Alþýðublaðið - 27.11.1922, Blaðsíða 1
öeflö m mt AlþýMokksi
1922
M nudaginn 27. nóvember
374 tölublað
Óreiðan í Islandsbanka.
.Hvaö rayndi hafa ve'ið gert
við okkar, ef við hefðum verið
baokutjórar," sagði um daginn
verkamaöar við annao, er þeim
varð tilrætt um óreiðuna i Ii-
iandsbanka. Þeim þótti undarlegt,
að verið væri að ®eaija um sksða>
bætur við menn sern bemýnllega
hafa ttaðlð llía i stöðu sinni og
að tumu ieyti vanrækt verk sitt
mjfjg eltirtakanlega.
■ r Það er ekki fatðuefni, þótt
verksmönnam koæi dálttið ein-
keonilega fyrir tjóair viðurgem-
ingur yfirmanna bankastjóranna
vlð þá, eftir þeini reynslu, sem
verkamenn hafa af vlðurgerningi
,við sig Þegar verkamenn eru
ráðnir ti! stsrfr, verða þeir að
gera sér gott af, að kaup þejrra
aé barið niðar úr öilu vaidi, svo
að kalÍá má gott, ef þelr fá fyrir
hinu allra nauðrýnlegaita til Iffsins
viðurhatds fýrir vinnu sina, ef hún
ecdist ált árið Fyrir þetta tmin
arlega lága ksup verða þeir að
-vinna að minsta kosti tiu tima á
d«g. Við þi vinnu verða þeir
oftiega að búa við hið versta i
meðferð á sjálfum sér. Þeir verða
að leggja lif sitt og limi í hættu
án þess, að þeim eða þeirra té i
nókkru bætt, ef slys vill til Með-
an vinnan stendur yfir, verða þeir
að leggja fram án þesi að draga
«f alla krafta sina, andiega og
ifkamlega, allan mátt sinn, allan
viija sinn, al!á hugsun sina, alla
þekking sína og kunnáttu. Til
þess að þeir fuilnægi þessu, eru
settir menn til eftirlits með þeim
— ve»julega með hærra kaupi og
betri jaðbúnaði. Ef nú verkamað-
urian að dómi eítirlitsmannsins
dicgur á einhvem hátt af sér,
vanrækir eitthvert smávægi, ;þá
ér svaríð: Bart með þigl Og það
myndi verða hlcgíð að verkamanni.
aeos léti sér detta í hug að heirota
akaðabætur, — og jafuvel þótt
haen hefði i öllu gætt skyldu
sinnar, — honum að eins verið
vfsað burt af dutlungum eftirlits
manésins.
öðru vfsi ér um bánkastjóra.
Hann tittekur sjálfur ícaup sitt,' ef
svo vill verkast, en að öðmm
ko fi er það af öðrum ákveðið
svo hitt — og ekkert þjaiktð —,
að hann geti lifað með fjölskyldu
sinni sæmilegu fífi fyrir um helm-
inginn af launum sfnum. Honum
er ekki ætlaður neian ákveðinn
vinnutimi Virsnmtofa hans er með
öllom þægindum nútfmans. Þar er
rækilega léð fyiir því, að llfi
hms eða limum té engin hætta
búln, Þess er vsenit, að hann
leggi fram krafta sína og þekk-
ingu, en hann er sjálfráður um
það. Ett til þess að ait líti vei út,
eru þó tilnefndir menn, sem kallað
er að eigi að hafa eftirlit með
konurn og fá þóknun fýrir, sem
þelr sita að þeir fá þó fyrir alt
annað — venjulega þægð við ráð-
assdi rtjórnmáiafiokte Venjolega
gera þeir þvi ekkert annað en
koma sér vel við bankastjórann
og bera biak af honum. Ef banka-
stjóri bregzt skyidu sinni og bak
ar stofnun sinni tjón, er það
.óhipp*; ,ef stofnunin græðir —
og ef iétt er áð farið, getúr banki
ekki annað en grætt —, er það
snild hans að þakka, og honum
er ákveðinn rffiegur ágóðahluti —
og raunar hvort sem er Ef hann
vanrækir eitthvað af störfum sfn
um, er honum í hljóði bent á að
segja sjálfur af sér og fá eftirlaun;
ef hann vill ekki gera það, neitar
hann og heimtar skaðabætur og
reynir að nota vináttu sína við
yfirboðara sfna tii þess að fá þvf
'framgengt. Hvernig sem fer, er
framtlð ians trygð. Þegar hann
er laus við stsrfið, hefir hann engra
skyldna að gæta við neinn nema
sjíiían slg, og gróðanum ver hann
til þess að afla sér meiri ráða f
atvianu- og fjármála-lffi þjóðir-
innar en hann hsfði áður.
Það er ekki að þvf að gá. Kjör
verkamanns og banksstjóra eru
ekki sambæriieg En skyidur þeirra
eru sambærilegar, og þess vegna
ætti og réttur þeirra að vera
sambærilegur. Ef rétt er farið að
við bankastjórann, eru þá ekki
aðfarirnar við verkamanninn him-
inhrópandi ranglæti gagnvart
honum,
lan svarar.
Verkjall á jforðjjrBi.
Á sfðastliðnu vori, um eða eftir
miðjan maimánuð, var á Norðfirði
stofnað félag meðil verkamanna
f þeim tilgongi að vernda þá fyrir
oki vinnuveiteada, aem oft og tið*
um hefir gert vart við sig, og
má efiaust fuliyrða, að þessi fé-
lagsstofnun sé ábætur af verkum
vinnuveitenda slðaitliðinn vetur
og máske eiuhverjum eymi frá
eldri tfmuœ, Hsustlð 1921 eða
snemma vetrar þá færðu vinnu-
veiteudur vinnulann niður úr 1,20
—1,30 ofan f kr. 0,75 um kl.st.
f venjulegri dagvinnu. Sem vónlegt
var, þóttu þetta heidur kaldar
kveðjur frá kaupmönnum, þótt í
rauninni alfkt hefði komið fyrir
áðar, en af verkamanna háifu ekki
svó gott móti að mæia. Þegar
engin samtök eða félagtskapur
átti sér stað meðai þeirra, sem
vinnu þurítu að sæteja til kaup«
manna. Þessa 75 aura borguðu
svo vinnuveitendur mestmegais f
vörum, sem Ifklega eru seldar eitt-
hvað yfir sannvirði og jafnvel svo
rifiega, að þeir kunnugustu hafa
getið þess til, eu það eru að eins
tilgátur, að um ki.st. hafi þeir,
sem þræluðu f kulda og hrakviðr-
um og yfirleitt, hvernig sem viðr-
aði, ekki fengið f raun og veru
kr 0,75 eins og skrifað var, held-