Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1973, Blaðsíða 22

stjórna. Ýmislegt hefur þó gerst
og gerist enn, sem nokkuð má af
ráða, hversvegna þetta er svona.
Má þar m. a. benda á, að menn
í hinum ýmsu sjávarþorpum
reyna hver um sig að ota sínum
tota og vilja fá sínar fiskihafnir
og bryggjur hér og bryggjur þar.
Af skiljanlegum ástæðum er ekki
hægt að sinna öllum þessum
beiðnum í einu. Þetta hefur þó
verið reynt, og afleiðingin auð-
vitað orðið eintómt kák, þar á
meðal hinar áðurnefndu ófull-
gerðu bryggjur og hafnir. Það
hlýtur að vera skylda hafna-
málastjóra að meta hvað er mest
aðkallandi, og 1 j úka því verki áð-
ur en byrjað er á öðru. Það skal
játað, að hér á Alþingi einnig
mikla sök. Það sker allar fjár-
veitingar til hafna og hafnabóta
við nögl sér, og dreifir smáupp-
hæðum á tugi staða, sem oft
nægja tæplega til flutnings á
verkfærum, verkamönnum og
efni.
Ég hefi áður bent á, að það
eru eingöngu skipstjórnarmenn,
sem hafa not af vitum og sjó-
merkjum, og að mestu leyti af
höfnum og bryggjum. Þrátt fyrir
það hafa þeir aldrei fengið neina
hlutdeild í stjórn þeirra mála eða
fengið neinu að ráða um fram-
kvæmd þeirra. Sá veit gerzt er
reynir, segir málshátturinn, en
reynsla skipstjórnarmanna í
þessum efnum hefur alltaf verið
léttvæg fundin. Þeir hafa ekki
verið spurðir, og hafi þeir óspúrð-
ir látið í ljós álit sitt, hefur vita-
og hafnamálastjóri látið orð
þeirra eins og vind um eyru
þjóta. Mér kemur ekki til hugar
að halda því fram, að allt hefði
verið óaðfinnanlegt í vita- og
hafnamálum, þótt skipstjórnar-
menn hefðu þar að mestu ráðið.
En ég held því hiklaust og ákveð-
ið fram, að mörg mistök hefðu
ekki átt sér stað og margir og
hættulegir ágall'ar, sem á bryggj-
um og höfnum eru, hefðu þá ekki
viðgengist. Þeir hefðu aldrei leyft
að hafa skörp horn á bryggju-
og garðendum. Þeir hefðu ekki
skilið við steypta eða járnklædda
viðlegukanta óvarða. Þeir hefðu
ekki skilið eftir grjóthrúgur við
garðenda. Þeir hefðu ekki látið
nægja að grafa mjóar rennur
meðfram viðleguköntum, svo að
skip hafi þar ekkert athafna-
svæði. Þeir hefðu sennilega aldrei
látið Árvak af hendi sér, sem
getur orðið og hefur að einhverju
leyti orðið til að tefja viðgerðir
á vitum og sjómerkjum.
Það skal ekki dregið í efa, að
þeir verkfræðingar, sem gengt
hafa embætti vita- og hafnamála-
stjóra, hafi allir verið hinir mæt-
ustu menn og kunnað vel sín
bóklegu fræði. En það er ekki
þar með sagt, að þótt menn hafi
góða verkfræðikunnáttu, þá séu
þeir um leið góðir stjórnendur
stórra stofnana, eins og vita- og
hafnamál eru, og þar sem aðeins
nokkur hluti starfsins er verk-
fræðilegs eðlis, án þess að hafa
sérfróða menn sér til aðstoðar.
Og þeir hafa ekki haft hina gull-
vægu reynslu skipstjórnarmanns-
ins, og þegar ég tala um skip-
stjórnarmenn í þessu tilliti, þá á
ég við reynda skipstjóra, sem
hafa siglt flutningaskipum, þ. e.
hinum stærri skipum meðal ís-
lenzkra skipa. Það eru hin stærri
skip og skipstjórar þeirra, sem
mest hafa orðið fyrir barðinu
á ófremdarástandi hafnanna.
Enginn ætlast til, að skipstjórar
fiskiskipa eða heimamenn á
hverjum stað séu sviftir afskipt-
um af þessum málum. Það er ein-
mitt eitt af því, sem vantar til-
finnanlega, samvinna milli þeirra
aðila, sem þessi mannvirki nota.
Með því einu móti er unnt að
samræma hin mismunandi, og ef
til vill að einhverju leyti ólíku
sjónarmið, sem hætt er við að
fram komi. Að sjálfsögðu verða
verkfræðingar að vera með í ráð-
um, það eru þeir, sem eiga að
sjá um framkvæmd verksins, og
það eru verkfræðingar, sem eiga
að hafa með höndum öll tæknileg
störf, er þessum málum við kem-
ur.
Á síðasta Alþingi lagði Ólafur
Þ. Þórðarson, varaþingmaður
Framsóknarflokksins á Vest-
fj örðum, þingsályktunartillogu
fyrir sameinað þing, er hljóðaði
svo:
„Alþingi ályktar að allar
fiskihafnir landsins verði gerð-
ar að landshöfnum, en telur
eðlilegt að framkvæmd þess
verði í áföngum“.
Segja má, að með þessu sé lagt
til að allar hafnir landsins verði
þjóðnýttar. En er nokkuð athuga-
vert við það? Er ekki allt hér á
landi að meira eða minna leyti
ríkiseign, þótt einstaklingar eða
félög séu talin eigendur. Nú eru
þrjár landshafnir á landinu. Er
nokkur ástæða til þess, að íbúar
þeirra staða, sem liggja að þess-
um þrem höfnum, njóti meiri
hlunninda en íbúar annara sjáv-
arþorpa? Mér finnst Ólafur hafa
mikið til síns máls. Allir vita,
að sjávarpláss út um land eru
að sligast undir þeirri byrði, sem
útgjöld vegna hafnanna eru, og
að útgerð þar berst í bökkum af
sömu sökum.
Það er fleira í hafnarlögunum,
sem þarf að breyta, en eignarhald
á höfnum. Það þarf einnig að
breyta þeim í þá átt, að skip-
stjórnarmenn fái ráðið nokkru
um vita- og hafnamál, eins og
rætt hefur verið um hér að fram-
an. Það ástand, sem ríkir — og
ríkt hefur — er algerlega óvið-
unandi.
Ég skora á alla skipstjórnar-
menn, hvort sem þeir stjórna
flutninga- eða fiskiskipi, að láta
sér ekki lengur nægja, að hrista
höfuðið yfir þessu ófremdar-
ástandi í sínum hóp, heldur að
taka höndum saman og fá úr
þessu bætt.
Jón Eiríksson.
22
VÍKINGUR