Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1990, Blaðsíða 14

LIFEYRISSJOÐIR
... við erum bara
hörð í ávöxtunar-
málum. Við
geymum ekki
peninga í banka
og erum mjög
gagnrýnd fyrir
það af bönkunum.
14 VÍKINGUR
óbreytt lög. Stjórn sjóösins ger-
ir sér grein fyrir þessum vanda
og hefur nú í rúmt ár látið end-
urskoða lög og rekstur sjóðsins
í þeim tilgangi að bæta stöð-
una. Það sem kemur til greina
er annars vegar að auka tekj-
urnar og hins vegar að draga úr
útgjöldum. Of langt mál er að
fara í smáatriðum út í það sem
komið hefur til tals að breyta,
en nefna má þrennt, sem skipt-
ir miklu máli.
í fyrsta lagi er nauðsynlegt
að sama viðmiðun sé notuð
hvað varðar útgjöldin, þ.e. bæt-
urnar, og tekjur sjóðsins. Eins
og reglureru nútakagrundvall-
arlaun mið af almennum launa-
hækkunum, en fé sjóðsins er
ávaxtað í skuldabréfum, sem
að langstærstum hluta miöast
við lánskjaravísitölu. Undanfar-
in 12-15 ár að allra síöustu ár-
um undanskildum hafa launa-
hækkanir verið meiri en hækk-
un lánskjaravísitölu, þannig að
raunávöxtun upp á 6-10% mið-
að við lánskjaravísitölu er sára-
lítil eða jafnvel neikvæð ávöxt-
un miðað við hækkun grund-
vallarlauna. Þessu er
nauðsynlegt að breyta. Geta
má þess, að í frumvarpi til laga
um starfsemi lífeyrissjóða, sem
nýlega var lagt fram á Alþingi,
er gert ráð fyrir að hækkun bóta
miðist við hækkun lánskjara-
vísitölu.
Annað atriði sem stjórn
sjóðsins er sammála um að
þurfi að breyta er núgildandi
regla um að heimilt sé að hefja
töku ellilífeyris frá 60, 61 og 62
ára aldri miðað við að sjóðfé-
lagi hafi stundað sjómennsku í
25, 20 eða 15 ár. Útgjöld sjóðs-
ins vegna þessarar reglu eru
mjög mikil og sjóðurinn hefur
engar tekjur til þess að standa
undir þessum útgjaldaauka
sem settur var í lög 1981. Stór
Gísli Marteinsson
hluti sjómanna sem nýtir sér
þennan möguleika er enn starf-
andi til sjós. Breytingu á reglu
þessari verður að gera sem
fyrst í samráöi við stéttarfélög
sjómanna.
í þriðja lagi má nefna að
stefnt er að því að breyta regl-
um um örorkulífeyri á þann veg
að fyrstu 5 árin eftir að sjóðfé-
lagi verður óvinnufær skal ör-
orkumat eingöngu miðast við
vanhæfni til að gegna sjó-
mannsstarfi, en eftir það skal
örorkumatið vera almennt mat.
Samkvæmt núgildandi lögum
miðast örorkumat sjóðfélaga
ávallt við það hvort hann er
hæfur til þess að gegna starfi
því sem greitt hefur verið af til
sjóðsins vegna hans. Er þetta
umtalsverð breyting og myndi
spara sjóðnum veruleg útgjöld.
Aðrar breytingar en þær sem
hér hafa verið nefndar koma að
sjálfsögðu til greina og stjórn
sjóðsins mun á næstunni leita
allra leiða sem til greina koma
til þess að bæta stöðu sjóðsins.
Þá er Ijóst að ef frumvarp til
laga um starfsemi lífeyrissjóða
verður að lögum breytist staða
sjóðsins eins og annarra líf-
eyrissjóða verulega.
Þrátt fyrir hávært tal um
slæma stöðu lífeyrissjóðanna
og fyrirsjánlegt þrot hjá mörg-
um þeirra eru til sjóðir sem hafa
styrkt stöðu sína verulega á
síðustu árum. Einn af þeim er
Lífeyrissjóður Austurlands en
hrein eign sjóðsins hefurfimm-
faldast á örfáum árum. Ávöxt-
un sjóðsins hefur verið mjög
góð og á sama tíma hefur
rekstrarkostnaður farið lækk-
anndi. Við höfðum samband
við Gísla Marteinsson fram-
kvæmdastjóra sjóðsins og
spurðumst fyrir um ástæður
þessarar velgengni.
„Við fórum í tryggingafræði-
lega úttekt fyrir árið I988 og þá
kemur í Ijós aö sjóðurinn á fyrir
rúmlega 81% af skuldbinding-
um sínum sem þykir mjög gott.
Það er miðað við að ávöxtun á
sjóðnum sé 3% og reksturs-
kostnaður 7,5%. En ávöxtun á
sjóðnum undanfarin ár hefur
verið frá 12,5% og til 11,5% á
síðasta ári. Þá er ég að tala um
raunávöxtun umfram verð-
bólgu. Við erum alla vega búin
að ávaxta sjóðinn á tveim árum
sem nemur fjórum árum fyrir
hvert ár,“ sagði Gísli Marteins-
son.
Getum unnið upp
tapið
Hann var spurður hvort sjóð-
urinn ætti ekki við mikinn vanda
að stríða frá fyrri árum áður en
verðtrygging kom til sögunnar.
„Þessi svokallaði fortíðar-
vandi er algjörlega óþekkt
stærð. Við álítum að okkur tak-
ist að ná einhverju af því sem
brann upp í verðbólgunni hér
áður. Hjá okkur er aldursdreif-
ing sjóðfélaga mjög hagstæð,
ávöxtun mjög góð og í þriðja
lagi er reksturskostnaðurinn
ekki 7,5% heldur er hann rúm
5% og fer lækkandi. Ég ætla
mér að fara með þennan kostn-
að niður í 3-4%. Hann er á
hraðri leið niður í þetta og það
skal takast. Miðað við forsend-
urnar sem gefnar voru fyrir því