Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1998, Blaðsíða 58

þessu mátti átta sig vel úti á hafi og halda
réttu horfi þegar til sólar sást þó að ekki sæist
til lands.
Allt er þetta gott og blessað að vita þegar
lagt er upp, en ekki er minni nauðsyn að hafa
þá þekkingu á hegðun vind-
anna sem lýst er skáldlega en
þó nákvæmlega í Konungs-
skuggsjá á þrettándu öld
(kort).
Tvímælalaust er þar verið
að segja í réttri röð frá þeim
veðrum sem ganga yfir þegar
það fýrirbæri sem nú er kallað
lægð nálgast úr vestri og fer
austur skammt fyrir norðan
staðinn. Þetta er þó fremur
lýsing á vetrarstormum en
sumarlægðum sem eru mun
vægari.
Fyrst setur austanvindur
upp skýþaktan hött eftir
brauttekinn höfuðbúnað
gulllegrar kórónu. Þetta gæti
verið blikuuppslátturinn,
fýrsti fýrirboði lægðarinnar.
Þá tekur landsynningur við,
suðaustanáttin, æsist af harmi reiðs hugar og
yglir brúnum undir fólgnum skrúfi og blæs
þjóstsamlega hreytandi slefu. Hvass vindur
og fastarigning er alþekkt einkenni landsynn-
ings á sumrin, eins og segir í vísunni íláta
hann út í landsynning.“
En þá er sunnanvindur lítur reiði násettra
granna, þá skrýðist hann með skýjaðri loð-
kápu og hirðir svo fýrir þeim sinn auð og yl-
samlegar féhirslur og blæs harðlega svo sem
með óttasamlegri vörn. Þetta er sýnilega
þokusúldin úr lágum skýjum sem einkennir
hlýja geirann milli hitaskila og kuldaskila. Þá
Óskaveðurfyrir fólksflutningana á landsnámsöld.
er komið að útsynningi, sem svo hefur heitið
í allri íslandssögunni, suðvestanáttinni sbr.
ljóðlínurnar hjá Grími Thomsen: útsynnings
um kafalds klakka /kerling dæmd er til að
flakka. Hann klökknar af harmi hugar með
stórum regnélum, yglir augu yfir tárdöggu
skeggi, belgir hvofta undir þykkskýjuðum
hjálmi, blæs af æði með köldum regnskúr-
um, leiðir fram þykkar bylgjur og brjóstmikl-
ar bárur með skipgjörnum áföllum og býður
öllum hafstormum að æsast með kappsam-
legri reiði. Þetta er sannarlega góð lýsing á út-
synningsskúrum. Því næst hryggist vestan-
vindur með mikilli hviðu sak-
ir ófriðar og fer í svartan ó-
gleðikyrtil og dregur yfir sig
gráskýjaða kápu og kastar á-
kaflega öndu með harmsam-
legri kviðu, situr með snerkj-
anda nefi og frostanda vör-
um. Þá yglir útnyrðingur
heldur hvasslega brýnn,
hreytir harðlega með skrap-
anda hagli og leiðir fram
glumrandi reiðiþrumur með
ógurlegum eldingum. Slík
þrumuveður eru alltíð við
vesturströnd Noregs að vetr-
inum í lofti sem upprunnið er
á ísköldum sléttum Kanada
en hefur tekið í sig raka og
hitnað mikið á leiðinni yfir
hafið með himinháum klökk-
um. Næst leiðir norðanvindur
fram dökkvan skima með glæj-
anda frosti, setur á höfuð sér ískaldan hjálm yfir
jökluðu skeggi. Seinast er hringnum lokað
með því að landnyrðingur gustar kaldlega
vindþrotnum nösum, eitlar augum undir
hrímfrosnum brúnum, snerkir kinn undir
kaldskýjuðu enni, hvetur hvofta með ískaldri
tungu, blæs af þjósti með smuglegu rennidrifi.
Það hefði ekki verið ónýtt að fá þennan þrett-
MARKVISS KÆLIÞJÓNUSTA
Bandf rystar
Gírófrystar
Plötufrystar
Krapaísvélar
ísvélar
Sjó- og vatnskælikerfi
58
Sjómannablaðið Víkingur