Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1997, Page 59

í Fuglafirði.
einkum um það bil sem þjóðir færðu út land-
helgina á sjötta og sjöunda áratugnum.
Nýjar reglur á mhdunum
í upphafi sjöunda áratugarins gengu veiði-
takmarkanir á okkar eigin fiskimiðum í gildi
smám saman. Hinir nýju ftskveiðikótar voru
vísbending um það sem koma skyldi á þeim
miðum sem við sjálfir höfðum sótt á. Þróun
þessara mála leiddi til þess að færeyskir út-
gerðarmenn tóku að beina sjónum sínum í
vaxandi mæli að heimamiðum okkar sjálfra
og niðurstaðan varð sú að það væri ómaksins
vert fyrir Færeyinga sjálfa að veiða á heima-
miðum ekki síður en skoskir sjómenn sem
lögðu það á sig að sigla alla leið frá Aberdeen
á miðin.
I framhaldi af þessum hugleiðingum voru
pantaðir tveir togarar, líkir þeim Aber-
deentogurum sem veiddu á Færeyjamiðum.
Arangur þeirra varð þó ekki í samræmi við
það sem vænst var. Það kom nefnilega í ljós
að Færeyingar sem höfðu veitt vel á fjarlæg-
um miðum, miðum annarra þjóða, voru
reynslulausir þegar kom að veiðum á heima-
miðum. Þetta reyndist því miður staðreynd
og niðurstaðan varð sú að ráða gamalreynda
skoska skipstjóra í því skyni að þjálfa fær-
eyska skipstjóra. Samtímis því var sóknin
aukin. Um leið var dregið úr sókn á fjarlæg
mið meðan skipstjórnarmenn okkar voru
þjálfaðir upp í að verða jafngóðir þeim
skosku.
Síðan þetta var höfum við stöðugt aukið
sóknina á færeysk heimamið og aukin sókn á
miðin almennt séð er af völdum heimatog-
araflotans og aftur og aftur kemur upp sú
spurning hvort og hve mikil skaðleg áhrif
togveiðarnar hafa á viðgang fiskistofna um-
fram önnur og smávirkari veiðarfæri, svo sem
línu og handfæri.
BREYTTAR AÐSTÆÐUR - NÝ VIÐHORF
200 mílna efnahagslögsaga varð raunveru-
leiki á N-Atlantshafssvæðinu 1. janúar 1977
og þar með neyddist færeyski fiskiðnaðurinn
til þess að aðlaga sig að nýjum tímum. Fyrir
okkur þýddi þetta að við urðum að hafa eins
fáa sjómenn um borð í hverju skipi og unnt
var. f stað þess að vinna aflann um borð sem
krafðist fjölmennrar áhafnar, varð að landa
aflanum til vinnslu strax. Þetta varð til þess
að í stað þess að áður höfðu verið um 25
manns í áhöfn varð algengast að áhöfnin taldi
aðeins 9 menn. Þeir sem áður höfðu verið á
sjó fóru að vinna í fiskvinnslustöðvum og
nutu þess nú að vera í samvistum við fjöl-
skyldur sínar á hverju kvöldi að vinnudegi
loknum í stað þes að vera burtu frá heimilinu
mánuðum saman og á mettíma voru byggðar
tuttugu fiskvinnslustöðvar í Færeyjum og
togaraflotinn óx í 80 togara.
Takmarkaðar auðlindir Færeyja
Ef menn vilja skilja á hverju tilvera Færey-
inga byggist, er ráðlegt að líta á landakort. Ef
við berum saman Færeyjar við ísland eða N-
Noreg svo dæmi sé tekið þá er ljóst að Fær-
eyjar eru ekki nema smáklessa á kortinu sam-
anborið við höfin sem umlykja eyjarnar. ís-
land og N-Noregur eru hins vegar eins og
meginlönd samanborið við Færeyjar í hinu
gríðarstóra úthafi. Þessi samanburður gefur
þó vel að merkja ákveðinn vitnisburð um lífs-
skilyrði Færeyinga.
Auðlindir Færinga eru mun viðkvæmari
en auðlindir Norðmanna og íslendinga og
þarf ekki annað en að bera saman ástand
botnfiskistofna á Færeyjamiðum og á miðum
íslendinga og Norðmanna til að átta sig á
hvar upptaka kreppu Færeyinga er að Ieita.
Ástand botnfiskistofna sem að hluta má rekja
til ástands í náttúrufari er ástæðan fyrir þeirri
kreppu sem færeyskt þjóðfélag hefur þurft að
ganga í gegn um. Verri náttúruaðstæður eru
höfuðástæður þeirrar kreppu sem Færeyingar
ásamt íslendingum og Norðmönnum hafa
gengið í gegn um síðan 1990, þegar botn-
fiskafli, ekki síst þorskur, dróst saman um
100 þúsund tonn á Noregs- og íslandsmið-
um en þorskurinn hafði verið uppistaða sjáv-
araflans lengst af.
Nú eru allt aðrar aðstæður í Færeyjum en
áður og ufsi er uppstaðan í afla Færeyinga en
þorskur er í öðru sæti, gagnstætt því sem áður
var. Nú eru þorskur og ýsa aðeins þriðjungur
botnfiskafla umhverfis Færeyjar. Þetta þýðir
verulega breytingu frá því sem var áður.
Þorskur og ýsa eru nú dýrar tegundir og verð
á þeim er tiltölulega stöðugt á heimsmarkaði.
Ufsi er hins vegar verðminni og keppir við
ódýrari tegundir frá Alaska eins og lang-
munna og ufsa sem veiddur er i S-Atlants-
hafi.
Þorskurinn dularfulli
Misjöfn afkoma þorskstofnsins er dæmi
um hversu erfitt það er fyrir þjóðfélag að vera
V|
^25
'S'
SjÓMANNABLAÐIÐ VfKINGUR
59