Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1951, Blaðsíða 13
Magnús Vagnsson:
Ferð til útlanda 1911
Eftirfarandi frásögn flutti Magnús heitinn
Vagnsson á fundi í Rotaryfélagi Siglufjarðar 6.
september 1950. Mun þetta vera síðasta ritsmíðin,
sem eftir hann liggur.
*
Það atvikaðist svo, að ég fór til útlanda 1911,
■— og var ekki vonum fyr, því nokkur undan-
farin ár hafði áhugi á utanferðum marga nótt-
ina haldið vöku fyrir mér og jafnöldrum mín-
um og stallbræðrum á ísafirði. Umræðurnar
snerust um dýrðlega möguleika í hinum og þess-
um fjarlægum löndum. Helzt lítt numdum eða
alveg óbyggðum. Argentína, Grænland eða Jan
Mayen voru á dagskrá, og það var meira að
segja dálítil von um, að við kæmumst til Jan
Mayen.
Maður hét Hrólfur Jakobsson, Húnvetningur
að ætt, afburða duglegur og snjall skipstjóri.
Hann hafði einsett sér að nema land á Jan
Mayen. Ætlun hans var að kaupa eða leigja
mótorskip nokkurt, er Elliði hét, um 30 tonn að
stærð. Á þetta skip ætlaði hann sér að ráða
nokkra menn, helzt einhleypinga, unga stráka,
sem þó kynnu vel að fai-a með byssu. Skipið
átti að búa vel að vistum. Sigla því síðan um
haustið til Jan Mayen, þar átti að lenda skip-
inu á hentugum stað, hrófa það upp og búa í
því yfir veturinn og jafnframt að byggja hús
Ýmsir kveinkuðu sér og dómarnir voru ekki alltaf sem
elskulegastir. En hafi Magnús einstaka sinnum verið
svalari en nauðsyn krafði, hygg ég að þar hafi þá
verið um að ræða álíka „frostrósir" og Bjarni Thor-
arensen talar svo meistaralega um í eftirmælum Odds
Hjaltalín. Magnús missti aldrei sjónar af settu marki
og karlmennska hans var slík, að hann kaus heldur að
verða skotspónn, jafnvel eitraðrá örva, helddr en að
víkja hársbreidd frá því, sem hann vissi sannast og
réttast og áleit þjóðáramauðsyn.
Þessi fátæklegu orð mín eru þegar orðin fleiri en ég
hjóst við í upphafi, en þó ekki nema lítið brot þess,
sem á leitar, þegar nú hugurinn hvarflar til Magnúsar
Vagnssonar að honum öllum. Þó langar mig til að minn-
ast þess að lokum, hve skemmtilegur og góður félagi
hann var; fjölfróður, víðlesinn, notalega kíminn og leik-
VÍKINQUR
á landi úr rekavið. Næsta sumar átti svo, ef
ástæða væri til, að senda Elliðann heim með
grávöruna og að sækja vistir og vera síðan í
förum fyrir leiðangurinn, sem þá væri fluttur
í land. Þriggja ára búsetu var sagt að þyrfti
til að helga sér eða sínu landi landnámið, að
alþjóðalögum eða venju.
Þessar fyrirætlanir Hrólfs voru á fárra vit-
orði. Gunnar Kristinsson, „einn af oss“, komst
að þessu og sagði okkur Árna Guðjónssyni eftir
órjúfandi svardaga um þagmælsku. Gunnari var
svo falið að leita hófanna um skiprúm handa
okkur þremur og var því vinsamlega tekið,
þegar þar að kæmi, álitumst við brúklegar skytt-
ur. Æfðum við svo þessa íþrótt af kappi, — og
mátti ekki á milli sjá, hver þættist beztur.
En svo drukknaði Hrólfur Jakobsson 20. des.
1910. Hann var aðeins 32ja ára. Þar mátti með
sönnu segja að varð óbætanlegur mannskaði.
Minnist ég ekki annars manns, sem eins al-
mennt og vel var treyst til stórra afreka og
Hrólfi. Svo hafði honum vel farnast við allt,
er hann tók sér fyrir hendur. Aldrei hef ég
efast um, að Hrólfi hefði lánast landnámið á
Jan Mayen, ef honum hefði auðnast lengri líf-
dagar. Ekki átti það heldur fyrir okkur þre-
menningunum að liggja að komast til Jan
Mayen.
andi hagmæltur — hrókur alls fagnaðar í glöðum hóp.
Frásagnarhæfileiki hans var ljómandi; málið oft mergj-
að og litauðugt og stundum eilítið fomeskjulegt, þegar
hann brá slíku fyrir sig til gamans, og finnst mér nú,
er ég eftir á hugsa til þess sérstaklega, sem hann á
sínum beztu stundum hafi átt skilið hina klassisku lýs-
ingu Einars Benediktssonar: „ ... þínar sögur, þín svör
voru sjóir með fyrynjandi trafi“. — Vinátta Magnúsar
var traust og sönn, og hann var sá vinur, sem til
vamms sagði. Um hvort tveggja þetta get ég persónu-
lega borið af eigin raun.
Ég kveð þennan ágæta vin minn og mæta mann með
þökk og virðingu. Og ég óska honum unaðslegrar hvíld-
ar eftir erilsaman dag.
Baldvin Þ. Kristjánsson.
3T7>