Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1951, Blaðsíða 12

Hinn 4. júlí 1919 kvæntist Magnús eftirlifandi konu
sinni Valgerði, dóttur Ólafs Theódórs Guðmundssonar
byggingameistara í Reykjavík og fyrri konu hans Hólm-
fríðar Pétursdóttur. Börn Magnúsar voru sjö: Bragi,
lögregluþjónn á Siglufirði, sem hann átti fyrir gift-
ingu með Jóhönnu ljósmóður Jónsdóttur dýralæknis
Þórðarsonar — og hjónabandsbömin Hólmfríður, Pétur
Ólafur, VigdÍ8 Valgerður og Guðrún — öll á Siglufirði,
eftir því, sém ég bezt veit, tvö ennþá í foreldrahúsum
— Sigríður, sem dó í æskubernsku og Magnús, er lézt
15. apríl 1946 — 10 dögum fyrir lát ömmu sinnar —
aðeins 16 ára gamall, mesti efnispiltur. Voru erfiðir
dagar hjá Valgerði og dapurleg heimkoma hjá Magnúsi
þá um vorið, en hann hafði dvalið erlendis, svo sem
oft endranær, er báðir þessir atburðir gerðust. Hann
var hinn umhyggjusamasti heimilisfaðir og fundu böm
hans vel, hvem félaga og vin þau áttu í honum.
Fyrr á árum tók Magnús drjúgan þátt í opinberum
málum á ísafirði, skrifaði greinar, talaði á fundum og
var ofarlega á framboðslistum við bæjarstjómarkosn-
ingar. Á þeim baráttuáram var mörgum áhugamann-
inum heitt í hamsi, og það átti áreiðanlega ekki við
skapferli og gáfur Magnúsar að sitja hjá. Hann var
róttækur jafnaðarmaður alla tíð; lengst af í Alþýðu-
flokknum. En svo skapmikill og herskár, sem hann var
að eðlisfari, reyndist þó drengskapurinn og hreinskiln-
in alltaf öllu öðru sterkara. Það brást aldrei. Man ég
mörg dæmi þess síðar, að þá er samherjar hans stund-
um gerðu harða hríð að fjarstöddum andstæðingum —
og þótt þeir segðu e. t. v. ekki aukatekið orð umfram
það, sem hann sjálfur hugsaði og myndi hafa mælt
ófeiminn og eftirminnilega upp í opið geðið á þeim —
reis hann til vamar og dró fram sjónarmið mótherj-
anna. 0g þetta gerði hann svo heils hugar, að taka
varð tillit til. Það var ekki til að sýnast, og gilti við-
víkjandi hvaða ágreiningsmálum sem var.
Á síðari árum stóð Magnús framarlega í ýmsum
félagssamtökum á Siglufirði og átti beinlínis frum-
kvæði að stofnun eða endurreisn sumra. Þannig var
hann formaður Byggingarsamvinnufélagsins þar á
staðnum, ritari Slysavamadeildarinnar, skipstjórafé-
lagsins „Ægis“, og Rotaryklúbbsins um tfma, og gjald-
keri Sjómannadagsráðsins þar um margra ára skeið.
Þá var hann og áhugasamur kaupfélagsmaður og trúði
á heilbrigðan mátt samvinnusamtakanna, svo langt sem
honum fannst þau ná. Magnús var ágætur félagsmað-
ur, að vísu í frekara lagi gagnrýninn, fannst sumum,
en glöggskyggn, ósérhlífinn og áhugasamur, vel máli
farinn og prýðilega ritfær. Hann vildi alltaf láta eitt-
hvað gerast.
Alþingishátíðarárið gerðist Magnús starfsmaður Síld-
areinkasölu ríkisins. Árið eftir flutti hann atvinnu
sinnar vegna búferlum frá Reykjavfk til Akureyrar
fyrst, en síðar til Siglufjarðar 1934. Má segja, að þá
fyrst hafi hann fyrir alvöru sveigzt inn á það verk-
svið, sem hans mun lengst minnst í sambandi við.
Eftir að einkasalan var lögð niður, annaðist Magnús
síldarverkun fyrir ýmsa stærstu síldarsaltendur, svo
sem t. d. Ingvar Guðjónsson og Kaupfélag Eyfirðinga,
annað hvort sem verkstjóri eða eftirlitsmaður. Skömmu
eftir að Síldarútvegsnefnd tók til starfa á miðju ári
1935, réðist hann svo til hennar og hafði með höndum
eftirlit með matjessíldarsöltun aðallega og yfirtöku er-
lendra síldarkaupenda á þeirri vörategund. Fór hon-
um allt það mætavel úr hendi og hélt hann þeim
starfa til ársins 1938 að Síldarmat- ríkisins var stofnað,
en þá varð hann sfldarmatsstjóri og gegndi þeirri þýð-
ingarmiklu stöðu til dauðadags. En Magnús átti merki-
legan þátt í undirbúningi hins nýja embættis og í hans
hlut féll einnig að bera hitann og þungann af fram-
kvæmd viðkomandi landslaga, sem vissulega vora þá
mjög umdeild og snertu ýmsa á mjög svo viðkvæman
hátt. Þar var því ábyrgðarmikið vandaverk að vinna.
Persónuleg kynni okkar Magnúsar hófust ekki fyrr
en við voram báðir starfsmenn síldarútvegsnefndar.
En frá þeim tíma fylgdist ég vel með störfum hans og
þykist nokkuð geta um þau borið.
Það sýnir vel, hvernig Magnús skildi og tók hlut-
verk sitt, að á meðan hann enn var hjá Síldarútvegs-
nefnd og á fyrstu árum Síldarmatsins, tók hann sér
fyrir hendur margháttaða forystu í síldverkunarmál-
unum, sumpart algerlega fyrir utan það, sem trúnaður
hans og embættisskylda kröfðu. Þá stofnaði hann Lands-
samband síldarverkunarmanna, gerðist aðalhvatamaður
að útgáfu blaðsins „Síldin", sem einkum átti að ræða
síldverkunarmál, og skrifaði „Handbók síldverkunar-
manna“, er prentuð var sem handrit 1939, en áður og
samtímis veitti hann forstöðu námskeiðum fyrir eftir-
litsmenn við síldverkun. Enginn værukær embættismað-
ur, sem launin eru aðalatriðið, hefði lagt á sig það
mikla erfiði, sem allt þetta kostaði. En Magnúsi var
ljúft og létt hvert spor, sem lá að því takmarki að
hefja síldverkun landsmanna á hærra stig. Það var
honum kært hugsjónamál, og á því sviði var honum
ekkert óviðkomandi.
Með eigin breytni sem síldverkunarmaður, trúnaðar-
maður Síldarútvegsnefndar, síldarmatsstjóri og síðast
en ekki sízt sem áhuga- og hugsjónamaður, hefur Magn-
ús innt af höndum merkilegt og erfitt brautryðjanda-
starf, er mun seint verða metið sem vert er. Viðvíkj-
andi þessum málum voru menn löngum ekki á eitt sátt-
ir, að ekki sé dýpra tekið í árinni, en með einstæðum
hæfileikum sínum, víðsýni og með fádæma viljaþreki
tókst Magnúsi að sigla þessum viðsjárverðu málum
heilum í höfn, þannig, að andófsraddimar hafa nú
flestar eða allar þagnað hér innanlands, og tiltrú er-
lendra síldarkaupenda, sem til þekktu, var fljótt slík,
að þeir í mörgum tilfellum þorðu óhræddir að kaupa
síldarframleiðslu okkar óséða fyrir milljónir króna sam-
kvæmt gæðaflokkun og mati embættis Magnúsar. Er
það að mínum dómi einn mesti sigur íslenzkrar vöru-
vöndunar og viðskiptasiðgæðis á þessu sviði, unninn við
erfiða aðstöðu, og hlýtur að verða skráður gullnu letri
í sögu útflutningsframleiðslu þjóðarinnar. Þama vann
Magnús — að vísu með þýðingarmikilli samvinnu við
ýmsa góða forvígismenn síldarútvegsmálanna, en líka,
og því má ekki gleyma, í fullkominni óþökk og and-
stöðu margra — stórkostlegt afrek, sem honum var
aldrei fullþakkað í lifandi lífi, en ætti a. m. k. að við-
urkennast að honum látnum. Við vitum nú, hvað
Magnús gerði, en ekki hvað það kostaði hann.
Ég man hann í stymum, einbeittan, viljafastan og
óhvikulan, enda þótt hann gengi e. t. v. sjaldnast heill
til skógar. Hann þótti þá oft viðskotaillur og þver.
96
V í K I N □ U R