Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1950, Qupperneq 22

pvmch á afmælísdegi konungsins. Þar þótti of dýrt að
útdeila rommi með stuttu millibili og var þar að auki
ekki lengur talið nauðsynlegt, með tilliti til annars lífs-
viðurværis, eins og áður, þar eð matur allur og annar
viðurgemingur hafði batnað mjög á skipum hans há-
tignar eftir þvi sem ný tækni og kröfur komu fram.
*
„Línan".
Allir kannast við þá gömlu venju að „skíra“ menn,
sem fara í fyrsta skipti yfir miðjarðarlínuna, en fáir
vita hvaðan sú venja er ættuð, en hún er gömul — allt
frá dögum Karþagómanna. Þeir höfðu þann sið, að
færa guðum sínum fórnir, þegar þeir fóru yfir það,
sem þeir kölluðu „endimörk allra leiðareikninga" eða
„hom jarðar" — Gíbraltarsund. Líklega eru þó mið-
jarðarfarar nútímans hættir að færa Neptúnusi fórnir
eða biðja hann bæna fyrir heill sinni og hamingju.
*
„Son of the gun“. — „Sonur byssunnar“.
Þetta er titill, sem Englendingar gáfu þeim drengj-
um, sem voru fæddir í sjóhernum. Það er frá þeim tíma,
þegar konur voru með í ferðum herskipanna. Þáð kom
oft fyrir, að konur ólu börn á meðan fallbyssurnar
drundu á þilfarinu.
Fæðingar áttu sér vitanlega stað undir þiljum og
oftast í hinum venjulegu mannaíbúðum, eða í skársta
tilfelli í einu horni þeirra, þar sem segldúkur hafði
verið hengdur fyrir til að skýla.
í enskri dagbók, sem skipstjóri á briggskipi skrifaði
á Miðjarðarhafi árið 1835, hefur eftirfarandi klausa
fundizt:
„í dag tjáði skipslæknirinn mér, að kona ein um borð
hefði haft miklar fæðingarhríðir síðustu 12 klukku-
stundimar, en ekki fætt, og spurði mig, hvort ég vildi
láta skjóta af einni fallbyssu. Það gerði ég og hún
fæddi yndislegt sveinbarn".
Það kom oft fyrir, að vafi lék á um faðernið, sem
heldur er ekki svo undarlegt, þar eð stærstu skipin
höfðu fleiri hundruð manna áhafnir.
En Englendingar stóðu þá ekki ráðalausir og skrifuðu
tafarlaust í skipsbækurnar að þessi og þessi kona hefði
fætt „Son of the gun“.
*
„Hnútur".
Orðið „hnútur“ er oft notað, þegar talað er um hraða
skipa. Einn „hnútur“ er 1852 metrar. Leiðamælislínan
var þannig búin hnútum (einn fyrir hver 46 fet), að
hraði skipsins var ein sjómíla (1852 metrar), ef einn
hnútur hljóp af línunni á 28 sek. fresti. Tímalengd var
á tímum hnútalínunnar mæld með tímaglasi. Nú eru
menn hættir að nota hnútalínuna, en nota í þess stað
ýmist svonefnd „patent-logg“, eða nú síðast rafmagns-
leiðamæli, en samt nota menn ennþá orðið „hnútur“.
*
„Tapto".
Eitt orð, sem menn heyra oft erlendis, er orðið
„Tapto". Það er merki þess, að sjóliðarnir eigi að koma
sér í koju. Orðið er upphaflega hollenzkt og merkir
þann tíma, er veitingahúsum og krám skyldi lokað.
Þessi „sjómannsins önnur heimili" kallast á hollenzku
„taps“. Þar eð orðið er gamalt, má af því ráða, að það
eru ekki aðeins sæfarar nútímans, lem litið hafa inn
í veitingakrárnar.
*
Skotœfingar.
í brezka flotanum var sá siðui', að sjóliðar, sem áttu
vöku um sólarlag, skutu úr byssum sínum upp í loftið.
Þetta var engin kveðja, eða neitt því um líkt, bai'a
gömul venja frá tímum forhlöðnu byssanna. Á þeim
tíma var, satt bezt að segja, undir hælinn lagt, hvort
púðrið og vopnið virkaði eður ei, en til þess að fullvissa
sjálfa sig um ágæti áhaldsins, skutu menn út í loftið
í þá átt, sem þeim þótti bezt henta, og var það einatt
á land upp. Kom þá fyrir, er þessari sólarlagsskothríð
skipverja var lokið, að friðelskandi sálir, sem á ferð
voru í myrkrinu, höfðu orðið byssuhólkum að bráð.
*
Bretar höfðu einnig þann sið að draga blómkrans
upp í masturstopp, þegar einhver af skipshöfninni
kvæntist. Fyrir um það bil 200 árum var þessi regla
viðhöfð á skipum, sem nýkomin voru í höfn. Næstu
daga á eftir var nefnilega lítið unnið á skipunum, því
menn þurftu margt að segja stúlkunum, sem strax
voru komnar um borð. í þann tíma gengu eftirlitsmenn
á milli skipanna og litu eftir, að allt væri í lagi og vel
þrifið eftir hinn daglega hreingerningatíma. Þau skip,
sem höfðu krans uppi, höfðu leyfi til að vera í dálítilli
óreiðu, og þegar eftirlitsmaðui'inn sá kransinn, ónáðaði
hann ekki hina kátu sæfara og ennþá glaðari „sweet-
hearts".
*
„Húrra!“ hrópum við í sambandi við hátíðleg tæki-
færi, án þess að hugsa út í það, að forfeður okkar not-
uðu þetta sama hróp fyrir meir en 1000 árum. Þá hét
það „Hr Rollo!“ Seinna hét það „Haro!“ og hefur
síðan breyzt smátt og smátt í „Húrra!“ Ballo (Hrólfur)
var þekktur víkingaleiðtogi í kringum árið 912 og her-
menn hans heilsuðu honum með því að hrópa nafn
hans.
S. B.
— Jæja, skósmiður! Eru stígvélin mín til?
— Nei, en þau skulu verða til á morgun.
— Hvað er þetta? Þér sögðuð í gær, að þér væruð
með það síðara.
— Já, það var ég líka, en þegar ég hef mikið að
gera, byrja ég ævinlega á síðara stígvélinu.
★
— Vertu sæll, vertu sæll, elsku Karl, og skrifaðu mér
, nú oft — þótt það væri ekki annað en póstávísusn!
★
Ungur' maður (situr úti hjá unnustu sinni):
— Hefurðu tekið eftir því, elskan mín, að milljónir
af stjörnum stara niður á okkur?
Stúlkan: — Nei, er það satt? Ó, almáttugur! Er
hatturinn minn eins og hann á að vera?
2BD
VÍKIN G U R