Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1990, Blaðsíða 42

nviuiiGAR
TÆKNI
Björgvin Þór
Jóhannsson
Benedikt H.
Alfonsson
42 VÍKINGUR
Notkun vélarrúmshermisins í Vélskóla
íslands í Reykjavík
Almennt um
vélarrúmsherma
Ef reynt er aö skilgreina hvaö
átt er við með orðinu hermir
(samlíkir) þá er það kennslu-
og þjálfunartæki þar sem reynt
er að líkja sem best eftir þeim
raunverulegu aðstæðum sem
nemandinn á að starfa við, eða
getur staðið frammi fyrir, að
námi loknu.
Það gildir það sama um
herma eins og svo margar
tækninýjungar að þeir eiga
uppruna sinn í flugvélatækn-
inni en þar koma einmitt mjög
skýrt fram kostir þeirra sem
kennslu- og þjálfunartækja.
Kostirnir liggja fyrst og fremst í
því að hægt er að kalla fram
allskonar hættuástand, og
þjálfa menn í viðbrögðum við
þeim. Ástand sem ekki væri
verjandi að kalla fram í flugvél
við raunverulegar aðstæður.
Hér má líka nefna að hermar
hafa þótt ómissandi við
kennslu og þjálfun manna sem
starfa við kjarnorkuver, á bor-
pöllum eða á stórum olíuflutn-
ingaskipum. Röng viðbrögð
starfsmanna á slíkum vinnu-
stöðum geta leitt af sér stórslys
og náttúruspjöll.
Við stýrimanna- og skip-
stjórnarfræðslu hafa hermar
verið notaöir um árabil og mun
lengur en við vélstjórnar-
fræðslu. Sjálfsagt má þakka
flughermunum hve snemma
hermiskennsla var tekin upp
við skipstjórnarfræðslu enda
starfið líkt að sumu leyti. Hins-
vegar eru ekki mörg ár síöan
vélarrúmshermar litu dagsins
Ijós og eftir því sem ég best veit
eru aðeins tvö fyrirtæki sem
hafa sérhæft sig í gerð slíks
búnaðar en það er enskt fyrir-
tæki og svo norska fyrirtækið
„Norcontrol11 í Horten sem hefur
nánast verið einrátt á þessu
sviði síðastliðin ár en vélar-
rúmshermir Vélskólans og hinn
nýi hermir Stýrimannaskólans
eru einmitt frá því fyrirtæki.
Kosturinn við að nota vélar-
rúmshermi fram yfir raunveru-
legan búnað, t.d. skólaskip,
liggur í því að auðveldara er að
fella kennsluna að venjulegu
hefðbundnu skólanámi, hægt
er að hraða ýmsum ferlum sem
í eðli sínu eru hægfara, og á
þann hátt að herða á atburða-
rásinni og sparatíma. Auk þess
sem hér hefur verið talið upp er
stofn- og rekstrarkostnaður
mun minni en á skólaskipi.
Einnig má nefna að hægt er að
kalla fram allskyns ástand sem
erfitt getur verið aö kalla fram í
raunverulegu kerfi og gæti jafn-
vel í sumum tilvikum orsakað
skemmdir á vélbúnaði. Hins-
vegar hljóta gæði kennslunnar
að ráðast að miklu leyti af því
hve vel er hægt að líkja eftir
raunveruleikanum í herminum
og hve vel hefur tekist til við
gerð kennsluverkefna.
Vélarrúmshermir
Vélskólans í
Reykjavík
Þegar ákvörðun lá fyrir um
kaup á vélarrúmshermi til Vél-
skólans frá norska fyrirtækinu
„Norcontrol" stóðum við frammi
fyrir eftirfarandi valkostum:
1) Hermir með stjórnborði og
rafmagnstöflu (pult og panel-
er). Þessi útfærsla hefur þann
kost að vera nánast eftirlíking
af nútíma stjórnklefa í skipi.
2) Hermir með litgrafískum
búnaði. Þessi útfærsla notast
við litgrafíska skjái (myndsjái)
og venjuleg tölvulyklaborð og
er áþekk ýmsum nýtísku stjórn-
stöðvum eins og t.d. hjá Hita-
veitu Reykjavíkur og Lands-
virkjun. Þessi útfærsla gerir ráð
fyrir þrem nemendastöðvum
og gefur því möguleika á að
kenna allt að 9 mönnum í einu.
3) Hermir þar sem bæði yröi
notast við búnað samanber
punktana 1 og 2.
Vegna kostnaðar var strax
horfið frá 3. valkostinum en
hinsvegar þeim möguleika
haldið opnum að stækkun gæti
átt sér stað síðar og valkosti 3
því haldið inni sem langtíma-
markmiði. Fyrsta valkostinum
var hafnað á þeirri forsendu að
hann gæti aðeins starfað sem
ein nemendastöð (hámark 3
nemendur í einu) auk þess sem
hann er ekki eins sveigjanlegur
gagnvart breyttum eða nýjum
kennsluforritum, sem þýðir að
séu viðaukar settir inn í
kennsluforritið þarf að bæta við
mælitækjum og stjórnhand-
föngum í fyrrnefndar töflur. Auk
þess var talið að notkun á lit-
grafískum búnaði í stjórnstöðv-
um mundi aukast á komandi
tímum og því gott fyrir vélstjóra
og vélfræðinga að kynnast slík-
um búnaði í skólanum. Enn
fremur er vélasalur Vélskólans
í Reykjavík búinn ágætri raf-
magnstöflu og stjórnborði sem
mynda stjórnstöð fyrir tvær dís-
ilrafstöðvar.