Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1984, Blaðsíða 4

Sigurjón
Valdimarsson
ritstjóri.
Það eru síður en
svo góðar fréttir
að óaðgæsla og
kæruleysi eigi ef
til vill mestan þátt
í að menn týna lífi
við störf sín. Um
slíkt tjóar ekki að
tala neina tæpi-
tungu.
Víkingur 4
Bréf til lesenda um sjó
Afhverju verða sjóslys?
Nýlega er skýrsla Rannsóknarnefnd-
ar sjóslysa komin út og segir þar frá að
16 sjómenn hafi látið lífið viö landið á
síðasta ári. í inngangi skýrslunnar segir
m.a.:
„Bæöi hvað varðar þessi slys og
önnur kemur víða fram, að stjórn-
endur skipa eða aðrir, sem ábyrgð
bera, sýna kæruleysi við varasam-
ar og hættulegar aðstæður og
treysta m.a. um of á ný og fullkom-
in siglingatæki, sem þó kunna að
vera í ólagi eða eru ekki notuð á
réttan hátt. Þrátt fyrir miklar
tækniframfarir á þessu sviði virð-
ast litlar breytingar verða á hinum
mannlega þætti slysanna og sýnir
reynslan, að ekkert getur leyst af
hólmi árvekni, dómgreind, reynslu
og kunnáttu sjómannanna
sjálfra."
Það er síður en svo góðar fréttir að
óaðgæsla og kæruleysi eigi ef til vill
mestan þátt í aó menn týna lífi við störf
sín. Um slíkt tjóar ekki að tala neina
tæpitungu. Skipstjórnarmenn geta ekki
hafthreina samvisku afskipstapa nema
öll öryggistæki skipsins hafi verið í full-
komnu lagi, þau hafi verið notuð á rétt-
an hátt og öllum reglum fylgt út íæsar.
Þar er átt við siglingareglur, reglur um
hleðslu skipa, reglur um meðferð og
búnað öryggistækja ásamt öllum
öðrum reglum sem settar hafa verið til
þess að bægja frá sjófarendum.
Skipstjóri getur ekki leyft sér þann
munað að álíta sjálfan sig hafinn yfir að
fylgja reglum og telja sig færan um að
mæta hverju atviki þegarþað ber að, ef
til vill eingöngu með karlmennsku sinni
og hetjulund, ásamt öðrum góðum sjó-
mannshæfileikum. Hann ber ábyrgð á
lífi skipsfélaga sinna og þeir treysta á
hann. Og það er ekki eingöngu líf
skipsfélaganna sem hann heldur í
hendi sér, heldur getur hann orðið ör-
lagavaldur margra manna, sem eiga
ástvini sína um borð í skipi hans. Sem
betur fer eru það líklega lítill hluti
skipstjórnarmanna sem þurfa að taka
til sín ádrepu af þessu tagi. Þó er ég
ekki grunlaus um að þeir séu fleiri en
margir halda að óreyndu. En, þó ekki
værinema einn, erþað einum ofmikið.
Þótt skipstjórinn hljóti að teljast bera
ábyrgðina, geta aðrir skipsmenn ekki
látið eins og þeim komi málið ekki við.
Öryggi skips og áhafnar verður aldrei
einkamál skipstjórans, þar hljóta allir
um borð að leggjast á eitt.
Hér á næstu síðu má sjá álit rann-
sóknarnefndarinnar á orsök slysa, sem
urðu á síðasta ári. I flestum, ef ekki öll-
um, tilvikum má rekja orsakir slysanna
til manna sem gátu og áttu að vinna
verk sín betur, jafnvel þar sem nefndin
kýs að kalla slysið „óhappaslys“, en
tengir þar við ábendingu um það sem
betur mátti fara. Lesandinn hlýtur að
meta það svo að orsök slyssins komi
fram í ábendingunni, enda þótt nefnd-
inni hafi ekki tekist að sanna það.
Með þessum skrifum er ekki verið að
leggja áherslu á að finna sökudólg eft-
ir að slys er orðið. Samviskubit þeirra
sem vita, að þeir gerðu ekki eins og
þeim bar, er vafalaust nóg fyrir þá að
bera.
Nei, sökudólgana þarf að finna áður
en slys hlýst af vanrækslu þeirra.
Hver íslenskur sjómaður veit að við
strendur þessa lands er allra veðra von
og hann er aldrei öruggur um að kom-
ast heim úr róðri. En margt er hægt að
gera til þess að auka líkurnar á að svo
verði og mennirnir veröa sjálfir að
finna ábyrgðina sem þeir bera á eigin
lífi og annarra. Þeir verða að taka þekk-
inguna og skynsemina í notkun en ana
ekki út í tvísýnu afímyndaðri hetjulund.