Náttúrufræðingurinn - 1995, Qupperneq 29

hann hafi verið vanhæfur til slíks starfs -
og raunar flestir starfsmenn og ráðunautar
náttúrufræðideildar safnsins á öðrum ára-
tug aldarinnar.
Hér undanskilur Millar einn mann,
Grafton Eliot Smith. Hann var ástralskur
líffærafræðingur, sérfræðingur í höfuð-
beinum núlifandi og útdauðra manna. Að
mati Millars hafði hann, einn þeirra er
blönduðust í málið, nægilega þekkingu til
að falsa leifar mannveru nákvæmlega af
þeirri gerð sem sérfræðingar þessa tíma
töldu að tengiliður manns og dýrs, the
missing link, hefði verið. Auk þess þekkti
hann snöggu blettina á herrunum á Breska
safninu, og þar með hvað bjóða mátti trú-
girni þeirra. Loks bendir Millar á það að
þótt blekkingin hafi verið þaulhugsuð hafi
hún verið tæknilega illa unnin. Reyndur og
fær líffærafræðingur, sem aðgang hafði að
beinunum, hlyti að hafa uppgötvað svindl-
ið og vakið á því athygli, nema hann hefði
sjálfur staðið að því.
Grafton Eliot Smith kom til Englands
frá Ástralíu árið 1896. Hann var þá hálf-
þrítugur læknir og hafði getið sér gott orð
fyrir rannsóknir á heila frumstæðra spen-
dýra. Næstu árin vann hann við rannsóknir
í líffærafræði í Cambridge. Frá aldamótum
til 1909 var hann prófessor í líffærafræði
við nýstofnaðan læknaskóla í Kaíró og tók
þá þátt í umfangsmiklum uppgrefti í
Núbíu. Árið 1909 var honum boðin
prófessorsstaða í Manchester, sem hann
þáði. Hann var þá 38 ára. Smith var tíður
og velkominn gestur á mannfræðideild
Breska safnsins í Lundúnum og kom
einnig oft á uppgraftarsvæðið í Piltdown.
Grafton Eliot Smith var aðlaður 1934 og
lést á nýársdag 1937.
Millar bendir á að það hafi snemma á
öldinni verið alsiða að súta steingerð bein
til að herða þau. Þurfi því ekkert saknæmt
að felast í því þótt Dawson hafi sést dekkja
bein í lausn málmsalta. Millar bendir líka
á það að erfitl hefði verið fyrir enskan
lögfræðing að komast yfir öll þau bein og
tól sem fundust í Sussex án þess að það
vekti athygli. Apakjálkar frá miðöldum
voru til dæmis ekki á hverju strái. Smith
tók hins vegar víða þátt í uppgrefti og
hafði auk þess samband við mörg söfn og
hefði því átt létt með að verða sér úti um
þetta allt.
Ekki hafa allir látið sannfærast af rök-
semdum Millars. í þessu sambandi hefur
verið bent á ýmislegt fleira grunsamlegt í
fari Dawsons en herslu og litun á beinum.
Menn fallast samt á það að hann hefði vart
einn ráðið við fölsunina. Grigson (1990)
gerir ráð fyrir því að F.O. Barlow,
sérfræðingur Breska safnsins í að smíða
gifsafsteypur af steingerðum beinum, hafi
staðið fyrir henni. Barlow tók ekki aðeins
afsteypur af beinum piltdownmannsins og
þeirra dýra sem fundust með honum. Hann
lagfærði líka beinin, fyllti í eyður og
smíðaði meðal annars fyrstu endurgerðu
heildarmyndina af höfuðbeinum piltdown-
mannsins, undir eftirliti Smiths Wood-
wards, árið 1913.
Grigson bendir á að Barlow hafi hagnast
verulega á því að selja afsteypur af bein-
unum til safna og rannsóknastofnana víða
um heim. Sakbending hennar kemur hins
vegar illa heim við þá staðhæfingu Millars
að fölsunin hafi verið tæknilega illa gerð.
Heimildum ber saman um að Barlow hafi
verið afbragðs handverksmaður. (Keith
sagði að hann bæri höfuð og herðar yfir
aðra líkanasmiði - „a prince of model-
lers“.)
Grigson telur einn mann, Sir Arthur
Keith, hafinn yfir allan grun um þátttöku í
fölsuninni, annars vegar af því að hann
hafði um þetta leyti getið sér orð sem einn
fremsti líffærafræðingur heims og hins
vegar af því hversu nærri sér hann tók það
þegar svikin komust upp.
En svo bregðast krosstré sem önnur tré.
Enskur mannfræðingur, Frank Spencer,
rannsakaði bréf og önnur skráð gögn er
varða piltdownmálið og komst að þeirri
niðurstöðu að einmitt Arthur Keith hefði
sett svindlið á svið með aðstoð Dawsons.
Spencer birti 1990 tvö rit um málið,
Piltdown: A Scientific Forgery og The
Piltdown Papers, 1908-1955 (útg. The
Natural History Museum, London, og Ox-
ford University Press). Það sem hér fer á
27