Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1973, Blaðsíða 41
anþágumálið er, á meðan benda
má á að lögreglan í Reykjavík
er að svipta ökumenn ökuskírt-
einum sínum vegna þess að þeir
reynast ekki vera þeim hæfileik-
um og kunnáttu búnir, að þeir
geti sjórnað bíl.
Undanþáguvandamálið verður
ekki leyst í einni svipan, en á
meðan undanþágur eru gefnar út,
þykir okkur sjálfsagt að eftirfar-
andi skilyrðum sé fullnægt við
útgáfu þeirra.
1. Sá, sem ekkert stýrimanna-
próf hefur, geti enga undan-
þágu fengið.
2. Þegar útgerðarmaður óskar
eftir undanþágu, skal hann
sýna að hann hafi auglýst
minnst tvisvar í fjölmiðlum
eftir manni í skipsrúmið. I
auglýsingunni skal tekið fram
eftirfarandi:
Hvaða bát er um að ræða,
stærð hans, hvar hann er
gerður út og með hvaða veiða-
færi hann er með.
3. Sá, sem einhver stýrimanna-
réttindi hefur, geti aðeins
fengið undanþágu fyrir tak-
markaða stærð báta, þ. e. að
maður með 30 tonna réttindi
geti aðeins fengið undanþágu
á báta all't að 50-60 t. og
maður með 120 tonna rétt-
indi geti fengið undanþágu
á báta allt að 170-180 tonn
o. s. frv.
4. Sá, sem undanþágan er fyrir,
fullnægi skilyrðum þeim, sem
eru fyrir inngöngu í stýri-
mannaskólana. Hér er átt við
að haiin hafi eftirfarandi
vottorð í lagi: augnvottorð,
almennt heilbrigðisvottorð,
sakavottorð og auk þess sigl-
ingartíma.
5. I stað orðanna á undanþág-
unum „fyrst um sinn, þar til
réttindamaður er fáanlegur
eða ráðuneytið ákveður ann-
að, þó ekki lengur en til (dag-
setning)“. komi eftirfarandi:
Undanþágan gildir til (dag-
setning allt að 4 mán. frá út-
gáfudegi) eða þar til ráðu-
neytið ákveður annað. Þó skal
undanþágumaðurinn víkja
VÍKINGUR
fyrir réttindamanni fyrir-
varalaust, ef réttindamaður
fæst eða óskar eftir skip-
rúminu.“
6. Samgöngumál'aráðuneytið
haldi fullkomna skrá yfir
gildandi undanþágur. Skal
þessi skrá gefin út vikulega
og send hinum ýmsu stéttar-
félögum sjómanna, útgerðar-
mannafélögum, tryggingarfé-
lögum, öllum sjómannaskólun-
um og hinum ýmsu nemenda-
félögum þeirra. Einnig skal
hún send þeim, sem óska þess
og geta sýnt að þeir hafi not
fyrir hana.
Vart ætti að þurfa að útskýra
þessi skilyrði nánar, allavega
þarf fyrsta skilyrðið ekki út-
skýringar við að okkar áliti. I
öðru skilyrðinu er talað um aug-
lýsingar. 1 dagblöðunum má sjá
auglýst eftir mönnum í hinar og
þessar stöður á bátum og vant-
ar þá oftast flest þau atriði sem
minnst er á. 'Þriðja skilyrðið
þarfnast ekki útskýringar. I
fjórða skilyrðinu er talað um
þann sjálfsagða hlut, að sá sem
undanþágan er ætluð fyrir full-
nægi inntökuskilyrðum þeim, sem
eru í stýrimannaskólana. Ein-
hver hel'dur sjálfsagt að þetta
skilyði sé algjör óþarfi. Svo er
nú heldur betur ekki. S.l. vetur
veitti samgöngumálaráðuneytið
manni á Suðurnesj um undanþágu
til að vera skipstjóri (ekki stýri-
maður) á fiskibát. Þessum manni
mun hafa verið synjað um inn-
göngu í Stýrimannaskólann í
Reykjavík vegna sjóngalla. Með
þessu hefur samgöngumálaráðu-
neytið ekki bara svívirt menntun
skipstjórnarmanna, heldur alla
menntun hverju nafni sem hún
nefnist. Er þetta aðeins eitt dæm-
ið um hina herfilegu misnotkun
á undanþáguveitingu. í fimmta
skilyrðinu er talað um breytt
orðalag á undanþágunum. Vegna
þessa skal það tekið fram að það
hefur ekki alltaf verið hlaupið
að því fyrir réttindamenn að fá
það skipsrúm, sem undanþágu-
maður er í, sökum ýmissa orsaka,
t. d. tengsla skipstjóra eða út-
gerðamanns við undanþágumann-
inn o. s. frv. í sjötta skilyrðinu
er talað um skrá yfir undanþágu-
veitingar og sendingu þeirra til
hinna ýmsu félaga og stofnana
tengda sjávarútveginum. Er
þetta atriði sjálfsagt mjög auð-
velt í framkvæmd fyrir sjávar-
útvegsmálaráðuneytið.
Oft gerist það, þegar nemend-
ur Stýrimannaskólans eru á sjó
á sumrin, að þeir eru spurðir af
skipsfélögum sínum um námið og
inntökuskilyrðin í Stýrimanna-
skólann, og vitum við ekki til
annars en að nemendur skólans
séu boðnir og búnir til að svara
þeim spurningum. Stundum heyr-
um við þá að menn treysta sér
ekki í skólann sökum fjárhags-
erfiðleika. Nú er ástæðulaust að
taka þessa afsökun alvarlega, þar
sem Stýrimannaskóiinn er nú bú-
inn að fá aðild að lánasjóði ís-
lenzkra námsmanna og ráðleggj-
um við mönnum eindregið að
snúa sér til skrifstofu sjóðsins
að Hverfisgötu 21 og afla sér
upplýsinga eða þá að hringja
þangað.
Aðrar algengar afsakanir eru
þær, að menn telji sig vera of
gamla til að fara í skólann eða
að menn bara einfaldlega treysta
sér ekki 1 námið. Þetta eru einn-
ig ákaflega aumar afsakanir.
Vorið 1971 útskrifaðist úr 3.
bekk maður sem var 51 árs að
aldri. Nú kynni einhver að halda
að gert hafi verið grín að þessum
manni í skólanum. En það var nú
öðru nær. Við viljum halda því
fram, að flestir nemendur skól-
ans hafi vonað að þegar þeir
sjálfir væru - komnir á sex-
tugs aldur, að þá væru þeir
menn til að drífa sig í skólann,
ef þeir þyrftu að mennta sig
meira. Sést bezt af þessu, að
Stýrimannaskólarnir rúma menn
á öllum aldri.
Það að treysta sér ekki í skól-
ann, af því að menn halda að
þeir hafi ekki næga námshæfi-
leika til að bera, er einnig aum
afsökun og ættu þeir hinir sömu
að rifja það upp hjá sér hvort
að þeir þekki ekki einhvern, sem
97