Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1951, Blaðsíða 1

9JÓMAIUNABLABID
UÍKIHSUR
ÚTGEFANDI: FARMANNA- OG FISKIMANNASAMBAND ÍSLANDS
XIII. árg. 5. tbl. Reykjavík, mai 1951.
Hefjum sókn í landhelgismálinu
Atvinnuvegum íslendinga hefur lengstum veriS þannig hátta‘8, a8 landsmenn hafa or8i8
a8 sœkja björgina í hafi8 og treysta á þaö í mörgum efnum, og mun svo enn ver8a um ófyrir•
sjáanlega framtíö. Ætti því hverjum manni a8 vera Ijós þörf þess, a8 uppeldisstöövar íslenzkra
nytjafiska séu verndaSar fyrir ránveiöi og miöin umhverfis landiö ekki eyöilögö, hvort heldur
þaö mundi gert af fiskimönnum okkar sjálfra eöa annarra þjóöa. Því miÖur viröist allmjög á
þaö skorta, aö landsmenn almennt hafi gert sér þess fulla grein, hversu mikilvœgt og brýnt þetta
nauösynjamál er, og hvílík fyrirmunun þaö vœri, ef viö flytum sofandi aö feigöarósi. Er sízt
vanþörf á, a8 gera enn einu sinni tilraun til aö opna augu alþjóöar fyrir því, hve mikiö er í
húfi — hvorki meira né minna en möguleikar þjóöarinnar til sjálfsbjargar.
Landhelgislína sú, sem nú er miöaö viö, var ákveöin fyrir hálfri öld af Dönum og Bretum,
án þess aö íslendingar fengju þar neinu aö ráöa. Síöasta áratug 19. aldar haföi ágengni brezkra
togara á íslenzka landhelgi veriö svo áköf og gegndarlaus, aö íslenzkir sjómenn fengu nálega
hvergi aö vera í friöi meö veiöarfœri sín fyrir botnvörpum Englendinga. Hinir brezku fiskimenn
óöu inn á hvern flóa og fjörö, þar sem afla var von, skófu botninn meöan nokku!8 var aö fá, og
létu sig litlu skipta þótt línur og net íslenzkra sjómanna fylgdu meö. Fólkiö var varnarlaust
gegn þessum ófögnuöi. Danir áttu aö hafa landhelgisgœzluna á heridi, en létu sér helzt til oft
hœgt um þaö mál. Ásælni hinna erlendu togara annars vegar og varnarleysi Islendinga hins
vegar náöi aö lokum hámarki rétt fyrir aldamótin, þegar landshöföingi þóttist tilneyddur aö
gera samning viö brezkan sendimann um aö nema úr gildi í framkvœmdinni viss ákvœöi land-
helgislaganna, gegn því loforöi af Breta hálfu, aö láta í friöi nokkur fiskimiö í innanveröum
Faxaflóa.
Slíkt var ástandiö er danska stjómin geröi áriö 1901 hinn illræmda samning viö Bretastjórn
um þriggja sjómílna landhelgi. Rétt kann þaö aö vera, aö í bili muni þessi samningur heldur hafa
bætt hiö ríkjandi ástand, því aö upp frá gildistöku lians dró heldur úr ágangi brezkra togara
innan hinnar umsömdu landhelgislínu. En utan hennar voru mörg beztu og auöugustu fiskimiö
landsmanna, og þar þóttust nú erlendir fiskimenn, ekki aöeins Bretar, heldur togveiöimenn allra
þjóöa, bdöum fótum í jötu standa. Þegar litiö er á allar forsendur samnings þessa, veröur ekki
annaö sagt, en aö hann hafi veriö alger nauöungarsamningur, enda geröur aö fslendingum for-
spuröum. Meö glöggum og skýrum rökum má sýna fram á þaö, a8 landhelgisrœma þessi er svo
lítil, aö hún er hvergi nærri nœgileg vernd þeim stofni nytjafiska, sem upp vex hér viö land.
Margar stoöir renna og undir þá skoöun, aö vér íslendingar eigum stórum meiri og ótvírœöari
rétt en aörar þjóöir til fiskimiöanna umhverfis landiö. A þessum forsendum hefur veriö aö því
VÍKINQUR
115