Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1972, Blaðsíða 26

Aldarminning
Vigfúsar Mrandssonar,
Megnishjáleigu
eftir Gunnar Magnússon frá Reynisdal
Jón Steingrímsson, síðar prófastur í Skafta-
fellssýslu flyzt í Mýrdalinn árið 1755 frá Reynis-
stað í Skagafirði. Reynishverfið var þá í eigu
þeirra hjóna Þórunnar Scheving og hans. Þá bjó
í Heilum í Reynishverfi, Einar Eiríksson, umboðs-
maður Jóns yfir landareigninni, var hann for-
maður í Reynishöfn, og átti skip þar, kenndi hann
Jóni að ýta brimsjó, og lenda, og enda athöfn alla
er viðkom sjósókn þar, gerðist Jón Steingrímsson
svo formaður í Reynishöfn er hann var orðinn
bóndi í Hellum.
En Einar Eiríksson varð að standa upp af jörð-
inni, eigi getur prófastur þessi í ævisögu sinni,
hvert Einar hafi farið, trúlegt er, að hann hafi
fengið ábúð í Reynishjáleigu að minnsta kosti
bjuggu þar afkomendur hans síðar að langfeðga
tali. Einar Einarsson, sonur Einars Eiríkssonar,
bjó í Reynishjáleigu ásamt konu sinni Margréti
Brandsdóttur, voru þau foreldrar Brands Eiríks-
sonar koparsmiðs og bónda, er tók við búi af þeim
á nefndri jörð.
Brandur Einarsson í Reynishjáleigu var fæddur
í Reynishj áleigu 11. febrúar 1824, en dó úr lungna-
bólgu 13. október 1883.
Fyrri kona Brands Einarssonar koparsmiðs, var
Kristín Einarsdóttir, Jóhannessonar hreppstjóra
í Þórisholti, sömu sveit, lézt Kristín eftir skamma
sambúð frá þrem börnum, voru þau, Einar eldri
Brandsson sem síðar var kenndur við Reyni, bóndi
og formaður í hartnær hálfa öld, Einar yngri fór
til Vesturheims ásamt konu sinni Sigríði Bjarna-
dóttur frá Hvoli í Mýrdal, og Margrét sem bjó
í Þórisholti, gift Gísla Gíslasyni oddvita sem gekk
undir nafninu ,,Piltur“ hann hvarf frá Þórisholti
sporalaust, var það ætlun manna að hann hefði
farið til Ameríku. Margrét dvaldi í Norður Vík
um fjölda ára, sem húskona.
Síðari kona Brands í Reynishjáleigu var Vil-
borg Magnúsdóttir, frá Skaftárdal á Síðu. Faðir
hennar, Magnús Magnússon Dannebrogsmaður,
var stórauðugur maður á þess tíma mælikvarða,
átti fjölda jarða í Skaftafellssýslu, bróðir hans var
Sverrir Magnússon, sem bjó niður í Álftaveri, í
Skálmabæjarhraunum, var Sverrir Magnússon tal-
inn merkismaður á sinni tíð, þótt eigi nyti hann
sömu auðsældar sem bróðir hans Magnús á Skaft-
árdal. Hinn 24. febrúar árið 1840, fæddist þeim
hjónum Vilborgu og Brandi í Reynishj áleigu sonur,
var hann fæddur ekki fullburða, og vó aðeins
ellefu merkur, sveini þessum, var svo í skírn gefið
nafnið Vigfús.
Vigfús Brandsson í Reynishjáleigu, ólst svo þar
upp ásamt stórum systkinahópi, var hann mjög
seinþroska til líkamlegra burða, að hans eigin sögn,
en hafði góða greind, snemma til að bera og nám-
fús á það sem þá var hægt að læra, sem var nær
oingöngu mál leikra manna, lærðir menn í þá daga,
voru ekki aðrir en sýslumenn og prestar, því engir
voru þá skólarnir.
Árið 1882, þá er Vigfús var tólf ára gamall,
var hann lánaður til prestsins í Hvammi, sem
smala- og snúningadrengur, presturinn var síra
Lárus Þorláksson.
Þetta var sú eina reisa sem Vigfús fór út af
heimilinu í Reynishjáleigu, en hann minntist þess-
arar dvalar ávallt með hlýhug og fögnuði, og hefur
honum sjálfsagt í Hvammi í engu verið misboðið
eins og tíðkaðist fyrr meir.
Föður sinn missir Vigfús árið 1883, þá þrettán
ára gamall. Vilborg í Reynishjáleigu stóð þá uppi
með stóran barnahóp í bernsku, án fyrirvinnu.
Kom það í hlut Vigfúsar, að standa fyrir búi
með móður sinni, og hafði hann snemma hyggindi
og ráðdeild, til að bera við hin daglegu störf heim-
ilisins. Verzlun sóttu Skaftfellingar þá vestur til
Eyrarbakka, og fór Vigfús í ,,Bakkaferðir“, ásamt
öðrum Mýrdælingum, sem þá var títt, og þar á
„Bakkanum“ keypti hann úr, sem hann átti alla
æfi síðan, sem minjagrip um erfiðan verzlunar-
máta.
Eyrarbakkaferðirnar tóku Mýrdælinga hálfan
mánuð, minnst og stundum lengur ef tafir urðu
við stóru vötnin, sem stundum henti. Eina verzlun-
arferð fór Vigfús ungur austan úr Mýrdal til Vest-
mannaeyja á ,,Fríði“ með Einari á Reyni bróður
sínum, eru þó fullar þrjátíu sjómílur frá Reynis-
höfn til Vestmannaeyja. Réru þeir alla leið til
Eyja, en voru með segl. Fríður var fullmannaður,
og sagði Vigfús mér, að það eina sem hann hafði
í fari sínu heim, hefði verið einn kolapoki, lang-
sótt var það! Heimleiðis sigldu þeir svo Fríði, og
þótti Vigfúsi þessi ferð hafa vel tekizt.
VlKINGUR
242