Náttúrufræðingurinn - 1969, Qupperneq 65

NÁTTÚ RU FRÆÐINGURINN
169
3. viku. Hann var vakinn og sofinn að safna fuglum, og var búinn
að fá á 4. hundrað, þegar hann fór. í fyrra vor (1898) fékk ég hálf-
gerðan ræfil af fugli — svo sundurskotinn — senr ég tók haminn af
og geynrdi. Héldu sunrir það væri rauðhöfði. En nrér datt í hug
það væri sérstök tegund, því lrann var grænn eða dropóttur um
hálsinn og hausinn með lrvíta blesu. Þetta sagði Coburn væri:
Mareca americana. Varð ég að láta hann hafa hanrinn, svo hann
gæti fengið vissu um þetta. Ég sá þennan sanra fugl r vor (1899).“
Ég tel vafalítið að fugl sá, sem séra Árni fékk vorið 1898 og lét
Coburn fá sunrarið eftir, lrafi verið ljóshöfðasteggur. Einnig er
lrugsanlegt að fuglinn, sem Áriri kveðst lrafa séð vorið 1899, hafi
verið sönru tegundar, þótt það geti ekki tali/.t öruggt. Það er því
næsta líklegt, að Coburn Irafi í raun og veru fengið einn ljóshöfða-
stegg lrér á landi. En af ástæðum senr getið er hér á undan tel ég
ósannað, og raunar ósennilegt, að aðrar ljóshöfðaendur sem Coburn
taldi sig hafa séð og skotið lrér hafi verið rétt ákvarðaðar. Og þar
af leiðandi er ekki hægt að taka mark á skrifum hans þess efnis,
að Ijóshöfðaönd sé varpfugl á íslandi.
[í grein um fuglalíf í Borgarfirði segir Björn J. Blöndal (1944),
að Jón Blöndal í Staflroltsey lrafi skotið eina ljóshöfðaönd kring-
unr árið 1910, og sjálfur lrafi lrann skotið nokkrar á Reykjadalsá
að vetri til. Þar sem hvorki eru fyrir hendi hamir né önnur sönn-
unargögn senr staðfesta þessar upplýsingar, sé ég nrér ekki fært að
taka þær til greina að svo konrnu nráli.]
2. Hinn 27. júní 1949 sáu jreir Finnur Guðmundsson og Ragn-
ar Sigfinnsson stakan ljóshöfðastegg við Slútnes í Mývatni.
3. Hinn 11. maí 1950 sá Steingrímur Jóhannesson, Grímsstöð-
um í Mývatnssveit, ljóshöfðastegg nálægt Grímsstöðum. Steggur-
inn var nreð kvenfugli, senr annað hvort hefur verið ljóshöfðaönd
eða rauðhöfðaönd. í bréfi til Finns Guðmundssonar, dags. 29. 7.
1950, segir Ragnar Sigfinnsson svo frá þessu atviki: „Þann 11.
maí sagði Steingrímur mér fr'á andarpari, senr hann sá þá unr
daginn suður á mýrinni. Þótti honum parið skritið, lrélt blikann
vera grænhöfða (stokkönd), en þó hefði hann verið óvenju
lítill og með lrvítan blett á kollinum, og svo lrefði verið með hon-
um rauðhöfða. Lét ég hann lýsa blikanum fyrir mér eins nákvæm-
lega og hann gat, og eftir þeirri lýsingu er ég viss unr, að þetta hefur
verið par af amerísku öndinni (A. americana), sem við sáum í fyrra.“