Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1950, Blaðsíða 9

Hugleiðingar siómanns
Ef maður fer að hugleiða af hverju allir þeir
erfiðleikar stafa sem við eigum nú við að stríða
eftir hina gróðamiklu (feitu) stríðsár, þá vakn-
ar óumflýjanleg sú hugsun hjá okkur hvort
okkur raunverulega vantar ekki eitthvað
— og þá hvað? Jú sannleikurinn er sá, að þegar
við förum að kryfja málið til mergjar, komumst
við óumflýjanlega að þeirri niðurstöðu að það
muni vera skipulagsgáfan, sem við höfum því
miður allt of lítið af og sú vöntun hefir kostað
okkur bæði erfiðleika og ómetanlegt efnahags-
legt tjón. Dæmin þessu til sönnunar eru ótæm-
andi og vil ég aðeins taka fáein, og þá fyrst þau,
sem beinlínis snerta sjómannastéttina.
Þá er nú fyrst að nefna það frámunalega
skipulagsleysi sem átt hefur sér stað með inn-
kaup á mótorvélum í fiskibáta. Undanfarin ár
hafa verið fluttar inn ótal tegundir af vélum.
Hvaða heildsalaskussi sem er og hefur getað
krækt sér í umboð, hefur selt vélar, og meir að
segja án þess að krafist væri af honum að hann
hefði þau varastykki fyrir hendi, sem nauð-
synlegust eru. Þess vegna er nú komið svo, að
fjöldi fiskibáta liggja með bilaðar vélar víðs-
vegar um land, vertíðin töpuð og litlar líkur
fyrir því að úr rætist. Þarna á þessu eina sviði
hefur þjóðarbúið orðið fyrir tilfinnanlegu tjóni,
og ég tala nú ekki um hina fátæku smáútgerðar-
menn. Ætli það hefði nú ekki verið öllu hyggi-
legra að skipuleggja þessi vélainnkaup t. d.
þannig, að aðeins hefði verið leyfður innflutn-
ingur á tveimur eða þremur beztu tegundunum
af vélum og þeim hefði verið séð fyrir nægum
varastykkjum.
Ef við snúum okkur nú að nýsköpuninni, þá
skyldi maður nú ætla, að skipulagsgáfan hefði
látið á.sér bera þar, ef hún á annað borð hefði
verið fyrir hendi, en því miður, hennar varð
ekki vart. Hinir svokölluðu Svíþjóðarbátar
reyndust þegar til kom bæði of litlir og of stórir,
sem sagt of stórir til að stunda línuveiðar og
of litlir til að stunda síldveiðar, og nú eru flestir
þessir mislukkuðu ^átar látnir stunda botn-
vörpuveiðar og eru á hraðri leið með að eyði-
leggja öll fiskimið við strendur landsins. „Þann-
ig fór með sjóferð þá“.
Á undanförnum árum hafa verið byggðar
fjölmargar fiskimjölsverksmiðjur í verstöðvum
í kringum landið, þessar verksmiðjur hafa all-
flestar gefið góðan arð, því fiskimjöl er einhver
verðmætasta útflutningsvara okkar, allar
þessar verksmiðjur hafa, ef að líkum lætur,
kostað stórfé, því nú byggjum við íslendingar
ekki nema úr steini (Beton) en ég var að hug-
leiða hvort ekki hefði verið hyggilegra að byggja
fljótandi verksmiðju, sem svo í rólegheitum
hefði synt milli verstöðvanna til að mala gjald-
eyri úr fiskúrganginum, en þetta væri kannski
hægt að einhverju leyti ennþá. Á síðastliðinni
vertíð var fleygt í sjóinn eða varð að litlu gagni
kynstrin öll af fiskúrgangi á fjölda smáver-
stöðva, svo sem Hornafirði, Djúpavogi, Stöðv-
arfirði, Grundarfirði o. fl. stöðum. Við höfum
ekki efni á því að.fleygja verðmæti í sjóinn eins
og sakir standa nú, ekki sízt þar sem um gjald-
eyri er að ræða, ég leyfi mér því að stinga
upp á að gamla Súðin verði enn á ný tekin í
notkun, í hana verði látin lítil fiskimjölsverk-
smiðja og hún svo látin synda á milli hinna
smáu verstöðva og mala fyrir okkur gjaldeyri.
Án efa myndi hún skila meiri gróða en í Græn-
landsleiðangrinum fræga.
Ég hefi oft verið að hugleiða, og það hafa
sjálfsagt fleiri gert, að það muni hljóta að
kosta þjóðina stórar fjárfúlgur hvernig dreif-
ingu neyzluolíu til fiskiflotans er hagað, því þar
held ég að skipulagsleysið sé í algleymingi. Eins
og nú er, standa að þessu þrjú félög, og þar eru
hvorki sparaðir kraftar né átök til að hagnast
sem mest. „Þar otar hver sínum tota“ og hver
borgar? íslenzka þjóðin lifir mestmegnis á fisk-
veiðum, flotinn þarf því á olíu að halda og
sú breyting verður að komast á að það verði
ríkisvaldið, og það eitt, sem sér um dreif-
ingu olíunnar, þar eiga engir braskarar að
komast að.
Og að endingu þetta: Táknræn dæmi um
skipulagsleysi höfum við ávallt fyrir augunum
hér í Reykjavík. Þegar hin myndarlega bygging,
V í K I N G U R
209