Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1951, Blaðsíða 12

haustið talið bezti tíminn til að sigla til Græn-
lands, og þetta hefur ekki breytzt.
Og nú að haustinu viltu ekki fara langt
norður með vesturströndinni ?
Það er óþarft, ég vil ekki fara nema rétt
vestur fyrir suðurodda Grænlands, eða réttara
sagt, ég vil veiða á svæðinu milli 60-61° nbr.
út af syðsta hluta vesturstrandarinnar.
Á hverju byggir þú það, að vilja reyna fyrst
þama?
Fyrst og fremst á því, að ekki er nema stein-
snar héðan vestur á þessi Eystribyggðarmið.
Það var í fornöld talið 14 tylftir danskra mílna.
Ég geri ráð fyrir, að það yrði 2-3 daga sigling
fyrir vélbáta nú, og einhverntíman hefur nú
verið lengri sigling á miðin! Tæknin hefur gert
fjarlægðirnar að engu.
Og þú heldur, að gott sé um þann gula þarna?
Já, það tel ég hiklaust. I grennd við suðurodda
Grænlands að vestan morar sjórinn í fiski á
haustin. Seint í september 1909 fann Adolf
Jensen fiskifræðingur öll sund og víkur syðst
í Eystribyggð morandi í fiski. Svona hafði
þetta verið haustið áður, og svona kvað það vera
á hverju hausti. Er Sigurður búnaðarmálastjóri
var að kanna Eystribyggð snemma vetrar (að
mig minnir 1924), var Ketilsfjörður (sýðri stór-
fjörðurinn, er skerst beint vestan í landið)
pakkfullur af þorski, og golarnir stukku þar
í sjónum eins og lax í vatni! Þeir munu hafa
verið að elta loðnu, og verið svona sprettharðir.
Grænlendingar veiða þorsk í Eystribyggðar-
fjörðum allan veturinn. Og Eystribyggð hefur
verið einasta svæðið, þar sem Grænlandseinok-
unin hefur keypt þorsk að vetrinum.
Og svo vil ég enn telja það því til framdrátt-
ar, að við reynum þarna í haust, að Eystribyggð
er suðlægt land á líku breiddarstigi og Björgvin
og Osló, og því með háum sólargangi á haustin
og blíðri veðráttu, eftir að ísinn er farinn.
En hvenær telur þú að allur ís sé farinn?
Hann er allur farinn í júlímánuði eða
snemma í ágústmánuði. Um mánaðamótin júní-
júlí sáu Rifsnesingar þarna engan ís í sumar.
Það kvað vera haustgott þarna?
Já, ákaflega haustgott og haustfagurt. Þarna
inni í fjörðunum stóð til forna bændabyggð
íslendinga, en þeir bændur sóttu líka sjóinn.
Hlíðarnar eru vafðar í gróðri, lyngi, birki- og
víði-kjarri. Bæjarústir feðra vorra sjást
greinilega, og túnin rudd og enn í rækt kringum
þær. Grasið á þeim er svo hátt, að skógurinn
hefur ekki getað lagt þau undir sig. Ár og lækir
eru pakkfullir af fiski, stórum, feitum sjávar-
silungi og sumstaðar er lax, og allskonar fiski
er í lygnum fjörðum rétt við bæjarvegginn. —
Út við hafið er gi'óðurlítið.
Inn í þessar sveitir má víst enginn koma nú,
ekki svo mikið sem til að sjá eða horfa á fegurð-
ina?
Já, Grænland allt (nema Færeyingahöfn) er
nú ha-rðlokað land, fyrir landnámsþjóðinni, sem
fyrst fann það, fyrst nam það og fyrst af öllum
mannlegum verum steig fæti á það sunnan jökla,
og á allt Grænland enn með lögum og rétti. —
Landhelgi við Grænla-nd er reiknuð eins og hér
við land. — Færeyingum og Dönum stendur
allt opið hér og mega fá hvað, sem þeir vilja>
en samt er íslendingum bannað að lenda á
Grænlandi og fyrirmunað allt þar. Já, fyrir-
munað allt, nema þeir mega taka þar drykkjar-
vatn og leita í landvar undan ofviðri og annari
hafsnauð. — En þetta er andstætt alþjóða lög-
um, og fær ekki staðist, er farið verður að
fiska við Grænland og íslenzka laridsstjórnin
tekur Grænlandsmálin í sínar hendur. En það
kemst hún ekki hjá að gera, er fiskveiðarnar
eru hafnar við Grænland í stórum stíl.
Og hvað segir þú um fiskimiðin þarna?
Þai'na eru há fjöll með bröttum hlíðum, og
mjóir firðir. Þessi lögun landsins heldur á-
fram neðansjávar langt á haf út. En nyrzt í
flóanum út af Breiðafirði og rétt sunnan við
61° nbr. virðast vera flatneskjur neðansjávar.
En þarna mun um fleiri fiskitegundir að ræða
en þorsk?
Já, í álnum, eða þegar komið er yfir 150
faðma dýpi, má búast við, auk þorsks, að fá á
línuna mikið af grálúðu, einnig eitthvað af
karfa, lúðu og hlýra. Þeir, sem á þessi mið
fara, ættu að búa sig undir að geta hirt af
stórri grálúðu og flyðru, því þetta er mjög
verðmætur fiskur. Söltuð grálúðuflök (pækil-
söltuð í tunnur) eru reykt og höfð í álag á brauð
og að mínum smekk stendur ekki laxi að baki
að gæðum. — Og í álana þarna þarf sterkar
línur. En við vitum ekki enn, hvort leggja bex’i
í álana eða eftir hi-yggjunum neðansjávar, þvi
ekkert Norðurálfuskip hefur fiskað þai’nu
síðan íslenzka bændabyggðin fór í auðn, svo
reynslan er að þessu leyti engin. En það ei’
áreiðanlegt, að ekki dugir þarna að leggju
þvert yfir ála og hryggi, því línan festist a
hryggjunum og nær alls ekki að söklcva niðux’
í álana. Menn hafa glæpst til að gera þetta
noi’ðar, við Vestui’-Grænland, þar sem líkt hátt-
ar til.
Og þú vilt láta bátana sigla hingað heim nxeð
af lann ?
Já, þetta er svo stutt, að það er ekki stein-
snar fyrir 70-80 tonna báta eða þaðan af stærri.
236
víkinguR