Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1973, Blaðsíða 14

sakast eða tjón. Eins yrði það
óafmáanlegur blettur eða svívirð-
ing í sögu Suðurnesja, ef menn
skyldu á endanum ekki koma sér
saman um réttsýn skipti meðal
félagsmanna sín á milli“.
Þetta hefur sr. Sigurður að
segja um þessa stóru skútu. Síðar
við sama ár í annál sínum (1881)
segir klerkur:
„Eftir að fél'agsmenn hins
strandaða skips, James Town,
höfðu lengi verið búnir að vinna
að uppburði timbursins af skip-
inu, voru þá í nóvember tekin
fvrir skiptin í 4 aðalhluti eins
og til stóð og fóru þó ekki eins
og til var ætlast skiptin fram á
þeim helmingi skipsins, sem þess-
um hrepp var fyrirhugað, því
að vissir menn vildu þar öllu
ráða, svo að óánægja varð af, þó
að allt væri l'átið kyrrt liggja,
með því að allir félagsmenn,
fengu svo mikið í sinn hlut, að
þeim mátti nægja, og ekki fyrir
neinn ójöfnuð annarra þess vert
að láta verða úr misklíð. Plank-
amir töldust í allt rúm 16000,
svo að í hvern fjórða part komu
4000. Skipsflekum var eigi skipt,
sem mjög mikill slægur var í,
en voru þó komnir uppá þurrt
land, og einn þeirra, önnur hlið-
in, var mæld 40 fet á lengd.“
Það kom sér mjög vel fyrir al-
þýðu manna, hve ódýrt timbur
var úr skipinu, eða 50 aura plank-
inn. Með því móti gátu margir
fengið gnótt viðar og notað til
margs konar smíða og bygginga.
T. d. getur prestur þess í ann-
álum, að timbrið hafi mjög víða
verið notað í húsbyggingar. Og
víst er, að mörg hús hér í Kefla-
vík voru byggð úr timbrinu úr
James Town. Sum þeirra eru nú
horfin af sjónarsviðinu, önnur
allmikið breytt frá fyrri tíð.
Meðal húsa hér að lútandi má
nefna Þorvarðarhús, sem stendur
svo til óbreytt hið ytra. Hús Þórð-
ar héraðslæknis Thoroddsen (sem
stóð hér við Hafnargötu) var víst
líka byggt úr timbri hins strand-
aða skips. Þórður var fyrsti lækn-
ir sem settist að hér í Keflavík
og var upphafsmaður að mörgu,
t. d. aðaldriffjöðrin í stúkunni
Vonin nr 15, stofnaði Kaupfélag
Rosmhvalaneshrepps árið 1889,
stofnaði sparisjóð Rosmhvalanes-
hrepps um 1890. Á Thoroddsens-
heimilinu ríkti mikill menningar-
bragur. Því má við bæta að Emil
pianóleikari er einmitt sonur
Þórðar, og er fæddur hér í Kefla-
vík.
Sjálft Thoroddsenshús mun
hafa verið rifið að mestu um 1980
er Eyjólfur Ásberg byggði hús
sitt á sama stað við Hafnargötu.
Þar varð síðar greiðasala, verzl-
un og bakarí.
En það var ýmislegt fleira, er
leiddi af strandi James Town, en
annállinn fræðir okkur um. Um
það mál fáum við nokkra vitn-
eskju í blaðinu Þjóðólfi, vorið og
sumarið 1884, en þá var Jón Ól-
al'sson, alþingismaður, ritstjóri
blaðsins.
Svo er mál með vexti, að í
7. og 8. tölublöðum Þjóðólfs þetta
ár, ræðir Guðmundur Guðmunds-
son, bóndi og hreppstjóri í Landa-
koti á Vatnsleysuströnd um fisk-
veiðasamþykktina fyrir Faxaflóa.
Þeir Útskálafélagar, prestarnir
Sigurður og Helgi Sívertsen,
senda Guðmundi síðan svargrein
í 9. tbl. sama blaðs. Ekki ætla
ég samt að ræða það mál nánar
hér, enda er það tómt persónu-
legt pex. (Síðar getur samt svo
verið að ég muni gera hér fisk-
veiðasamþykktir að umtalsefni,
en ennþá hef ég þó ekki nægar
heimildir undir höndum varð-
andi það efni). En málið var þar
með ekki úr sögunni.
1 11. tölubl. Suðra, sem Gestur
Pálsson var ritstjóri fyrir, svara
„nokkrir íbúar Rosmhvalanes-
hrepps“ greinum Guðmundar, svo
hann neyðist til að taka aftur til
pennans og svara, enda var drótt-
að að honum persónulega í grein
þessari. Við skulum nú grípa nið-
ur í svargreinar Guðmundar frá
Landakoti, en þær birtust í 20.
og 33. tbl. Þjóðólfs. Ræðir þar
um strand skipsins James Town.
1 20. tbl. er inngangur eftir
ritstjórann (J.Ó.) með fyrirsögn-
inni: „Uppljóstur á stórþjófn-
aði“. Ræðir þar um fyrri grein-
ar Guðmundar og þeirra Utskála-
feðga og allt það persónulega pex,
sem þar birtist. Síðan segir:
„Þegar vér nú tökum eftirfylgj-
andi svargrein frá hr. Guðmundi
Guðmundsyni, þá er það af því,
að hér er orðið um alveg nýtt mál
að ræða — það mál, sem ekki
má þegjandi niður falla.
Þegar eins merkur maður og
hr. Guðmundur ber fram svo
stórvægilega sakargift um stór-
þjófnað, þá er sú sakargift svo
vaxin, að yfirvöld geta ekki og
mega ekki ganga þegjandi fram
hjá henni — og gjöra það nú
vonandi því síður, sem orðróm-
urinn um þetta athæfi er fyrir
löngu hljóðbær orðinn“.
Þá kemur grein Guðmundar
sem hefur að inngangi: „Þann ég
kalla að þekkja lítt þekkir ei
sjálfan sig“. Hann skýrir nú frá
því, að „nokkrir íbúar Rosm-
hvalaneshrepps" hafi í Suðra
svarað greinum sínum er birtust
í Þjóðólfi. Síðan segir orðrétt:
„Þeir minnast, þessir göfugu
greinasmiðir, á félagseignina í
James Fown (?) er þeir nefna
svo, það er líklega timbrið á
Stafnesfjörum, sem þeir meina,
þó skipsnafnið sé ekki sem allra
réttast (okkur mun vera hollast
að gefa okkur ekki mikið út í
það að rita ensku, samt hafa aðrir
sett ,,T“, þar sem þeir setja „F“
í skipsnafnið) og lítur helzt út
fyrir að þeir vilji telja lesendum
Suðra trú um, að ég hafi við það
tækifæri sýnt mig í óráðvendni,
og jafnvel komið einhverjum
kunningjum mínum til að vera
mér til aðstoðar í því. Þessu ætla
ég ekki að svara með öðru en því,
að segja söguna svo sanna og
rétta, sem mér er unnt, en sann-
anir fyrir henni mun ég geta
framlagt síðar, ef með þarf, þó
ég, að líkindum ekki sæki þær
í uppboðsbók Rosmhvalanes-
hrepps....“.
Þá getur Guðmundur um það,
að menn úr Höfnum hafi verið
viðstaddir er hann kom að ná í
sinn ákveðin timburpart og hafi
hann sagt á þá leið við þá, að
VÍKINGUR
70