Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1962, Qupperneq 7

útgerðarmenn ekki lengur upp-
vægir yfir lítilsháttar kauphækk-
unum, vegna þess að ríkið gi’eið-
ir hallann. Það er í lögum þar í
landi, að sú útgerð skuli styrkt,
sem heldur uppi „Preferable
Trade Routes“. Það eru sigling-
ar til allra helztu viðskiptalanda
og ber að hafa nýleg skip til
þeirra nota, svo það aftur haldi
skipasmíðastöðvum í gangi. Til
þess að reikna út styrkina er
gerður samanburður á meðal út-
gerðarkostnaði og kostnaði á
byggingu skipa í Evrópu og bor-
ið saman við kostnaðinn í U.S.A.
Til skamms tíma fengu útgerð-
arfélög hálfan mismuninn greidd-
an frá ríkinu en síðan hafa þau
farið fram á meiri ívilnun en
ekki er mér kunnugt um hvernig
því lyktaði.
Það er ekki hætta á því, að
amerísk útgerðarfélög á ríkis-
jötunni tapi. Nóg er að flytja, m.
a. meiri partur varnings til „van-
þróaðra“ ríkja og er fragtin víst
ekki gefin. Olíuflutningaskip eru
aftur á móti ekki styrkt, þess
vegna er allur þorri þeirra undir
erlendum fánum.
Sjómannafélögin í U.S.A. hafa
komið í gegn mörgum órýmileg-
um kröfum. T. d. eru laun ó-
lærðra léttadrengja mikið hærri
en skólagengið útlært fólk á kost
á í landi. Annað dæmi: ef einn
af skipshöfn veikist erlendis, er
hann sendur hejm, er síðan á
Eullu kaupi og má ekki afskrást
fyrr en skipið kemur í heima-
höfn og geta kannski liðið marg-
ir mánuðir. Kom stundum fyrir,
að skip, sem voru lengi að heim-
an voru komin með tvöfaldar á-
hafnir. Hirði ég ekki um að tína
fleira til.
Grein, sem birtist í Víkingn-
um 8. tbl. þ. á. fjallar um sjálf-
virkar og fjarstýrðar vélar í
skipum. Er það að mestu leyti
þýtt efni af mínum góða kunn-
ingja Hallgrími Jónssyni vél-
stjóra, sem hefur í þessu blaði
verið ötulastur að kynna mönn-
um tæknilegar nýungar. Þar get-
ur hann um réttindaleysi vél-
VÍKINGUE
stjóra á skipum, sem skráð eru
í Panama, Líberíu, Honduras og
víðar. Eins og ég gat um hér að
framan munu hans heimiidir
ekki eiga lengur við, sökum þess
að erlendir eigendur skrá ekki
lengur skip sín hjá Panama ým-
issa hluta vegna, m. a. voru þeir
farnir að gerast nokkuð he.mtu-
frekir og eru því aðeins sárafá
eftir. Sömuleiðis hjá Honduras,
en þau hafa aldrei verið mörg og
nú hefur United Fruit Co. nokk-
ur skip með þeim fána, en þeim
hefur verið að fækka. Líbería
hefur, aftur á móti mörg, enn
„og víðar“, veit ég ekki hvar
átt er við. Hjá Líberíu eru gerð-
ar sömu kröfur til yfirmanna og
í Bandaríkjunum og hefur verið
auðsótt fyrir menn frá Evrópu
með fullgild réttindi að fá þau
yfirfærð, en ef þeir hafa viljað
auka þau hafa þeir þurft að fara
í land og ljúka prófum.
örn Steinsson vélstj. á grein
í 9. tbl. og styðst við danska frá-
sögn og getur þar um „ómann-
úðleg sjólög“. Aldrei vantar vél-
stjóra eða aðra á þessi skip, ein-
faldlega vegna þess að kaupið er
nógu hátt. Það eina, sem fag-
félagsmönnum þætti kannski ó-
mannúðlegt, er að þeir sem eru
ekki' starfi sínu vaxnir, eru hik-
laust reknir. Á boðstólum er allt-
af nóg af fullfærum og vönum
mönnum.
En þetta er talsvert vandamál
og kemur fyrir að það er mis-
notað af trúnaðannönnum út-
gerðarfélaganna, skipstjórum og
yfirvélstjórum, þegar þeir eru
ekki hæfir til þess að fara með
það vald, sem þeim er falið.
Þetta er nú reyndar vandamál
heima líka, þar sem eina brott-
rekstrarsökin er ofdrykkja, en
ekki til lágmark fyrir starfs-
hæfni. Eru þess dæmi, að tæki-
færis-teygarar eru burt reknir af
mönnum, sem aldrei rennur af.
Skip þessi, sem eru færust í
keppninni á heimsmarkaðnum
eru öll nýleg, búin fullkomnustu
öryggistækjum og eru tryggð
þjá heimsþekktum vátrygging-
arfélögum og þau láta ekki við-
gangast að skipin séu rekin með
of fáliðaðri skipshöfn. Þessi
vandræði ykkar þaraa heima með
vöntun á mönnum, sem vilja gefa
sig í vélstjóranám finnst mér
liggja í augum uppi: Það er ekki
nógu vel iaunað starf að námi
loknu.
Þar- sem þetta hefur verið til
umræðu nýlega, iangar mig til
að leggja nokkur orð í belg. Mér
finnst ekki ráðlegt að námið sé
minnkað svo nokkru nemi og
megum við ekki vera eftirbátar
nálægra landa í því. Hins vegar
mætti skipuleggja það talsvert
betur en nú er gert og styð ég
þar tillögur Gunnars Bjarnason-
ar skólastjóra. Ég geri ráð íyrir
að þeir sem með þessi mál fara,
hafi kynnt sér allar kröfur til
réttinda, sem gerðar eru í þeim
löndum, sem fremst eru á þessu
sviði. Fyrir þá sem ekki eru
þessu kunnugir er þess að geta
að í Bandaríkjunum eru ekki
skólagöngur eins og tíðkast
heima. Þar er að mestu sjálfs-
nám og stutt námskeið, sem þeir
taka í landi skömmu fyrir próf.
Aðal áherzlan er lögð á þann til-
skylda tíma, sem menn vinna við
þær vélar, sem þeir eiga að
.stjórna. Þeir fá að vita allar
prófspumingar og geta hagað
náminu samkvæmt því. Til þess
að geta svarað spurningum í því
verklega verða þeir að hafa lok-
ið námskeiðum í hinum ýmsu
greinum, rennismíði .raflögnum,
logsuðu o. s. frv. Til þess að öðl-
ast ótakmörkuð réttindi þarf
samtals 3 ár og 3 mán. skóla-
göngu að auki. Eru prófin tekin
stig af stigi hjá V.S. Coast Guard.
Heyrst hefur það nú, að hálfur
kassi af whisky hafi hjálpað
sumum til með að fá þetta plagg.
Tel ég það frekar fátítt, líklegra
er að því sé haldið á loft af öfund
þeirra, er ver gengur.
Á skipi þessu, sem ég er á, eru
yfirvélstjóri og 1. vélstjóri (lst.
Assistant Engineer) amerískir
og í amerísku fagfélagi. Þeir hafa
sagt mér að þegar unnið er þetta
7