Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1973, Blaðsíða 16

Suezshur&urinn -
slagœ&in í ilutningákerfinu sem dó
eftir Palle Hagmann
Sú var tíðin, að allir vöruflutn-
ingar frá AfríJcu suður og norður
fóru frarn á úlföldum. En svo
kom til sögunnar eitt af stórvirkj-
um mannkynssögunnar, Suez-
skurðurinn, og liófust þá „sigl-
ingar“ gegnum eyðimörkina. Nú
er allt þetta einskonar hillinga-
mynd, og menn spyrja, verða
„siglingar“ um Suezskurðinn
nokkurntíma teknir upp að nýju.
I stuttu máli, þetta er raunaleg
sjón. t öll þau skipti sem ég hef
átt þess kost að ferðast um þessa
fjölförnu vatnaleið, hefi ég notið
þess sem kennslustundar í starfs-
fræðslu. Nú er þeim stundum
lokið, og vafasamt hvort ég á
þess kost að njóta slíks nokkurn-
tíma aftur.
Þegar menn sjá skurðinn eyði-
lagðan. Rændan starfsmöguleik-
um sínum, niðurlægðan til þess
eins að vera hindrunartæki í
skæruhernaði, er ekki auðvelt að
trúa því, að fyrir um það bil tíu
árum var skurðurinn tengiliður
siglinganna heimshafanna á milli.
Þetta risafyrirtæki, eitt af mestu
afrekum mannkynssögunnar,
opnaði breiða bláa 150 km langa
siglingarleið þvert í gegnum ó-
frjóva sandauðnina, sem skilur
Miðjarðarhafið frá Rauðahafinu
og Indlandshafi. Skurðurinn varð
styttsta sjóleiðin milli austurs og
vesturs, um 60 af hundraði styttri
en leiðin sem áður var farin
kringum suðurodda Afríku.
Sé yfirleitt hægt að komast svo
að orði, að í heimsviðskiptum sé
slagæð, þá var það Suezskurð-
urinn, um hann fóru óhemju
verðmæti til allra hafa og allra
landa. Á meðan skurðurinn var
opinn var jafnvægi í heimsvið-
skiptunum undir honum komið.
Þegar honum var lokað, varð
það upphaf að fjárhagslegum
truflunum og ógnaði velmegun
margra landa og heimsfriðinum.
Árið 1966 sem var síðasta heil-
árs starfsemi skurðarins, fóru
um hann 21250 skip, með 242
milljónir lesta af varningi, þar
með talið 40 af hundraði af
oliunotkun Evrópu.
Nú er skurðurinn eins tómur
og grafir faraoanna í Giza. Nú
liggja í skurðinum 15 skip og
biða og bíða, — þau voru áður
prýðilega máluð, en líkjast nú
orðið með öllum sínum riðskell-
um nánast hljóðlátum vofum,
meðal þeirra eru 2 sænsk.
Hér er ekki ástæða til að fara
Verða siglingar nokkurntíma teknar upp
aftur um Súez?
út í sagnfræði, en fáeinir drættir
úr sögu skurðarins eru vel við
hæfi.
Skurðurinn var opnaður fyrir
rúmum hundrað árum eða 1869,
með mikilli viðhöfn. Ferdinant de
Lesseps, franski draumóramaður-
inn og stjórnmálamaðurinn var
hylltur eigi minna en geimfarar
nútímans. Hann hafði breytt
landafræðinni og rutt skarð í
óyfirstíganl'eg landamæri.
Áður en Lesseps kom til sög-
unnar, höfðu verið gerðar að
minnsta kosti sex tilraunir til að
tengja Miðjarðarhafið við Rauða-
haf í fyrsta sinn fyrir 4000
árum. Skurður sem tengdi Nílar-
fljótið við Suezflóann var graf-
inn á dögum Ptolemaios II á
þriðju öld fyrir kristburð,
og var hann notaður bæði af
Rómverjum og Muhameðstrúar-
mönnum unz skurðurinn fylltist
af sandi. Þegar Napoleon hertók
Egyptaland árið 1798, hafði hann
það meðal annars á stefnuskrá
sinni að „undirbúa skurðgröft
gegnum Suezeiðið.“ Því miður
reiknuðu verkfræðingar hans
rangt, þeir héldu því fram, að
þetta væri ekki hægt, vatnsborð
Rauðahafsins væri nálega 10 m
hærra en yfirborð Miðjarðarhafs-
ins og mundi þá flæða yfir
Egyptaland. En árið 1847 sönn-
uðu nokkrir franskir verkfræð-
ingar það fullkomlega, að hæðar-
munur þessara hafa skipti engu
máli.
Bæði farþega og póstflutning-
ur milli Alexandríu og Suez varð
að sætta sig við landleiðina milli
þessara hafa, þar sem skip biðu
þeirra. Viðskiptin milli austurs
og vesturs tvöfölduðust á hverj-
um áratug sem leið. Áhuginn á
nauðsyn þess, að grafa skurð
gegnum eiðið hélzt því vakandi.
Samkvæmt áætlun de Lesseps
átti skurðurinn að vera hlutlaus
(neutral) sjóleið, sem væri öll-
um opin. Stjórn fyrirtækisins
slcyldi vera í höndum fyrsta raun-
verulega alþjóða fyrirtækis með
viðeigandi nafni — La Companie
VÍKINGUR
72