Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1964, Qupperneq 31

Barkurmn „Björmnn“
Það var árið 1873. Skipasmiðir
í Dundee á Skotlandi hleyptu
hreyknir af stokkunum traustu
og öruggu selveiðiskipi, sem þeir
skírðu BJÖRNINN.
Skipssíðurnar voru styrktar
þykkum járnplötum til þess að
þola óvæg átök við ísalög Norð-
urheimsskautsins.
Björninn var barkskip með
gufuhjálparvél.
Að smíði lokinni hélt BJÖRN-
INN til St. John’s á Nýfundna-
landi þar sem selveiðiflotinn
hafði bækistöðvar sínar. f full
11 ár hélt skipið uppi þessum
veiðum, sem teljast mega enn í
dag þær hættulegustu og erfið-
ustu í heimi.
Öll þessi ár stóðst BJÖRNINN
ísalög Davíðssunds, — sigldi í
gegnum blindþokur Labrador
svæðisins og reið af sér mörg
ofviðri N-Atlantshafsins,, með
hinum hættulega rekís og stór-
hríðum. Það var á árinu 1884,
sem BJÖRNINN varð heims-
þekkt fleyta. Aðdragandi þess
atburðar hófst raunverulega ár-
ið 1881.
Áhugi Bandaríkjanna hafði þá
þegar vaknað fyrir íshafssvæð-
unum og höfðu þeir sent tvo
leiðangra norður til Smith Sound
og Kennedy sunds til jarðfræði-
og vísindarannsókna.
Þrátt fyrir góðan undirbún-
ing varðandi birgðir og útbúnað
urðu endurtekin óhöpp þess
valdandi að leiðangur banda-
ríska liðsforingjans A.W. Öree-
ly varð uppiskroppa með mat-
væli og nauðsynlegan klæðnað
mitt í heljarkulda ísauðnanna.
Björgunarleiðangur var und-
irbúinn. Seglskipið PROTEUS
sem sent var 1883 til þess að
sækja leiðangur Greely’s lenti í
skrúfuís og sökk. Annað birgða-
skip sent sömu erinda stöðvaðist
í ísnum og sneri aftur án þess
VÍKINGUR
að koma neinu af birgðunum á
áfangastað.
Undir stjórn Bandaríska sjó-
hersins var þegar útbúinn nýr
leiðangur. BJÖRNINN og annar
hvalveiðari, T H E T I S, voru
keyptir í St. John’s. — Brezka
stjórnin brá fljótt við oggaf sel-
veiðarinn A L E R T til aðstoðar
við leitina.
Þessi þrjú vel útbúnu skip,
mönnuð úrvali af sjálfboðaliðum
úr Bandaríska N-Atlantshafs-
flotanum létu úr höfn í New
York í apríl 1884 og sigldu allt
hvað af tók í áttina til Davíðs
sunds og Baffínsflóa. — í júní
lentu skipin í stórhríðarveðri og
stórsjó innan um geigvænlegan
rekís fyrir vestan Grænland. —
Milli hinna þriggja skiphafna
var mikil samkeppni um að
verða fyrstur til að finna Greely
og menn hans. Leitað var eins
gaumgæfilega og unnt var með-
fram hinum beru og ísnúnu
ströndum í von um að finna ein-
hverjar leifar af hinum týnda
leiðangri. 21. júní fóru nokkrir
skipverja af Birninum í land við
Brevoorteyju. — I klettaskúta
fundu þeir áletraðan bréfmiða,
sem einn úr leiðangri Greelys
hafði skilið eftir. Á miðanum
stóð að liðsforinginn og 24 menn
hans hefðust við á Sabinehöfða
á að gizka 79° N og 75° V og
hefðu þeir matarbirgðir í 40
daga. Miðinn var skrifaður fyr-
ir níu mánuðum!
BJÖRNINN hraðaði nú ferð
sinni eins og aðstæður frekast
leyfðu og náðu þeir til Sabine-
höfða 24. júní. — Þeir sendu í
skyndi vel mannaðan bát í land,
sem hóf leitina með því að kalla
Greely! Greely! — Við hrópum
þeirra barst þeim lágt hljóð, lík-
ast andvarpi og þeir komu auga
á mannveru tötrum klædda og
augsjáanlega aðframkomna, sem
gerði veikar tilraunir til að veifa
árabroti, sem á var fest einhver
drusla.
Hjálparmennirnir klifu nú
klettótt hæðardrag og þar fundu
þeir Greely og fimm félaga hans
liggjandi í tjaldræksni. Þeirvoru
óhreinir og svo nálægt hungur-
dauða að þeir voru orðnir mátt-
lausir. Matur fyrirfannst eng-
inn, höfðu augsýnilega ekki séð
hann vikum saman. — Að með-
taldri hinni „lifandi beinagrind“
með árabrotið, sem þeir fyrst
komu auga á, voru aðeins 7 af