Náttúrufræðingurinn - 1939, Blaðsíða 38

82 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
iiimiiimiiiiiiiiiiimimimiiiiiimiiiiiiimimmmiimimmiiiiiiimmimiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiimmiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiir
hafa í raun réttri aðeins eina skel,sem skipt er í tvo helminga,
sinn á hvorri hlið. Þegar hér var komið sögunni, fóru nokkur lin-
dýr að lifa öðru vísi lífi en því, sem hafði gert þessar varnar-
ráðstafanir nauðsynlegar. Sumir sniglarnir fóru að synda upp um
allan sjó, en þá varð kuðungurinn þeim ekki eins nauðsynlegur,
þar se mþau gátu nú forðað sér á flótta, ef hættu bar að hönd-
um, en þar með var þeim fengið nýtt varnarmeðal, og svo var
kuðungurinn blátt áfram fyrir, og þess vegna varð hann að hverfa
og víkja úr vegi fyrir nýjum lifnaðarháttum og nýjum kröfum.
Á þennan hátt urðu til hinir svonefndu vængjasniglar, sem lifa
uppi í sjó, en þó verður hér sérstaklega að nefna annan merkan
flokk lindýra, sem þannig skapaðist, en hann var smokkfiskarnir.
Alveg á sama hátt fór fyrir sniglum þeim, sem lögðu fyrir sig að
grafa í jörðu, þeir misstu einnig kuðunginn og urðu að brekku-
sniglum, eða skeldýrum, sem fóru að éta sig inn í tré, úr þeim
varð trémaðkurinn. Þegar öllu er á botninn hvolft, sjáum við að
út frá ættfeðrunum, ormunum, er nú, eftir áramiljónir, orðin
hin fjölbreyttasta fylking dýra, sem eru jafnólík að útliti eins og
kúskel og beitusmokkur, brekkusnigill og nákuðungur.
Þriðja fylkingin, sem á ormana að ættföður, eru liðdýrin. I stað
þess að byggj a um sig vígi, og láta sem minnst fara fyrir sér, eins
og lindýrin gerðu, og glata þannig á ný liðskiptingu þeirri og út-
limum, sem áramiljónir höfðu farið í að skapa, má svo að orði
kveða að liðdýrin hafi tekið undir sig stökk út frá hinni hægfara
þróunarstefnu ormanna. Þau hafa komið föstu skipulagi á gerð
og hagnýtingu útlimanna og komið á fót verkaskiptingu á milli
þeirra, þar sem fremstu útlimirnir hafa verið gerðir að þjónum
munnsins, en hinir, sem undir bolnum standa, hafa stöðugt öðlazt
meiri og meiri hæfni til þess að annast hreyfinguna. Auk þess hafa
liðdýrin áunnið sér tvo kosti, sem ormarnir hafa ekki, annar er
sá, að þau eru girt sterkri varnarhúð til allra hliða, þar sem er
kítinskurn skordýranna og kalkskurn krabbadýranna, og að því
leyti hafa þau náð sama árangri eins og lindýrin, en auk þess
er þetta hýði eins konar beinagrind, það er bara það skrítið við
hana, að hún er utan á dýrinu, en ekki innan í því eins og hjá
hryggdýrunum. Öll þessi margvíslega þróun hefir gert liðdýrun-
um það fært, að nema alla jörðina. Þau eru í sjónum, þau eru í
vötnum, og þau eru á landi.
f sjónum lifir lítið dýr, tæpir tíu sentimetrar á lengd, sem heit-
ir tálknmunni. Þetta litla dýr er að mörgu leyti eigi ólíkt orm-