Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1951, Page 8
Horfir á heyjaforðann
hryggur búandinn:
„Minnkar stabbinn minn
magnast harðindin. —
Nú er hann enn á norðan
næðir kulda él
yfir móa og mel
myrkt sem hel“.
Um ástandið til sjós stendur þetta meðal
annars:
Mararbára blá
brotnar, þung og há,
unnarsteinum á
ygld og grett á brá;
yfir aflatjóni
æðrast skipstjórinn
harmar hlutinn sinn
hásetinn.
Ekki væri rétt að hafa ekkert nema last um
norðanáttina að segja, því fátt er svo með öllu
illt, að ekki boði nokkuð gott. Á Suður- og Suð-
vesturlandi er norðaustanáttin stórum betri en
annars staðar á landinu. Að vetri til er snjó-
koma venjulega minni henni samfara og að
sumri til er þetta yfirleitt ágætis átt, sem flyt-
ur sólskin og heyþerri.
Suðau8tanáttÍTU
Ekki man ég til að hafa heyrt talað um still-
ur í sambandi við suðaustanátt, sem ekki er
heldur von, því helztu einkenni þessarar áttar
eru þýðviðri, stormur og rigning. Allar áttir
eru vindáttir, ef svo ber undir, rétt er það, en
suðaustanáttin virðist þó vera það fyrst og
fremst. Ekki er þó sama hvar á landinu hann
blæs, þegar hann kemst á suðaustan. Harðast
blæs hann á þessari átt við suður- og suðaustur-
ströndina. Snúist hann á annað borð til suð-
austurs með eitthvað, sem er annað og meira
en venjuleg góðviðrisgola, þá er óðara kominn
stormur í Vestmannaeyjum og þar í grennd, en
oft er það hreint og beint ósvikið rok. Svæðið
kringum Vestmannaeyjar er mesta stormasvæði
við Island og oftast er það suðaustanáttin sem
þar ræður ríkjum. Af þessu má sjá, að sjósókn
frá Vestmannaeyjum er erfið og hættuleg á
vetrarvertíð. En sjórinn við Vestmannaeyjar er
gjöfull á vetrarvertíð. Hann er því sóttur af
kappi. Aðeins í verstu veðrum er ekki farið á
sjó.
Suðve8tanáttin.
Þegar hvöss suðvestanátt er um land allt að
vetri til, þá veldur hún venjulega illviðri við
suður- og suðvesturströndina. Fylgir henni þá
ákaflega úfinn sjór með koldimmum hríðar-
92
byljum. Hvernig stendur á þessum kuldahryss-
ing hinnar suðrænu áttar, veit ég ekki, en ekki
er ólíklegt, að þar gæti áhrifa frá jökulbreið-
um Grænlands. Fyrir austan og norðan land
veldur suðvestanáttin allt öðru veðri. Upp við
landið og inn á flóum og f jörðum er sléttur sjór.
Þar eru þá venjulega hlýindi og bjartviðri. Þeg-
ar því þrálátir útsynningar og illviðri eru á
Suður- og Suðvesturlandi, þá er venjulega ein-
munatíð og himinblíða á Austfjörðum og Norð-
austurlandi.
Norðvestanáttin.
Norðvestanáttin er skilgetið afkvæmi Norðra
gamla og því köld. Á vetrum er hún nístings-
köld og veldur harðindum. Henni fylgir venju-
lega ekki nærri eins mikil snjókoma og norð-
austanáttinni, enda er hún ekki nærri því önn-
ur eins illviðrakráka. Þegar norðvestanáttin er
norðlæg og búin að rusla dálítið til, hægir hún
oft á sér, hreinsar loftið og stendur stundum
lengi með stillum og björtu veðri. Norðvestan-
áttin verður oft ákaflega hvöss á Austf jörðum.
Þegar það ber til, sést ekki skilsmynd á yfir-
borði láðs og lagar. Allt hylst í einum mekki,
þá er gufurok.
Gamlar veðurspár
(Úr rími Þorláks biskups, prentuðu 1671 o. fl. heimildum).
Gott veður fyrst og síðast í Januario halda sumir
góðs vetrar teikn.
Þurr skyldi Þorri,
þeysöm Góa,
votur Einmánuður, —
þá mun vel vora.
Sjái ekki sól þriðjudag í föstuinngang, mun oft heið-
ríkja um föstuna.
Grimmur skyldi Góudagurinn fyrsti, annar og hinn
þriðji. Þá mun Góa góð verða.
Ef hún Góa öll er góð,
— að því gæti mengi —
þá mun Harpa, hennar jóð,
herða á snjóa strengi.
Heiðríkt veður með frosti í Martio halda sumir góðs
árs teikn.
Votviðri í Aprílmánuði merkir frjósamt sumar.
Sumarið og veturinn á að frjósa saman:
Frjósi sumars fyrsta nótt,
fargi enginn á né kú.
Gróðakonum gerist rótt.
Gott mun verða undir bú. '
VÍKINGUR