Alþýðublaðið - 30.11.1922, Page 1

Alþýðublaðið
Oeflð flt al ▲lþýðafloldmnH
1922
Fíratudagmn 30. november
Kaupgrj aldsákvarðanir.
Eítir Pétur G Guðmundtson
III. Dýrtíðin.
Ég lýndi hér að framan skýrsiu
yfir áætlað* eyðslu veilcamanna>
íjölskyldu, þi uem lögð var til
igrundvallar fyrir ákvörðun kaop-
gjaldi 1919.
Ná skal ég leltait við að týna,
hvað þesssr nsuðsynjar kostuðu
iyrir ófrið, og hvað þær kosta nú
Tek ég þá fyrst þær vörnr,
aem Hagstofan telur i verðlags
akýrslum sfnum. Þær kostuðu sam
anlagt kr. 94600 1914. Eftir eru
4 liðir, og tel ég þá eins og samn-
ingamenn 1919 urðu áaittir um:
Húialeiga kr 14400, fatnaður kr.
150 00, skóklæðt kr. 60,00, upp
kvelkja kr. 10,00. Ýan* gjöld kr.
132 00. Þetta gerir kr. 496 00.
Jlriútgjöldia 1914 voru þannig
áætluð kr. 1442.00.
Til þess að fiana verðið eina
Og það er nú tek ég fyrst skýrilu
Hagstofunnar um stmáaöluverð f
Rrykjavlk í októbsr 1922« og
treikna eftir heoni þá útgjaldaliði
sem þar fianait tJikoman verður
kr. 253200. Utn það er ekki að
villast. Til þeaa að kaupa þær
vörursemkovtuðu 1914 kr, 94600.
þarl eú kr. 2532.00. Hækkunin
er 168 °/o. Utn liðina sem þi eru
eftir er ix-eira álitamái. Þá get ég
ekki reiknað eítir öðru en þvi,
sem mér þykir sanni næst. En
ég skal liða þetta sundur, svo
aðiir eigi hægara með að véfengja
og mynda aðrar tölur ef þeim
þykir sanni nær. Húsalelgu fyrir
5 manna fjöUkyldu geii ég kr
60,00 á mánuði eða kr. 720,00
yfir árið. M, rgir búa við lægri
leigu, en niargir búa líka við
miklu hærri leigu Fatnaður geri
ég að hafi hækkað um 200 %.
Si Ilður gerir þá kr. 450 00, Sðmu
hækkun áætla ég á skóklæðura.
Það gerir kr. 180,00. Uppkvelkju
geri ég kr. 25,00. Hugianleg
skekkja á þeim smálið gerir hvotki
til né f/á. Ýms útgjöld geri ég
að hafi hækkað < sama hlutfalli
og vörur þær, sem miðaðar eru
við Hagitofaskýrilurnar, og eftir
þvl gerir ni liður kr 356 00. Þetta
gerir kr. 1731,00. Arsútgjöldin
áætlað þannig eftir núverandi verð
lagi gera þá samtals kr 4.263^00.
Þau hafa hækkað um 196 % sfð
an 1914 Hagstofan telur verð
hækkunlna 187 % (meðaltal af
59 vörutegnndum). En þar er ekki
húialeiga talin roeð, sem ég áætla
að hifi hækkað nm 400 % og
eftlr þvf gerir % hluta allra ársút
gjaldanna.
IV. Eyðslmnagnið.
Ég býst nú við, að flestir sem
þetta lesa muni fljótlega komast
f efa um að eyðaiamagnið aé rétt
reiknað. Að v(iu tkiftir það ekki
mlklu máli, þrgar verið er að
gera samanburð á dýrtið fyrir ófrið
og nú. Eins og áður er tekið fram
er eyðalumagnið talið héreins og
samningamenn 1919 komu sér sam-
an um að meta það, og að þeir komu
sér aamao um þessá akýralu sem
grundvöll stafaði blátt áfram af
þvf, að enginn þeirra sá sér fært
að færa áætlunailiðina niður svo
verulega munaði, álitu að enginn
þeirra gœti verið mikium mua iægri.
Og þó var þeim fullijóst, að
eyðiluskýrslan hlaut að vera of
há. Þó verkamaður 1914 hefði
unnið 10 atandir á dag hvern ein
asta virkan dig f árinu gátu árs'
tekjur hans samt aldrei orðið meiri
en rúmar 1000 kr. Sama verður
uppi á tenlngnum ef miðað er við nú-
gildandikaupkr.i,20.Þó vérkamað-
ur vinnl alla vlrka daga, 10 stund
ir á dsg getur árskaup hans samt
ekki oiðið'meira ea kr. 360000,
eða nærri 700 ksr. lægra en þyríti
að vera til þesi að fulinægja eyðslu
277. tölublað
skýrslunni eftir áættunlnni hér að
framan.
Og þó ég og margir aðrir fiani
sig ekki færa til að benda á, hvaða
liðir f akýrslunni téu óþarflega hátt
reiknaðir, verður maður samt að
lúta þeirri ömurlegu staðreynd,
að hún sé um þiiðjuogi of há.
Við verðum þá að færa töluna
kr. 4263 00 niður, ( ca. kr. 2800,00.
En hver vill svo fara niður fyriu
þá töluf
Það vilja þeir gera, sem ætlast
til að kaup lækki úr þvf iem nú
er. Þelr sem halda þvf fram, að
kaupið eigi að lækka niður í 1
kr. um klst. vilja fara niðor í kr.
2300.00, ætlast til að eyðsluskýral-
an geti lækkað um nálega helm-
ingl En hvar sem alfkir menn
láta á sér bæra veiður að heimta
af þelm rök fyrlr þvf að eyðslu-
skýrslán geti lækkað um helming
án þess að almenn heilbrigði liði
tjón við það.
StfiðentabflsYaðnr.
8. desember hátíðisdagur
Háskólans.
1.
Heimavistir hafa verið við skóla
faér á landi svo að segja frá þvl
slíkar stofnanir fyrst þektuat hér.
Enda var það cðliiegt og óhjá-
kvæmilegt með&n skólarnir voru
( sveitum. Enn þi eru heimavistir
við nokkra akóla, svo sem bún-
aðarskólana og skólann á Etðam,
sem eru f sveit, og Gagnfræða-
skólann á Akoreyri, kvennaskól-
ann á Blönduósi og Fieniborgar-
skóla í Hafnarfirði Aftur á móti
hafa heimavistir, illu heilli, lagst
niður við Mentaskólann < Reykja
vik, og aðrir skólar hafa ekki tekið
npp heimavistir, nema kvenna-
skólinu, að nokkru leyti.
Þrátt fyrir það, þó nokkuð hafi