Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1999, Blaðsíða 30

Guðjón A. Kristjánsson forseti Farmanna- og
fiskimannasambands íslands skrifar:
Veiðar á nýjum
Hversu oft hafa ekki
heyrst úrtöluraddir
þegar skipstjórnar-
menn hafa viljað auka
veiðar á lítt könnuðum
svæðum og að þeirra á-
liti á vannýttum veiði-
svæðum eða fiskstofn-
um. Sem betur fer eru
einnig til útgerðar-
menn sem hafa vilja til
þess að sækja á ný mið.
A síðastliðnum 20
árum er hægt að nefna fjölmargt sem Far-
manna- og fiskimannasamband íslands hef-
ur hvatt til að yrði kannað og að veiðar á
sumum fisktegundum hafnar sem við höfum
of lítið sinnt.
Vtt) ÞURFUM AÐ VEITA STYRKI
Það er mjög dýrt að standa fyrir tilrauna-
veiðum og vissulega væri þörf á því að út-
gerðir sem taka þá áhættu sem fýlgir útgerð á
lítt þekktum svæðum fengju til þess fjárstyrk
svo hægt sé að hafda úti slíkum veiðum í 2 til
3 mánuði samfellt. Þannig fæst marktæk
veiðireynsla og þekking á nýjum miðum. Nú
bendir flest til þess að við eflum veiðar á
kolmunna og förum úr því skrefi að vera í til-
raunum í það að fara að nota jafn kraftmikil
skip og frændur okkar Færeyingar og Norð-
menn hafa notað með góðum árangri. Við
vorum seinir að taka við okkur á kolmunna-
veiðum þrátt fyrir ábendingar skipstjórnar-
manna í mörg ár. Enn skemmra erum við
komnir áleiðis í makrílveiðum. Raunar svo
að við erum á elleftu stundu að tryggja okkur
veiðirétt í makríl. Oft var hvatt til þess af
FFSÍ að reyna gulllaxveiðar við litlar undir-
tektir. Það viðhorf er nú breytt en markaður
fýrir gulllax afurðir er lítill eins og nú er kom-
ið málum. Mikil reynsla er þó komin af því
að veiða gulllaxinn.
Vannýtt grálúða
Línuveiðar á vannýttum grálúðustofni við
Reykjaneshrygginn voru komnar af stað en
liggja nú niðri vegna þess misskilnings að því
er virðist að á öllu hafsvæðinu frá Grænlandi,
Islandi og Færeyjum sé aðeins einn grálúðu-
stofn. Þarna tel ég að sé á ferðinni vanþekk-
ing á grálúðustofninum. Misskilningur sem
virðist svipa mjög til þess og því sem haldið
var fram áður um þorskstofninn að hann
hrygndi aðeins við suðvesturland og aðeins
einn þorskstofn. Þegar veiðar á grálúðu
hófust að marki hér við land upp úr 1970 var
það næsta árvisst að 20 til 30% aflans á Torg-
inu í Grænlandssundi var horlúða eða vatns-
lúða. Með auknum veiðum á svæðinu og
nýtingu stofnsins á þessu svæði hvarf horlúð-
an úr aflanum. Samkvæmt því sem veiðist af
horlúðu á þessum nýju veiðisvæðum grálúð-
unnar norðan Reykjaneshryggsins bendir allt
til að um annan hluta grálúðustofnsins sé að
ræða. Þarna vantar því að afmarka veiðisvæði
utan kvóta líkt og gert er með rækjuveiðar á
Dohrnbanka. Þar með fengist aukin reynsla
og þekking öllum til góðs.
Smugan og Flæmski
Þessi tvö svæði hafa gefið góðan afla á
stundum. Þau höfðu hins vegar þá sérstöðu
að þegar veiðar voru hafnar þar varð fljótt
góður afli sem varð til þess að fjöldi skipa fór
til veiðanna. Þannig varð fljótt til víðtæk
þekking á veiðisvæðum í Smugunni og
Flæmingjagrunni sem skipstjórar miðluðu
hvor til annars. Vel kortlögð þekking á
veiðislóð, sjávarhita, straumum, botnlagi og
hegðun stofna á veiðisvæðinu er forsenda
þess að áfram verði haldið uppi arðbærum
fiskveiðum. Þegar aðeins eitt eða tvö veiði-
skip fara til tilraunaveiða á nýrri slóð eða
veiðislóð sem íslenskir skipstjórar þekkja ekki
af eigin reynslu er það mikið undir heppni
komið hvort þá næst góður árangur.
Hatton og Rockallsvæðin
Aðeins 250 til 300 sjómílur suður og suð-
austur af Vestmannaeyjum er veiðislóð sem
nú er opið alþjóðlegt svæði. Tvö skip, togar-
ar, eru þar við tilraunaveiðar. Það er hagur
okkar allra að þeir næðu þar viðunandi afla af
verðmætum fiski. Ef vel ætti að vera þyrfti að
veita slíkri tilraunastarfsemi fjárstyrk svo
halda megi úti veiðum í nokkra mánuði.
Stjórnvöld ættu að stofna sjóð eða breyta
Guöjón A.
Kristjánsson.
miðum
verkefni Þróunarsjóðs eða Nýsköpunarsjóðs
í styrkveitingar vegna tilraunaveiða. I þessu
sambandi er enn á ný vitnað til ályktana
FFSf sem hvatt hefur með sérstakri ályktun
til veiða á djúpum sunnan fslands. Fórnar-
kostnaður einstakra útgerða við veiðar á lítið
þekktri veiðislóð getur reynst þeim ofviða
þrátt fyrir góðan viija og áræði. Sama á við
um túnfiskveiðar sem nú eru þó hafnar.
Ósanngjarn áróður
Því er oft haldið fram nú í umræðu að
smábátar og minni vertíðarbátar eigi að fá
ennþá meiri hlutdeild í veiðum á okkar mið-
um á kostnað togara og stærri fiskiskipa. Sá
sem hér skrifar hefur hvatt til þess í gegnum
árin að okkar öflugi togarafloti tæki að sér að
veiða tegundir á djúpslóð og stækkaði þannig
þjóðarkökuna. Það hefur vissulega verið gert
á mörgum sviðum með góðum árangri. Má
þar benda á úthafskarfaveiðar, úthafsrækju-
veiðar, gulllaxveiðar og nú vonandi auknar
kolmunnaveiðar stærri fiskiskipa. Ég fullyrði
að engin útgerð né sjómenn hafa lagt eins
mikið fram til aukinna og nýrra veiða og
þjóðartekna og þeir sem á áðurnefndum
fiskiskipum starfa eða gera þau út. Forsenda
þess að sækja lengra og dýpra er sú að hafa
öflug og stór skip. Þetta veit ég að þeir sem á
minni skipunum eru skilja manna best. Því
þeim eru takmörk sett af náttúrulegum að-
stæðum veðri o.fl. að sækja á dýpri mið.
Smábátar hafa gert það gott í sínum veiðum
á undanförnum árum og er það vel. Þeir
þurfa ákveðið frjálsræði til sinna veiða enda
setur náttúran þeim oft stíf sóknartakmörk.
Ég fullyrði að sjómenn eiga að langmestu
leyti sameiginlega hagsmuni. Vonandi leggja
þeir sem finna togveiðum allt til foráttu nið-
ur þann leiða sið að þá skuli reka burt af
veiðislóð. Oft hef ég heyrt sagt af mikilli van-
þekkingu að flotvarpa væri skaðræðisveiðar-
færi. Ég fullyrði að ekkert veiðarfæri gefur
betri möguleika á að skammta sér rétt afla-
magn í hverju togi en flotvarpa búin nútíma
tækni aflanema og höfuðlínusónar.
Sjómenn eiga að vinna saman að rétti sín-
um til veiða. Virðum verk annarra. ■
30
Sjómannablaðið Víkingur