Náttúrufræðingurinn - 1939, Blaðsíða 30

74 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
iiimmimiimmmmiiiiiiimiiiimiiiimiiHiiiiiiimiiimmiimiiiiiiimimmtimimiimmmmmmmmmmiiimmciiiiiiiiiiii
arra gróðrarleifa í jarðlögunum. Jörðin geymir sannasta svarið.
f jarðlögum steinkolatímans finnast miklar leifar af burknum.
Eftir boðorðum þróunarkenningarinnar ættu þá að finnast mosar
í enn eldri jarðlögum. En engar mosaleifar hafa fundizt, hvorki
frá kolatímanum né í eldri jarðmyndunum. Mosarnir koma ekki
fram á sjónarsviðið fyr en löngu seinna, á krítartímabilinu. Engir
forfeður þekkjast. Því hefir verið haldið fram, að mosarnir væru
svo fíngerðar jurtir, að ekki sé að vænta að leifar þeirra hafi
geymzt í jarðlögunum. Þetta er þó mjög ólíklegt. Frá steinkola-
tímanum hafa einmitt varðveizt ýmsar mjög smágervar jurtir og
jurtahlutar. Mosar hlytu einnig að hafa geymzt, einkum þegar
þess er gætt, að þeir þekja iðulega alveg skóggrunninn og vaxa
einnig utan á trjánum. Á hinn bóginn finnst allmikið af mosum
síðar, á krítartímabilinu, eldra hluta nýju aldarinnar og allt til
vorra daga. Mosarnir eru því, eftir öllum líkum að dæma, yngri
en burknarnir. Þetta er gagnstætt þróunarkenningunni. Á síðari
árum hafa gróðurleifarnar frá kolatímabilinu verið mikið rann-
sakaðar. Margt merkilegt hefir komið í ljós, sem brýtur í bága
við eldri kenningar. Menn höfðu fundið allmikið af burknatrjám.
En við nánari athugun reyndust þetta vera fræplöntur, engu
miður fullkomnar en t. d. sumir berfrævingar á vorum dögum.
Hvaða þýðingu hefir nú þessi uppgötvun? Hún sýnir og sannar,
að fræplöntur hafa verið til mjög snemma, miklu fyr en áður var
álitið. Getur þetta verið, munu margir hugsa. Það hefir þó verið
talið víst og prédikað hvarvetna, að fræplönturnar væru blómið
og endahnútur þróunarinnar í jurtaríkinu. Við höfum hugsað
okkur þetta þannig, en staðreyndirnar sýna annað. Fræplöntur
þessar hafa lifað á kolatímabilinu og jafnvel enn fyrr, því þær
hafa einnig fundist á Devontímabilinu. Á norðurhveli jarðar hafa
þær verið algengar í skógum kolatímabilsins og finnst mikið af
leifum þeirra í kolalögum. Nú er Devon talið elzta landgróður-
tímabilið. Fræplönturnar hljóta þá að teljast til elzta gróðurs á
landi og eru því engu yngri en burknarnir, sem taldir hafa verið
forfeður þeirra. Þróunarkenningin endist ekki hér. — Síðar dró
úr byrkningagróðrinum og nýr gróður tók við. Þar voru einnig
fræplöntur (Bennettialis), sem bæði voru ólíkar byrkningunum
og einnig mjög ólíkar dulfrævingunum sem við þekkjum. Ben-
nettialis-gróðurinn var útbreiddur um allan heim.
En ekki er líklegt að þeir séu forfeður dulfrævinganna. Dul-
frævingar finnast fyrst í jarðlögum krítartímabilsins. Forfeður