Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1973, Blaðsíða 2

höndunum, til varnar eiturgasi,
og bíða þar í óvissu eftir að sjá
hvort ofanjarðar stendur steinn
yfir steini. En þrátt fyrir þessa
afstöðu og aðstöðu Islendinga og
íslands, má þjóðin búast við að
nokkuð verði þrengt kosti hennar
frá því, sem áður var. Þjóðin
verður því að taka því, sem að
höndum ber með skynsemi og
stillingu, slaka til á kröfum sín-
um, þótt fyllilega réttmætar séu,
meðan nýtilkomið styrjaldar
ástand helzt.
Þetta síðasta á ekki sízt við sjó-
mennina, sem eiga óuppgerða
reikninga við stjórn og þing í rík-
ara mæli en nokkur önnur stétt.
En einmitt því fremur sýna sjó-
menn þegnskap sinn og dreng-
lund, með því að ganga ótrauðir
fram fyrir skjöldu um afla og að-
drætti í þjóðarbúið á þrengingar-
tímum. Sjómenn leggja líf og limi
í hættu á friðartímum og fá minni
þökk en skyldi. En vera kynni að
augu þeirra, sem kaldrifjaðastir
eru í garð sjómannastéttarinnar
íslenzku, opnist ekki í annan tíma
betur en nú fyrir því hvar þjóðin
væri stödd, ef atorku sjómann-
anna nyti ekki við. Enn gæti svo
tiltekist að þeir, sem sitja á hjass-
anum heima í inni sínu, meðan
slysa- og lífshætta sjómanna
margfaldast, skilji að hér á landi
er risin upp stétt manna, sem
ber á herðum sér íslenzka menn-
ingu og afkomu, frekar öðrum ís-
lenzkum stéttum."
Eg held óhætt megi telja, að
íslenzkir sjómenn hafi brugðist
karlmannlega við þessari ,,her-
kvaðningu", enda galt íslenzka
þjóðin mikið afhroð á sjómönn-
um sínum. T. d. árið 1941 fórust
140 af völdum styrjaldarinnar.
Þætti það hlutfallslega allmikið
mannfall meðal miljónaþjóða.
Einhver kann að spyrja hvers-
vegna verið sé að rifja þetta upp,
löngu liðna tíð og er það að von-
um. Sjómenn fengu sína áhættu-
þóknun og máttu því allvel við
una. En ef skyggnst er til for-
tíðarinnar er ekki erfitt að finna
að þau laun, sem þeir báru úr být-
um, fuðruðu upp á ótrúlega
skömmum tíma í óðaverðbólgu og
dýrtíð.
Eftir að Noregur var hertek-
inn 9. apríl 1940 sigldi norski
verzlunarflotinn, sem var mikill
að vöxtum og gæðum svo til allur
fyrir Bandamenn allt til stríðs-
loka.
Norðmennhöfðu á hendi útgerð
sinna eigin skipa og stjórnuðu
þeim sjálfir frá London og hét
útgerð þeirra „Nortraship" og í
stríðslok áttu þeir sjóð, um 44
millj. norskar krónur, sem ráð-
stafa skyldi sem styrk til þeirra
norsku sjómanna, sem siglt höfðu
á skipum þeirra og sem hét „Nos-
traship Sjömannsfond."
6. desember 1948 samþykkti
Norska Stórþingið lög fyrir sjóð-
inn og reglur voru settar um út-
hlutun styrkja úr honum til
norskra sjómanna sem siglt höfðu
styrjaldarárin og fjölskyldna
þeirra.
Fyrir rúmu ári síðan samþykkti
stórþingið að greiddar skyldu 180
n. kr. fyrir hvern stríðssiglingar-
mánuð.
Útgjöldin, sem samþykkt voru
á aukafjárlögum fyrir árin 1972
og 1973 námu 105 millj. n. kr.
og fyrir rið 1974 eru þau áætluð
50 millj. n. kr.
1 þessu sambandi hvarflar sú
hugsun að manni hvort íslenzka
þjóðin hafi sýnt sínum „stríðs-
hetjum" þá ræktarsemi, sem telja
má að Norðmenn hafi sínum.
Margir okkar sjómanna, sem
sigldu meira og minna öll stríðs-
árin eru nú að verða eða þegar
orðnir gamlir menn.
Nú segir fátt af hvort heilsa
þeirra stenst samanburð við þá,
sem alt stríðið höfðu fast land
undir fótum.
Lífeyrissjóðir fæstra þeirra
voru stofnaðir fyrr en 1959 og
síðar.
Væri ekki viðeigandi að athug-
að sé hvort þeir hefðu ekki, sumir
þeirra, þörf fyrir rausnarlegri
ellistyrk?, sem smá viðurkenningu
fyrir framlag þeirra þegar ætt-
jörðin þurfti mest á þeim að
halda.
SKILTIÐ
Það var á heimili hátt setts em-
bættismanns, að húshjálpin kom
til frúarinnar og sagði upp starf-
inu.
„En góða mín, hversvegna?,
spurði frúin undrandi. Okkur
hjónunum líkar svo vel við yður.“
„Mér líkar einnig vel við herr-
ann og frúna, en ég er orðin svo
taugaóstyrk; það hangir skilti í
ramma yfir rúminu mínu og á
því stendur ísaumað með gylltum
stöfum: „Vertu vakandi, því þú
veist aldrei hvenær herran kem-
ur.“
„Ó, ekki annað!“, sagði frúin
og létti við. „Þetta eru hrein mis-
tök. „Nú skal ég færa skiltið, það
á nefnilega að hanga yfir mínu
rúmi!“
„Og þetta var þá alltsaman
plat!“ hrópaði stúlkan. „Ég fer
á stundinni.“
306
VÍKINGUE