Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1962, Blaðsíða 20

Guðjón Eyjólfsson, sjóliðsforingi:
ELDVARNIR UM BORÐ í SKIPUM
Myndir þær, sem fylgja þessari at-
hyglisverðu grein Guðjóns Eéjólfsson-
ar, höfum við tekið traustataki úr
októberhefti „Maskinbefalet", sem er
tímarit sænska vélstjórasambandsins.
Og eitt af beztu erlendu sjómannarit-
unum, sem oss berast, þó mörg séu
góð. Allt þetta hefti, 48 síður, var ein-
göngu um eldsvoða og eldvarnir á sjó.
Þó myndirnar falli ekki beint að þess-
ari grein, skýra þær hliðstæðu þess f
sænska siglingaflotanum. — Ritstj.
1. fslenzk skip.
Tíðir eldsvoðar um borð í ís-
lenzkum skipum síðustu mánuði
hafa vakið marga til umhugs-
unar u,m það, hvort ekki verði
að gera róttækari varnarráð-
stafanir í þessum málum, en
verið hafa.
Hér á landi hefur Skipaskoð-
un Ríkisins eftirlit með því, að
íslenzk skip séu búin slökkvi-
tækjum og hefur í því sambandi
látið prenta viðvörunarspjöld
um eldhættur, en meira þarf, ef
duga skal. Sjómenn sjálfir verða
að vera vel á verði gegn eld-
hættunni, bæði vegna öryggis
sjálfra sín og annarra.
Einkum ættu vélstjórar að
fylgjast vel með þessum málum.
Það er ekki nóg að hafa slökkvi-
tæki hangandi á þili, ef tækið
er í ólagi eða enginn hefur æf-
ingu né kunnáttu til að nota
það. Það er heldur ekki nóg að
hafa brunaslöngu í grind (stat-
ivi), ef slangan er ónothæf —
vegna slæmrar meðferðar á
sjálfri slöngunni eða tengingu.
Víða hefði mátt bjarga mikl-
um verðmætum og forða stór
tjóni, ef brunavömum og ör-
yggiseftirliti (damage control)
skipa hefði verið meiri gaumur
gefinn áóur en óhappið varð.
2. Framfarir.
1 síðustu heimsstyrjöld fleygði
brunavörnum og öryggiseftirliti
mjög fram og flotar stórveld-
anna spöruðu milljónir kr. með
góðu skipulagi og uppbyggingu
þessara mála um borð í skipum
sínum.
Bandaríkjamenn stóðu eink-
um framarlega í þessum efnum
og eftir að þeir tóku þessi mál
föstum tökum, er talið að þeir
hafi misst þriðjungi færri skip
en ella. Á fyrsta styrjaldarári
síðari heimsstyrjaldar (1940),
missti brezki flotinn fleiri skip
af völdum eldsvoða, en vegna
tundurskeyta og annarra skyldra
vopna til samans.
Tjón af völdum elds skiptir
milljónum króna, en því miður
hef ég engar íslenzkar tölur, en
árið 1948 var tjónið rúmlega
711,1 milljón dollarar (rúmlega
3 milljarðar ísl. kr.)1 í Banda-
ríkjunum. Árið 1959 var tjón
af völdum eldsvoða í Englandi
40 milljónir punda (rúmlega 4,8
milljarðar ísl. kr.). Eftir styrj-
öldina hafa fleiri þióðir fylgt
fordæmi þessara þjóða og gert
miklar umbætur á þessum svið-
um, þar á meðal frændur vorir
Danir.
Danski flotinn hefur komið
sér upp myndarlegum skóla, þar
sem kenndar eru eldvarnir og
öryggiseftirlit skipa og sjómenn
þjálfaðir í notkun slökkvi- og
súrefnistækja. Allir sjóliðsfor-
ingjar (linien)1 og varaliðsfor-
ingjar (reserven) fá lengri eða
skemmri þjálfun á þessum skóla,
en fyrst og fremst eru þó vél-
stjórar flotans þjálfaðir þarna.
— 1 skipum flotans er umsjón
brunavarna í höndum yfirvél-
stjóra, en að sjálfsögðu undir
yfirstjórn og eftirliti skipherra.
Þekking vélstjóra á eldvörnum
og öryggiseftirliti má í senn
teljast sjálfsögð og eðlileg. Þeir
hafa umsjón á eldfimasta stað
skipsins — vélarrúminu — þar
sem eru eldfimar olíur og benz-
ín, olíublautur tvistur, raf-
magntöflur og dælukerfi skips-
ins.
Þó að aðalábyrgð eldvarna
hvíli á vélstjórum, verða samt
allir yfirmenn að fá haldgóða
þekkingu og æfingu í bruna-
vörnum og öryggiseftirliti skipa.
Það er höfuðnauðsyn að þeir
skilji og geti kennt áhöfninni
meðferð slökkvitækja. En aðal-
atriðið er, að allir slápverjar
kunni góð skil á eldvörnum
skipsins.
3. Æfingasvæ&i.
Hin stóru dönsku skipafélög,
eins og t.d. A. P. Möller (Mærsk
Line), J. Lauritsen, Ö. K. og fl.
leggja mikla áherzlu á eldvarnir
um borð í skipum sínurn. Marg-
ir stýrimenn og vélstjórar þess-
ara félaga hafa sem varafor-
ingjar í flotanum kynnst bruna-
vörnum og öryggiseftirliti, en
að lokinni herþjónustu hafa
skipafélögin stuðlað að áfram-
haldandi menntun og æfingu yf-
irmanna sinna. Góð samvinna
hefur tekizt milli kgl. flotans
og verzlunarflotans í þessum
efnum — og öðru hverju geta
skipafélögin fengið að senda yf-
irmenn sína á stutt námskeið í
eldvamaskóla (havariskole) kgl.
flotans.
Það væri athugandi fyrir ís-
lenzku skipafélögin, L.l.Ú. og
F.I.B að leita samstarfs sín á
milli, við brunaliðið eða Land-
helgisgæzluna um að koma upp
sameiginlegu æfingasvæði og
tækjum til eldvarna. Þannig æf-
ingasvæði verður að vera langt
frá byggð, á bersvæði og vera
útbúið slökkvitækjum,, yfirbygg-
ingu skips, olíukörum, asbest-
búningum, slöngum o. fl. Þama
þyrfti síðan öðru hverju að hafa
raunhæfar æfingar fyrir skips-
hafnir. Að sjálfsögðu fengi Vél-
skólinn, Sjómannaskólinn og
VÍKINGUE
20