Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1990, Blaðsíða 5

RITSTJÓRMARGREIIi
„Blaðið er bara að verða trúarbragðarit
hjá þér, “ sagði einn þingfiokksformann-
anna á Alþingi við mig um daginn, þegar
hann var að skoða síðasta Víking. Hann
vísaði þar til talsverðrar gagnrýni á fisk-
veiðistefnu okkar íslendinga, sem fram
hefur komið í seinni tíð á síðum blaðsins,
ásamt frásögnum af fjölstofnarannsókn-
um, sem sumir hérlendir fræðimenn hafa
kallað trúarbrögð.
Á vissan hátt get ég verið þingmannin-
um sammála, blaðið fjallarum trúmál. Það
berstgegn trúboði um óskeikulleika kenn-
inga þeirra sem farið er eftir við stjórn
fiskveiða á íslandsmiðum. Ég ætla mér
ekki þá dul að fullyrða að kenningar Hafró
séu rangar, en ég fullyrði hinsvegar að á
þeim sé gagnrýnisverð oftrú -nauðsyn-
legt sé í Ijósi reynslunnar að endurskoða
þær frá grunni.
Fyrsta dæmi: „Það er hægt að geyma
fisk í sjónum, “ hefur forstjóri Hafró og Al-
þjóða hafrannsóknaráðsins fullyrt á
prenti. Þetta er ósannað og margt bendir
til að það sé rangt. Á öllum norðlægum
fiskislóðum hefur fiskveiði verið stjórnað
eftir þeirri sömu formúlu um árabil og á
þeim öllum hefur orðið samdráttur í þorsk-
veiði á stjórnunartímabilinu. Stórt klak hef-
ur aldrei skilað því sem kenningarnar
sögðu að það mundi gera. Stærsta sönn-
unin um alvarlega bresti í þessari kenn-
ingu er hrunið í Barentshafi, sem nánast
að segja hefur lagt sjávarútveg Norð-
manna í rúst. Ekki skorti þó fögur fyrirheit
um bjarta framtíð fyrir tveim til fjórum ár-
um, þegar mokafla var spáð í Barentshafi
árið 1990. Norðmenn þola þennan skell
vegna þess hve lítið af þjóðartekjum
þeirra kemur frá sjávarútvegi, en hvað
verður um íslendinga ef stofnar okkar
hrynja á svipaðan hátt og þar varð?
Annað dæmi: Við höfum stundað of-
veiði á þorskstofninum og þess vegna
verðum við nú að horfast íaugu við minnk-
andi þorskafla á næstu árum, meðan við
ölum upp ungþorsk í hafinu. Þessa trúark-
enningu hafa menn oft heyrt á liðnum
mánuðum og jafnvel árum og tekur þar
hver eftir öðrum. Efspurt er um rök, reka
menn upp stór augu og segja; þetta vita
allir, og; hvernig detturmanninum íhug að
spyrja svona?
Lítum á tölur úr opinberum veiðiskýrsl-
um. Á átta ára tímabili, 1981 til 1988, bæði
árin meðtalin, var meðalveiði þorsks við
ísland 363.159 tonn, langmest fyrsta árið,
469.101 tonn en minnst 1984, 283.866
tonn. Næstu átta ár á undan var meða-
Iveiðin 368.195 tonn.
Á átta ára tímabili árin 1928 til 1935 var
meðal þorskveiðin 448.618 tonn, mestár-
ið 1933, 518.275 tonn en minnstárið 1928,
364.271 tonn. Á öðru átta ára tímabili, árin
1953 til 1960 var meðalveiðin á þorski
495.400 tonn á ári, minnst 453.036 tonn
árið 1957og mest 546.252 tonn árið 1954.
Er nema von að spurt sé: Hvenær var
þessi ofveiði á þorski, sem við erum nú að
súpa seyðið af? Varhún fyrir35 árum, eða
ef til vill fyrir 60 árum ? Tæplega hefur hún
verið á síðustu tveim áratugum, þegar
veiðin var miklu minni en á tveim fyrr-
nefndu tímabilunum.
Er ekki nær sanni að við íslendingar
höfum — að ráði Hafrannsóknastofnunar
— með veiði undanfarinna ára raskað líf-
keðjunni í hafinu verulega, án þess að
gera okkur grein fyrir afleiðingunum? Er
ekki tímabært að leggja af trúarbrögð á
gamlar kenningar og fara að dæmi Norð-
manna, sem hafa lærtafbiturri reynslu, og
leggja alla áherslu á fjölstofnarannsóknir,
ef vera kynni að í þeim felist ráð gegn
hættunni á að eins fari á íslandsmiðum og
fór í Barentshafi? Við höfum einfaldlega
ekki efni á að missa loðnuveiðina alveg og
þorskaflann niðurí eftil vill 100.000 tonn á
ári um einhverra ára bil.
Sigurjón
Valdimarsson
ritstjóri
Trúmál
og
tæmd
fiskimið
VÍKINGUR 5