Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1990, Blaðsíða 11

VEÐUR, Ó VEÐUR
1?
X rostharkan fýldi menn og gott ef orðið draug-
fúll er ekki upphaflega komið þaðan sem menn
pökkuðu saman og sigldu til Vesturheims. Sá
skrítni vísnafugl Kristján Níels Jónsson var einn
þeirra sem fluttust úr norðri til vesturs. Einungis
átján vetra var hann floginn og átti ekki aftur-
kvæmt til íslands. Káinn, eins og hann kallaði sig
æ síðan, var kraftaskáld og fór einatt mikinn í
strákslegum kveðskap sínum, sérstaklega ef
veður átti í hlut:
Ég vil bíta og berja fast,
brjóta allt og mölva;
þetta vítis kuldakast
kom mér til aö bölva.
Önnur staka Káins er ekki síðari vitnisburður
um graman huga vetrarbarns:
Mér er hvíldin kærust hér;
kæti Skuld mér duldi;
ég er fýldur, af því er
úti súld og kuldi.
Og þar með var Káinn farinn af landi fyrir fullt og
fast eins og hundruð nærsveitarmanna. Og þeir
urðu fleiri; Stephan G. vandar íslenskri veðráttu
ekki kveðjur sínar í þessum vísuorðum:
Fúl og hvimleið þykir þér
þokan okkar fósturlands —
veistu ei, maður, að hún er
efasemdir skaparans?
Hann er þá sem þú að leita
þess hvað veðrið eigi að heita,
báða reiti ragur við:
rigninguna og sólskinið.
Jtr að kemur vissulega ekki á óvart ofan í allt
annað að veður setja sterkan svip á islenska
Ijóðagerð og hefur svo alltaf verið. Eins og sagði í
upphafsorðum þessara skrifa syngur í íslensku
veðri, sem er svo ákaft á stundum að jafnað
verður til tilkomumestu tónsmíða er þekkjast.
Þetta þekkist vitaskuld víðar en á íslandi; veður
eru umfjöllunarefni Ijóða um heim allan. En óvíða
eru veður samt jafn afgerandi þáttur í þeirri fléttu
sem gerir orð að kvæðum og hér meðal íslenskra
skálda. Útlendingum bregður einatt við að lesa
þann ham sem birtist í hérlenskum kveðskap, en
þar bregður svo við að veðrin lýsa tilfinningum.
t eður eru persónugerð með einkar sjálfsögð-
um hætti hérlendis. Lækir vitna um léttleika,
skyggni um hugans stemmningu, ofankoma seg-
ir af einsemd, vindur af ótta. Menn eiga jafnvel
orðastað við öldur eins og Kristján frá Djúpalæk í
kvæði sínu MORGUNBÓL:
Ég gekk mig til sjávar og sagði
við sjóinn: Hæ, góðan daginn,
hvernig hefurðu það?
Sæmilegt veður, sólskin.
Svafstu vel, eða hvað?
En sjórinn leit upp og sagði
syfjuðum rómi: Daginn,
geispaði súr á svip,
ég er með hamrandi hausverk,
var rétt að velta út af,
þá vakti mig skip.
c
W^jálfsagt myndu útlendingar ætla skáldið við
skál, ef þeir kæmust í þennan kveðskap. íslend-
ingum finnst þetta aftur á móti eðlilegt, vita sem er
að hugur skáldsins rímar við upplifun landans,
sem gengur um á meðal landslags og veðra eins
og hvorttveggja væru förunautar, gamlir vinir. Við
þekkjum veðrin — og það er vart að nokkuð komi
okkur þar lengur á óvart. Næsta kvæði, sem gæti
reynst útlendingum næsta torrætt ef ekki beinlínis
gaga, er eins og hver annar húsgangur hérlendis.
Þetta er ÓLAG Gríms Thomsen:
Eigi er ein báran stök.
Yfir Landeyjasand
dynja brimgarða blök
búa sjómönnum grand
búa sjómönnum grand,
magnast ólaga afl —
einn fer kuggur á land.
VÍKINGUR 11