Náttúrufræðingurinn - 1939, Blaðsíða 27

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 71
aiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini
rauðum geislum, sem myndu hafa jafngóð áhrif á jurtirnar, sem
á menn og dýr. Því miður fyrir þennan draum áhugamannsins
er það reynsla vísindanna, að jurtirnar nota aðallega ljós, sem
er blátt-indígó og rautt-orange, en útfjólublátt ljós veldur aftur-
kippi í vexti þeirra, ef of mikið er af því. Og rautt ljós og inn-
rautt verka sem myrkur, svo að ekki yrði mikið gagn að slíkum
ljósum fyrir plöntur í kjallaraholum í Reykjavík.
Við ræktun jurta í ljósi þarf að gæta þess vel, að ákvæðið ljós-
magn falli á hverja plöntu, og bezt eru 1 jós hinna svonefndu neon-
lampa. En auk þess er sá vandinn með ræktun við ljós, að ýmsar
jurtir verða að fá ljós nákvæmlega vissan tímafjölda á dag, ef
þær eiga að þroskast og blómgast, og það eitt sýnir nægilega,
að öllum öðrum vanda gleymdum, að ræktun við ljós er ekki ráð-
leg án staðgóðrar þekkingar á grasafræði.
Áhugi Jóns Gunnarssonar er virðingarverður, þótt hann hafi
hlaupið með hann lengra en góðu hófi gegnir. Vatnsræktin er
nefnilega — eins og fyrr er sagt — varla nothæf í vísindaleg-
um tilgangi enn þá, þótt ýmsar rándýrar tilraunir Rússa og
Ameríkumanna síðustu árin með vatnsrækt í stórum stíl hafi tekizt
vonum framar. En þegar fræðimönnum erlendis hefir tekizt að
bæta hana svo, að unnt verði að nota hana í stærri stíl til gagns,
án of mikils kostnaðar, mun Búnaðardeild Háskólans án efa hefja
■öfluga fræðslu á þessu sviði, til að breiða hana út, þótt það geti
aldrei orðið á sama hátt eða til jafnmikilla nota fyrir þjóðina og
Jón Gunnarsson og fleiri hefir dreymt um. Og svo góðum árangri
býst grasafræðivísindin ekki við næstu áratugina.
Margt fleira mætti segja gegn skrifum og áskorunum Jóns
Gunnarssonar um vatnsræktina, en einn þáttur greina hans er
verður athygli í aðra átt. Hann bendir á það, hvað eftir annað,
að þjóðin búi við skort á grænmeti og ávöxtum mestan hluta árs-
ins, sökum þess, hve dýr þau eru og lítið ræktuð í landinu. Ur
því getum við bætt með stórum aukinni ræktun okkar næstum
ónumda lands eftir sérstökum áætlunum vísinda grasafræðinnar,
enda mun það verða eitt af aðalverkefnum Búnaðardeildar Há-
skólans næstu árin að bæta úr fjörefnaskorti þjóðarinnar með
aukinni ræktun grænmetis og ýmissa aldina.
Og að lokum: Hin svonefnda vatnsræktun á enn langt í land,
til að geta orðið að gagni fyrir heiminn og þar með hina íslenzku
þjóð, samkvæmt áliti lífeðlisvísinda grasafræðinnar og þrátt fyr-
ir reyfarasögur amerískra blaða og rita. En skort sinn á ódýium