Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1973, Blaðsíða 16

„skakkan pól í hæðina“ þegar
hann treysti ekki skrúfunni, þeg-
ar hún tók að ryðja sér til rúms,
en skófluhjólin að víkja. Nokkurt
árabil dróst félagið aftur úr, en
náði sér brátt vel á strik, og það
svo, að Immanfélagið sendi í marz
1890 óskabarn sitt, skipið „City
of Paris“ frá New York með
ströngum fyrirmælum um að
hnekkja meti Cunards hvað sem
það kostaði.
Það varð dýrkeypt. Þegar skip-
ið átti eftir 24 stunda ferð til
írlandsstranda, braust út eldur í
vélarrúmi þess með þvílíkum ofsa
að mest líktist eldgosi. Drunur
og brak og brestir hristu skipið
stafna milli, en sjóðandi gufa
hvein út. Sjö vélamenn, skað-
brenndir og ruglaðir, höfðu ekki
hugmynd um hvað hafði gerzt, en
ærandi hávaði neðan úr skipinu
sýndi að sveifarásstöng hafði
losnað og hamraði eins og kylfa
á strokknum, vatnsheldu skilrúm-
unum og botni skipsins. Það tókst
þó að halda „City of Paris“ á
floti, og það var met, sem var
áhrifameira heldur en hraðamet-
ið, sem gekk nú úr greipum út-
gerðarfélagsins.
Sigurhrós Cunardfélagsins stóð
þó ekki lengi, því að útgerðin kom
ekki auga á atriði, sem voru mik-
ilvæg í keppninni. Að þessu sinni
voru það Þjóðverjar og hverfill-
inn. Norddeutscher Lloyd-félagið
hreppti hnossið með 14850 lesta
skipi sínu „Kaiser Wilhelm der
Grosse“, og náði þar með til sín
fjórða hluta af þáverandi far-
þegaflutningum um Norður-Atl-
antshaf. Þvílíka þýðingu hafði
það að vera í fremstu röð kepp-
enda.
Þjóðarstolt örvaði Englendinga
þó enn þá meira, og nú vörpuðu
þeir fyrir róða því litla, sem eftir
var af íhaldssemi. Cunard kom
inn á sviðið á ný með „Mauretan-
íu“, sem setti met bæði á austur
og vesturleið árið 1909, og hélt
þessum metum í 22 ár — met
allra meta.
Árið 1912 var goldið hæsta
verð fyrir þessa meta-keppni, sem
til þessa hafði þekkst. Hið ný-
United Stetes, USA 1952—. Handhafi
Bláa bandsins núna. 3. daga, 10 tíma og
40 mínútur.
byggða skip White Star-skipa-
félagsins „Titanic", risti hafið á
fullri ferð innan um ísjaka og
sýndi það sannarlega fyrirlitn-
ingu á dauðanum. Það var til þess
að glata ekki einni sekúndu í bar-
áttunni um bláa bandið. Harm-
leikurinn hófst með því, að ísjaki
reif sundur hlið skipsins frá bóg
og aftur á mitt skip, en lengi
neituðu farþegar að yfirgefa
skipið. Auglýsingaskrum um það
að skipið gæti ekki sokkið, hafði
lengi hljómað hátt í eyrum
manna. Sama ástæða var til þess
að björgunarbátar voru ekki nógu
margir.
Með skipinu hurfu 1503 per-
sónur í jökulkalt hafið. í björg-
unarbátunum lifðu af 703, og
voru það nær eingöngu konur og
börn og fáir karlmenn, sem gátu
vart færri verið til þess að stjórna
bátunum. Karlar höfðu fórnað
sér, og þessi fómarvilji varpaði
hetjubjarma á þann hryggilega
harmleik, sem þarna gerðist.
Önnur dökk síða í sögu Atl-
antshafsferða,- er saga „Lusitan-
íu“. Skipið náði um tinia meti,
bæði á austur og vesturleið, en
frægð systurskipsins „Mauretan-
íu“ skyggði þar nokkuð á, unz
,,Lusitanía“ mætti hörmulegum
örlögum sínum, þegar þýzkt tund-
urskeyti hitti skipið 7. maí 1915.
Það var fyrst í ágúst 1929, sem
„Mauretania" laut í lægra haldi í
þessari baráttu, sem óneitanlega
fór fram með göfugmannlegri
hætti á friðartímum, og þar voru
Þjóðverjar enn á ferð. Það var í
þessu uppgjöri við Þjóðverja, sem
„Mauretania" fór hröðustu ferð
á hinum langa ferli sínum, þegar
skipið keppti við hið nýbyggða
þýzka skip „Bremen“. Þótt hinar
80 þúsund hestafla vélar væru
knúðar til hins ítrasta og raunar
meira af þeim heimtað heldur en
þær höfðu verið ætlaðar og byggð-
ar fyrir, þá féll hraðametið Þjóð-
verjum í skaut, en að þessu sinni
var hinn gamli skrokkur „Maur-
etaniu“ píndur í meira en 30
hnúta hraða, og var sannarlega
virðulegur lokasprettur.
Þátttaka ítala í þessari söf
kom fyrst með stórskipinu „Rex
árið 1933, en það náði 28,92 hnúta
meðalhraða. Því meti var hrund-
ið af franska skipinu „Normand-
ie“, sem eyðilagðist í eldsvoða í
New York-höfn meðan síðari
heimsstyrjöldin stóð enn yfir.
Árið 1936 náði Stóra-Bretland
enn bláa bandinu, en þá fór
„Queen Mary“ yfir Atlantshaf á
3 dögum, 23 stundum og 57 mín-
útum, og var meðalhraðinn 30,63
hnútar. Systurskipið „Queen
Elizabeth“ hefur aldrei reynt við
hraðametið, og hámarkshraði
skipsins hefur aldrei verið látinn
uppi. Það var hyggilega ráðið,
því að skipið var í styrjöldinni
notað í langt um alvarlegri bar-
áttu, þegar það var haft til her-
mannaflutninga um Atlantshaf
og víðar.
Nú er drottningin of gömul til
þess að hefja baráttu við „United
States", en heimurinn allur — og
ef til vill í síðasta skipti með
fyrstu ferð skipsins um Atlants-
haf árið 1952. Ferðin stóð yfir f
3 daga,-10 stundir og 40 mínútur.
Það er 10 stundum og 2 mínútum
minna en fyrirstríðsmet „Queen
Mary“, en hvort „United States“
getur gert betur, er fullkomið
leyndarmál. Einnig þetta 51 þús-
und lesta skip verður ef til þarf
að taka, notað til herflutninga.
Það getur flutt heila herdeild, 15
þúsund manns, í fullum hertygj-
um.
Það varaafl, sem alger leynd
hvílir yfir, er nóg til þess, að
keppinautarnir hugsa sig um og
stilla sig í baráttunni um bláa
bandið — ef þotuöldin hefur þá
ekki svipt þá allri löngun til
þessa. Það virðist ekki mikið við
VlKINGUE
368