Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1973, Blaðsíða 2

SÉRA GÍSLI BRYNJÓLFSSON:
FJÖRUTÍU FRANSKAR DUGGUR
Eflaust eru þeir margir — að
minnsta kosti flestir þeir, sem
lærðu gömlu skólaljóðin hans Þór-
halls biskups, sem kunna eða
kannast við smalavísur Jóns Ól-
af ssonar:
Gaman er um holtin há,
hlaupa kringum ær i haga;
man ég alla mína daga,
fyrsta sinn er sat ég hjá,
undur vel lá á mér þá,
helzt ég vildi hlaupa í sprett
StaöarheiSi austur alla
upp á Halaklett.
Þetta er svo lifandi kveðskapur,
að það er eins og maður sjái
hvernig þessi spræki strákur
hoppar þúfu af þúfu, hendist
austur alla heiði og linnir ekki á
sprettinum fyrr en komið er upp
á Halaklett.
Og þá gefst á að líta:
HalaMett ég upp komst á,
ennþá Jcoman þar mig gleður,
þá var bjart og bezta veSur,
út um hafiS allt ég sá,
sá á Papey suSur þá,
eygSi svo í einum svip
fjörutíu franskar duggur,
fimmtán róSrarskip.
Fjörutíu franskar duggur!
En þær voru vitanlega langtum
fleiri, frönsku duggurnar á ís-
landsmiðum í gamla daga.
Jón Ólafsson segir frá því í
endurminningum sínum, að hann
hafi talið 80-100 skip liggjandi í
einu inni við Búðaströnd fyrir
innan Mjóeyri.
Tvciinskonar skipsslrand
„Þessi frakknesku skip voru
tvennskonar. Annar flokknrinn,
sá fjölmennari, voru fiskiskipin.
Þau lögðu út frá Frakklandi
seint í febrúar og komu hingað
undir land til að fiska. Þau komu
þá sjaldan eða aldrei inn á hafnir,
nema einhver sérstök nauðsyn
ræki til. En í maímánuði komu
þau öll inn á tilteknar hafnir, úr
því að leið á mánuðinn, flest á
Fáskrúðsfjörð. Þar lágu þau svo
lengri eða skemmri tíma eftir at-
vikum. — Hinn flokkurinn voru
flutningaskip; þau voru miklu
stærri en hin og komu hlaðin
vistum. Hvert þeirra átti að
birgja að vistum svo og mörg
fiskiskip og taka aftur afla þeirra
og flytja hann heim til Frakk--
lands. Þegar þau höfðu birgt upp
öll skipin, sem þau áttu að sinna
og tekið afla þeirra, lögðu þau
aftur á stað til Frakklands með
aflann, en fiskiskipin lögðu aftur
út til fiskjar og stunduðu veiðina
fram í ágústlok eða september og
héldu þá heimleiðis. Stundum
máttu fiskiskipin, sem fyrst komu
inn, bíða nokkuð eftir flutninga-
skipunum, sem þau áttu saman við
að sælda og stundum máttu flutn-
ingaskipin bíða nokkuð eftir sein-
ustu fiskiskipunum, sem þau áttu
að annast. Þessi legutími Frakka
á firðinum gat því staðið yfir svo
vikum skipti. Var þá stundum
sukksamt um borð eða á næstu
bæjum. Þarna komu sömu skipin
og sömu mennirnir ár eftir ár og
sama fólkið var ár eftir ár á bæj-
unum í landi. Það var því skiljan-
legt, að af þessu sprytti kunn-
ingsskapur og jafnvel vinskapur
milli sumra manna. Þetta var
ekki nema eðlilegt. Hitt var lak-
ara, að af þessu spratt einnig
nokkurt sukk og svall; en nærri
því eindæmi mátti það heita, ef
af því spruttu líka „blessuð börn-
in frönsk með borðalagða húfu“,
og heyrði ég varla nefnt meira en
eitt dæmi, þar sem slíkur orð-
rómur lék á“.
Á Skaga
Enda þótt aðal-fiskislóðir
franska flotans væru úti fyrir
Austfjörðum héldu skipin norður
fyrir land og fiskuðu þar.
Þann 28. júlí, aldamótaárið,
strandaði franska fiskiskútan,
Coquette frá Dunkerque, á svo-
nefndum Múlaboða nálægt Þang-
skála á Skaga. Á henni voru 19
manns. Björguðust þeir allir.
Þá var Jón Skagan, síðar prest-
ur á Bergþórshvoli, þriggja ára
snáði heima í föðurhúsum á Þang-
skála. Hefur hann sagt skemmti-
lega frá þessari bernskuminningu
sinni í þætti er hann nefnir:
Ævintýralegt strand. Greinir
hann þar nákvæmlega frá öllum
atvikum.
Skipbrotsmennimir héldu til á
Hrauni í rúma viku unz þeir voru
VlKINGUR
354