Náttúrufræðingurinn - 1945, Blaðsíða 11

náttúrufræðingurinn
153
stöðu á bungur og kennileiti jökulsins. M. a. sjást tveir kollóttir
snævi þaktir hnúkar í ANA eða því sem næst.
Suðurhryggur jökulsins er örmjór, og iiallar bratt niður að Klif-
andijökli af Vesturbungunni. Er útsýni þaðan frítt og einkennilegt
yfir Mýrdalinn, Vestmannaeyjar og Eyjafjöllin.
Um það leyti, sem mælingu var lokið, dreif yfir þoku. Héldum við
nú norðaustur af hryggnum og síðan austur með norðurlilíð Há-
bungu eftir kvos nokkurri eða itjalla.
Rétt eftir kl. 15 létti þokunni skyndilega. Héldum við áfram enn
um stund, unz við komum á móts við austanverða Hábungu. Vorum
við þá staddir á barmi þröngrar dalskoru, sem verður milli Hábungu
austanverðrar og eystri jökulkollsins, sem áður er getið. Verða kollar
þessir fyrst um sinn kallaðir Eystri-Kötlukollur (1292 m.) og Vestri-
Kötlukollur (1294 m.). Dalskoran er fyllt jökli, sem ryðst ofan í hana
fram af bröttum barrni fyrir stafni dalsins að vestan. Á dalbarmin-
um, andspænis Eystri-Kötlukolli, gerði Steinþór mælingar af dal-
botninum og umhverfi lians. Af barminum, þar sem við stóðum,
eru um 250 m. niður í botn dalsins. Allt er landslag þarna hið stór-
skornasta. Dalur þessi er án efa opið á Kötlugígnum eða rás sú, er
hlaupin brjótast fram um, þegar gos verða. Austur úr dalskorunni
brýzt Kötlujökullinn og breiðir úr sér frarn að Mýrdalssandi. Er
hann úfinn mjög og kolsvartur á köflum með liáum turnum og
strýtum. I austri blasir við Mýrdalssandur, Skaftártunga, Álftaver
og Síðan, en í fjarska mænir Oræfajökull.
Að loknum mælingunum liéldum við heimleiðis, beina stefnu á
tjaldið. Skammt ofan við dalstafninn fórum við yfir sléttu nokkra,
girta allbröttum jökulbrekkum að sunnan og vestan. Mun aðaleld-
varp Kötlu vera nálægt SV-krika sléttu þessarar. — Veður var bjart
með N-andvara. Yfir suðurbrún jökulsins gnæfði kolsvartur og
bólginn kólgubakki, og áttum við von á éli úr honum, en af því varð
ekki. Þannig er veðri oft háttað á hájöklum síðari hluta dags í góð-
viðri. Skýjabólstrar myndast í miðjum hlíðum og byrgja útsýn af
láglendinu til jökulsins, en uppi á hájöklinum er veður bjart, þótt
bólstrakollarnir standi í Imöppum utan með jökulbrúnunum og
mæni liátt yfir þær,
Á heimleiðinni ræddum við Steinþór fyrst utn að stofna til fram-
haldsrannsókna á Kötlusvæðinu, mæla snjófyrningar á jöklinum
frá ári til árs, hreyfingu og hraða, til þess að unnt væri að fylgjast
með breytingum þeim, sent þarna kynnu að verða, þegar líður að