Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1973, Blaðsíða 11

hafa línuritin á 1. mynd verið
nálguð eins og hér segir:
Gert er ráð fyrir því, að vind-
rek annarra báta en gúmmíbáta,
sé svipað og rek gúmmíbáta.
Þannig má reikna með því að lít-
ill, léttur bátur hagi sér líkt og
gúmmíbátur án rekakkeris en
hlaðinn fiskibátur líkt og gúmmí-
bátur með rekakkeri. Er því
reiknað með, að mesta og minnsta
rek slíkra báta falli milli sömu
marka og rek gúmmíbáta. Hins
vegar er rekstefna þessara báta í
I. mynd. ReKhroði gúmmíbjörgunorbáfa
mikilli óvissu, þar sem lega báts-
ins í vatninu miðað við vindátt-
ina getur haft áhrif á stefnuna.
Er reiknað með því, að stefna
þessara báta geti orðið allt að
40° frá vindstefnu á hvorn veg-
inn sem er.
Mötuu tölvuiiuar
— I skýrslu minni fjalla ég svo
um einstaka þætti málsins. Rætt
er um vindstrauma, yfirborðs-
hafstrauma, heildarrek (straum
og vindrek), staðsetningarskekkj-
ur og ákvörðun leitarsvæða.
í þriðja lið skýrslunnar er
fjallað um tölvuútreikning leitar-
svæðis, um innlestursstærðir og
tölvuútskrift.
Þar koma til greina reiknings-
legir möguleikar, þ. e. heimildir
og annað, veðurfræðileg atriði,
yfirborðsstraumar og aðrar töl-
VlKINGUE
fræðilegar upplýsingar, sem of
langt er upp að telja, og svo f jar-
lægð björgunarskipa.
Þessi „mötun“ er byggð á 23
atriðum.
Nú, úrvinnslan, eða tölvuút-
skriftin getur verið á margan
hátt, all't eftir óskum notenda.
Eins og leitarforritið er nú útbú-
ið, prentar tölvan út þær upplýs-
ingar, sém sýndar eru á 5. mynd,
sem er gerð beint eftir tölvuút-
skriftinni. Þessar upplýsingar
eru:
Nafn skips
Staðsetning (breidd og lengd)
skipbrotsmanna og tími og
dagsetning er slysið verður.
Líklegust staðsetning (breidd
og lengd) og tími og dagsetn-
ing þegar björgunarskip
koma á vettvang.
Takmörk leitarsvæðis þ. e.
breiddir norðui’- og suður-
marka og lengdir austur- og
vesturmarka.
Eftir lokaorðum, kemur skrá
um heimildarrit og viðbætir á A-
Listun á tölvuforriti, en lokaorð-
in eru á þessa leið:
Hin tíðu sjóslys, sem urðu hér
við land á síðastliðnum vetri, hafa
að vonum vakið ýmsa til umhugs-
unar um það, hvað gera má til
að auka öryggi þeirra sem sjó-
inn sækja. Þessi skýrsla er til
orðin vegna athugana, sem hóf-
ust um það leyti, sem fregnir af
skipstöpum voru að því er virtist
daglega í fréttamiðlum hér á
landi.
Tölvan getur verið gagnlegt
hjálpartæki til að ákveða líkleg-
asta svæði til leitar nauðstaddra á
sjó. Með sínum mikla reiknings-
hraða tryggir hún, að gernýta má
allar nýjustu upplýsingar um
strauma og veður á slysstað, og
þannig er hægt að beina björg-
unarskipum og flugvélum með
öryggi og á svipstundu að líkleg-
asta svæðinu.
Margt er enn í óvissu um hegð-
un gúmmíbáta á rúmsjó og út-
reikningar á reki þeirra því ýms-
um erfiðleikum bundnir. Síðasta
Alþingi samþykkti fjárveitingu
til mælinga á reki þessara báta
hér við land og verður væntan-
lega hafizt handa um þessar mæl-
ingar strax á næsta vetri. Þær
upplýsingar, sem þar kunna að
fást, er auðvelt að fella inn í leit-
arforritið, og þannig á að vera
tryggt að útreikningarnir séu
alltaf byggðir á nýjustu og beztu
upplýsingum. Er það von mín, að
það tölvuforrit, sem hér hefur
verið lýst, geti í framtíðinni kom-
ið að gagni við björgun nauð-
staddra á sjó.
Tilraunir hafnar í vetur á reki
gúnimíbáta og fiskiskipa
Núna í vetur er gert ráð fyrir
að gerðar verði hér við land til-
raunir á reki gúmmíbáta. Verður
tilraunin sennilega gerð með það
fyrir augum að safna sem víð-
tækustum upplýsingum frá —
vona ég — ýmsum landshlutum.
Vitaskuld verða þessar rann-
sóknir ekki tæmandi, en það er til
dæmis mjög nauðsynlegt fyrir
okkur að geta safnað upplýsing-
um um rek gúmmíbáta í aftaka-
veðri.
Að vísu teljum við okkur geta
reiknað út rekhraðaaukninguna,
miðað við minni vindhraða, en
það er ekki nóg.
Ég geri ráð fyrir að varpað
verði út mörgum gúmmíbátum,
léttlestuðum og þunghlöðnum,
með og án rekakkeris. Mun haf-
rannsóknastofnunin og sjóslysa-
nefnd væntanlega vinna að þess-
um tilraunum og ýmsir aðrir að-
ilar. Með svona tilraunastarfi, má
án efa minnka leitarsvæðin til
muna og ná betri árangri.
Jafnframt þessu mun tölvan
reikna stöðugt út staðsetningar
einstakra báta og fæst þannig
dýrmætur samanburður, segir
Þorbjörn Karlsson, verkfræðing-
ur að lokum.
JG
dk
315