Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1973, Blaðsíða 42

Erlend aðstoð
dýptarmæla við leitina. Þá var
farið að rannsaka hljóð, sem
þessi krabbadýr gefa frá sér, til
þess að athuga möguleika á
rækjuleit með hjálp hljóðnema.
Mörg krabbadýr gefa frá sér
mismunandi hljóð með því að núa
saman kjálkunum eða fálmurun-
um. Þessi hljóð koma aðallega
fram þegar þau taka til sín fæðu
eða færa sig til. Iskurrækjur
(Alpheidae) framleiða ískur með
stóru fálmurunum, með því að
senda frá sér vatnsstrók. Rann-
sóknir sem höfundur greinar
þessarar gerði í Svartahafi, sýndu
að hávaði, sem rækjurnar gefa
frá sér er mjög reglulegur og
hefur breið tíðnismörk frá 1 uppí
100 kílóherz. Bezt heyrist hann
á bilinu frá 16 til 30 kílóherz.
Nokkrar tegundir ættbálksins
Penaeidae hafa sérstakt tæki a
höfðinu til að framleiða hljóð.
I Asovskhafinu lifa tvær
rækjutegundir sem eru minni en
úthafsrækjur. Upptaka á hávaða
sem þær gefa frá sér er nytsam-
ur til samanburðar við hljóð
rækja annara tegunda, sem eru
veiddar.
1 Temrjúkskflóa Asovshafsins
tók hljóðnemi á 2 metra dýpi upp
sérkennileg hátíðnihljóð með
sveiflu líkari irskurrækj unnar, en
hafði annan hljóm. Uppúr mið-
nætti dró úr hátíðniískrinu, en
alla nóttina heyrðist hávaðinn
með mismunandi styrk.
Mælingar hljóðanna voru gerð-
ar með mismunandi tækjum bæði
í Temrjúkskflóa og eins á rækj-
um í fiskabúri, þar til sannað
þótti að það voru rækjurnar sem
framleiddu hljóðin.
Auk ískursins framleiddu
rækjurnar sérkennilegt óreglu-
bundið suð, í hálfa sekúndu í
senn. Tíðni ískurshljóðanna eykst
með aldri rækjunnar.
Að lokum skal tekið fram að
áhrifaríkasta aðferðin við rækju-
leit í framtíðinni verður hljóð-
upptaka.
E. V. Shishkova,
VNÍRO. APN
eftir Guöfinn Þorbjörnsson
Það virðist vera ríkjandi álit
okkar trúnaðarmanna, að ef unnt
er að fá eitthvert ódýrara tilboð
í hin ýmsu mannvirki — skipa-
smíðar, orkuver eða aðrar fram-
kvæmdir — erlendis en heima,
sé sjálfsagt að gleypa við því
agni. Þessi sjónarmið eru sann-
ast að segja ekki mjög þjóðleg,
en hafa á undanförnum árum
orðið okkur alldýr, þótt ekki sé
fastar að orði kveðið. Skuttogar-
arnir, sem upphaflega var ákveð-
ið, að Slippstöðin hf. á Akureyri
smíðaði, voru framleiddir á
Spáni, sennilega eitthvað ódýrari
á pappírnum, en hvernig verður
útkoman, þegar öll kurl eru kom-
in til grafar? Fyrsti togarinn,
Bjarni Benediktsson, komst að
vísu heim án aðstoðar, en hefur
legið í höfn að mestu leyti síðan
— allt mögulegt virðist vera öðru
vísi en það átti að vera og ekki
unnt að henda reiður á hvað
helzt er að. Að því er ráðið verð-
ur af fréttum í blöðum og öðrum
fjölmiðlum, virðist ekki heil brú
í neinu.
Skuttogari nr. 2, Júní, virðist
eftir sömu heimildum vera með
svipaða galla, talið að einangrun
íbúða (og þá sennilega fiskilesta)
sé óhæf, raflagnir ónýtar og allur
frágangur neðan meðallags.
Það þarf meira en meðalmanns-
kjark til þess að láta byggja skip
eða önnur atvinnutæki í Japan
eða andfætis okkur á hnettinum.
Það tekur sem sé 2—3 mánuði að
sigla þessum skipum heim, auk
þess sem við höfum heyrt, að
allverulegar upphæðir fari til
eftirlits og að fá haffærnisskír-
teini undir íslenzku flaggi til
heimferðar.
Er allur þessi kostnaður lagð-
ur til grundvallar, þegar ginið
er við lægstu tilboðum? Er ekk-
ert tillit tekið til þess hvað það
kostar að fá varahluti og aðra
þjónustu fyrir þessi skip, þegar
þau eru löksins (eða ættu að vera
komin) í brúkið?
Það að taka eitthvað lægra til-
boði frá Spáni en innlendar
skipasmíðastöðvar buðu, er
hneyksli, sem ekki verður rétt-
lætt á nokkurn hátt. Spánverjar
eru þekktari fyrir nautaat en
skipasmíðar og verður ekki af-
sakað að leita þangað til skipa-
smíða. Það eru hrein afglöp,
enda þótt útkoman hefði þrátt
fyrir allt ekki átt að verða jafn-
ömurleg og raun varð á.
Það, að leita til Japans, hinum
megin á jarðkúlunni, hlýtur að
hafa byggzt á þeirri trú, að það-
an komi aðeins úrvalsvara, sem
réttlæti hina erfiðu aðstöðu vegna
vegalengdar, sem þrátt fyrir allt
gerir öll viðskipti, í það minnsta
á þungavöru, nokkuð kostnaðar-
sama og tímafreka.
En 16. júní var sagt frá því í
Morgunblaðinu, að japönsku tog-
ararnir séu heldur ekki gallalaus-
ir. Þar er stór fyrirsögn: „Bjart-
ur hefur legið í 3 vikur“, og síðan
segir, að útgerðin verði ekki fyrir
neinu tjóni, nema aflatapi, en það
er e. t. v. aðeins aukaatriði.
Þegar Slippfélagið hf. byggði
Esju og Heklu, urðu talsverð
blaðaskrif út af því að fyrra
skipið var látið stoppa í nokkra
daga til eftirlits eftir að það hóf
sínar ferðir. Síðan hafa þessi
skip haldið sínar áætlanir án
nokkurra bilana, sem sannarlega
hefðu ekki verið látnar óátaldar,
hefðu þær orðið.
Það er gert lítið úr göllum,
sem koma fram á skipum, sem
byggð eru erlendis, jafnvel þótt
um stórkostleg mistök sé að ræða.
Mistök, sem eru óskiljanleg, þar
sem eftirlitsmenn hafa átt að
fylgjast með öllum framkvæmd-
um, reyndir og samvizkusamir í
sínu starfi, en þrátt fyrir það eru
VlKINGUR
290