Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1951, Blaðsíða 5

Ragnar V. Sturluson:
Islenzk útgerð við Grænland
Forspjall.
Hið mikla fiski við Grænland síðastliðið sum-
ar hefur vakið marga íslenzka sjómenn upp af
þeim dvala, sem þeir hafa legið í undanfarið,
um nauðsyn þess, að íslendingar hefjist handa
um útgerð á Grænlandsmið, sem þannig sé rek-
in, að ágóði geti orðið af henni. .
Mun flesta þá, sem fóru sumarið 1949 á
Grænlandsveiðar, fýsa þangað aftur, eða svo
hafa margir þeirra látið í ljósi við mig. Þeir
gera sér grein fyrir hvað þangað sé hægt að
sækja, ef rétt er á haldið, þrátt fyrir óhagkvæma
niðurstöðu 1949.
30 milljón króna gróði Norðmanna af veið-
unum þar, síðastliðið ár, talar því máli, sem þeir
menn skilja, er afla gjaldeyris handa hinni
valútuvana íslenzku þjóð.
Islendingar gerðu út þrjá fiskveiðileiðangra
til Grænlands sumarið 1949. Var einn þeirra
Súðarleiðangurinn svonefndi, studdur af rík-
inu til þess að kynna sér aðstöðu og skilyrði til
fiskveiðanna þar vestra.
Ég var svo heppinn að vera með sem verka-
maður í þeim leiðangri og reyndi að gera mér
Ijóst, svo sem unt var, þau viðhorf ýmsra aðila,
sem hljóta að myndast í sambandi við slíka
'útgerð.
Súðarleiðangurinn hélt til í svokölluðum
Kangerdluarssoruseq-firði, þar sem syðri Fær-
eyingahöfn liggur. Hef ég skrifað lýsingu á
því helzta er fyrir bar í leiðangrinum í Víking-
inn og vísa hér til þess.
Árangurinn af tilraunum þessa leiðangurs
verður að meta eftir öllum aðstæðum, er fyrir
hendi voru um útbúnað og reynzlumöguleika.
Þess er fyrst að gæta, að seint og erfiðlega
gekk að mynda félagsskap til þess að koma
honum af stað, og engum tveim mönnum mun
það eins að þakka, að það tókst, eins og þeim
Jóhannesi Elíassyni lögfræðing og Steindóri
Hjaltalín útgerðarmanni.
I öðru lagi, leiðangurinn komst ekki á fiski-
miðin fyrr en svo seint, eða um 20 júlí, að aðal
aflatíminn á línu var búinn.
f þriðja lagi, skipakostur var mjög óhentugur
og útheimti meiri vinnu og fleira fólk en henti
litlum afla.
Fiskigengd töldu menn þar eitthvað minni en
árið áður. En 20 ára reynsla Færeyinga og Norð-
manna af fiskveiðum þarna vestra, bendir til
þess, að þarna sé um auðug fiskimið að ræða,
og stundum uppgripa afla, eins og t. d. sumarið
1950.
Það má því gera ráð fyrir að íslendingar
hyggi að efna til útgerðar á þessu svæði, þrátt
fyrir erviða aðstöðu, sem stafar af lokun lands-
ins.
Það þarf því að vanda betur allan útbúnað
þar að lútandi til þess að betri árangurs megi
vænta, því slíkur atvinnurekstur verður þar,
ekki síður en annarsstaðar, að svara kostnaði,
ef hann á að verða eftirsólmarverður.
Það hljóta því að koma fram tvennskonar,
aðalsjónarmið innbyrðis milli þeirra íslendinga,
er þangað hyggja að sækja afkomu sína.
Annarsvegar sjónarmið útgerðarmannsins,
sem vill hafa sem mestan hagnað af útgerðinni
og fyrir sem minnstan tilkostnað og hinsvegar
sjónannið sjómanna og verkamanna, er að fisk-
veiðunum starfa, og auðvitað vilja bera sem
mest úr býtum fyrir vinnu sína.
Ég geri ráð fyrir að samningar yrðu gerðir
milli þessara aðila hér heima um kaup og kjör
og réttindi og skyldur beggja eins og gert var
í sambandi við Súðarleiðangurinn. En þrátt
fyrir það geta alltaf komið vandamál og ágrein-
ingsatriði, sem úrskurðar þurfa við þar vestra
og bagalegt gæti verið að láta bíða málareksturs
og vafninga hér heima.
Ég tel því að Landssamband íslenzkra út-
gerðarmanna og sjómanna- og verkalýðssam-
tökin hér heima þurfi að tilnefna fulltrúa, hvert
úr sínum hópi af þeim mönnum, er þátt taka í
fiskveiðunum þar vestra, til þess að jafna á-
greiningsatriði og skera úr deilum sem upp
kunna að koma og ekki þola bið, að úr sé leyst
til bráðabirgða.
I K I N □ U R
41