Náttúrufræðingurinn - 1970, Síða 36

30
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
vex gulstör og fergin, mari og lófótur, en gulstör og mýrastör eru
algengustu mýrajurtirnar.
Hér hefur verið drepið á megineinkenni Skógasvæðisins, og
skal nú vikið nánar að fuglalífinu.
Alls hef ég séð 40 tegundir fugla á svæðinu (snjógæsartegundin
ekki talin með) og alls fundust 693 hreiður 28 tegunda. Rétt er að
taka fram, að æðarfugli, hettumáfi og kríu er sleppt, þegar um
samanlagðan hreiðrafjölda er að ræða. Af áðurnefndum hreiður-
fjölda voru 273 grágæsarhreiður eða 39,4% og 322 andarhreiður
eða 46,5%. Eftirfarandi athuganir voru skráðar um hvert fundið
hreiður:
1. Tegund, staður, dagsetning hreiðurfundar og hreiðurstað-
hættir.
2. Fjöldi eggja (eða unga) og útungunarstig mælt með vatnspróf-
un (0 = óungað, 1 = lítið stropað, 2 = mikið stropað, 3 = ungað).
Endur og gæsir byrja að liggja á hreiðri, áður en þær eru full-
orpnar, og er aðeins átt við hreiður með mikið stropuðum (2) eða
unguðum (3) eggjum þegar í tegundaskrá er talað um fullorpna
fugla.
Öndunum, svo og grágæsinni, eru gerð betri skil en öðrum teg-
undum, í fyrsta lagi vegna einstaklingsfjölda þessara tegunda, en
595 hreiður (85,9% allra fundinna hreiðra) skiptast milli einungis
11 tegunda anda og gæsa, og því skiptast aðeins 98 hreiður milli
14 annarra tegunda. Og í öðru lagi vegna tegundafjölda anda, en
alls sáust 12 tegundir í Skógum af þeim 16, sem vitað er að verpa
hérlendis, og urpu 11 þeirra í Skógum og tel ég þá æðarfugl með.
I Skógum hefur orðið vart allra þeirra buslandategunda (grá-
anda), sem vitað er að verpa hér á landi, alls 6 tegunda. Hreiður
fimm þessara tegunda fundust á svæðinu, en ekki tókst að finna
hreiður gargandar. Þær buslendur, sem urpu í Skógum, voru því
þessar: stokkönd, rauðhöfðaönd, grafönd, urtönd og skeiðönd.
Um hegðun buslanda í varplöndunum er þetta helzt að segja.
Blikarnir héldu sig að langmestu leyti í mýrunum, meðan koll-
urnar lágu á. Algengast var, að þeir fuglar, sem sáust á tjörnunum
á svæðinu, væru pör. Buslendur sáust aldrei á sjálfum Héraðs-
vötnum, en voru algengar á Borgarvík og Miklavatni.
Öll buslandahreiður voru í svipuðu gróðurlendi, langoftast í
hrísrunnum eða innan um bláberja- eða krækilyng, og kemur það