir vildu ekki nýta. Þarna var ekki um auðugan garð að gresja, helztu verð- mætin nokkrir silfurmunir, sem húsfreyjan átti. En er gamla konan heyrði hljóminn í silfrinu, gat hún ekki orða bundist: „Þar fór illa silfrið hennar Siggu minnar“, sagði hún. Fundu ræn- ingjarnir hana þá og hjuggu hana í spað. Eftir þessi hervirki lagði flokkurinn af stað lengra inn í sveitina, en ekki höfðu þeir farið langt, þegar skriða mikil féll úr fjallinu; kom þá felmtran yfir hópinn; tóku þeir til fótanna 122 — Þýð. þessum tækjum í notkun, en ekki mun líða á löngu þangað til þau hverfa, ýmist af því, að skipt er um þau eða skipin falla úr sögunni. Freon 12 kælivökvinn er notaður svo mikið nú orðið í skipum, að mest af því sem sagt verður, mun fjalla um eiginleika hans og notkun. Mörg atriði í þessu er- indi gætu átt við skipatæki, sem byggð eru á mið- flóttaaflslögmálinu, en nota venjulega aðra kælivökva af Freon-fjölskyldunni. Gæzla slíkra tækja mundi þó útheimta sérstakt erindi, og er þeim því sleppt hér. Þjappan. Þjappan er hjartað í kælikerfinu. Gangur hennar og gerð hefur því mikil áhrif á heildarstarf kerfisins. Vér munum því taka til athugunar nokkur undirstöðu- atriði, sem hafa áhrif á starf hennar, og eru sérstak- lega mikilvæg. Vélstjórinn hefur venjulega mestan á- huga fyrir afköstum þjöppunnar, og verður hún því tekin til athugunar fyrst. Stærð þjöppunnar er ákveðin með því að reikna út og flýðu í dauðans ofboði til sjávar, hrundu fram bátum og réru, lífróður til skipa. Léttu þau brátt akkerum og sigldu austur með landi. En mosagróin stórgrýtisurðin við fjallsræt- urnar sýnir ennþá, hvar Tyrkjahlaupið féll“. Þetta var sagan, sem gamli maðurinn sagði mér, meðan við gengum út í kauptúnið. Við kvöddumst með handtaki. Það kom ögr- andi glampi í augu öldungsins, um leið og hann sleppti hendi minni og mælti: „Mér þykir vænt um þessa munnmælasögu, finn í henni þau sannindi, að óhamingju ís- lenzku þjóðarinnar verður ekki allt að vopni, meðan landvættirnar standa á verði gagnvart erlendum ræningjum og flugumönnum“. VÍKINGUR

x

Sjómannablaðið Víkingur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sjómannablaðið Víkingur
https://timarit.is/publication/335

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.