Alþýðublaðið - 02.12.1922, Síða 1

Alþýðublaðið
Geftd fti al AlþýftaflokkBHM
1922
L'ougardagion 2. desember
279 tölobUð
Höfum nú fyrirliggjandi:
Saltkjöt: Stórhöggvið og spiðhöggvið dilkakjöt og
ssltað l.jot af veturgömlii (é. Alþekt fyrir gæði.
Rúllupylaur. Tólg f tunnum,
Gváðaost. PBjónles (sjóvetlinga og hálfsokka).
Útvrgum smjÖJP eftir pöntunum.
Samb. ísl. samvinnufólag’a.
Sími 1020.
Kaupg’j aldsákvarðanir.
Eitir Pélur G. Guðmundsson.
VI, Kanpgjald fyrir ófrið
og nú.
Þegar rælt hefir veiið um á
kvarðanir kaupgjalds á siðari ár-
um h&fa atvinnurekendur jafnan
klifað á kaupgjaldi þvf sem gilti
rétt fyrir ófnðinn, eins og veri
j>að fastur grundvöllur á að byggja
eða óskeikult atriðl vlð að miða.
Þeir hafa haldið þvi fram, að fengju
verkamenn sama kanp og 1914
með viðbót sem samsvaraði verð
fcækkuu lifsnauðsynja síðan, væd
j>eim fulinægt Meira gætu þeir
ckki krafiat og meira þyrítu þeir
ekkl að krefjast,
És tel því rétt að athuga, hvern
Ig kaupgjald var fyrir ófriðinn,
og á hverju það bygðist
Sumarið 1914, þegar ófriðurinn
hófst, var almeut timakaup hér i
bænum, við útiviunu, 35 aur. um
kist, og haíði svo staðið í hálft
annað ár,
Rétt áður en by jsð var á hafn
argerðinni, i maiz 1913, voru uppi
sterkar kröfur meðal verkamanna
um hækkun á tfmakaupi, sem
hafði þá í mörg ár vedð 30 aur. um
lclst. Mcnn fundu það alment, að
Iengur var ómöguiegt að una við
það kaup, Tiliögurnar voru mis
jafnar sem gerðar voru, En mest
bir Iengi vel á þeirri tlllögu að
hækka kauplð vpp f 40 aura. Þi
var enginn félagcskapar meðal at
vinnurekenda og þv( ekki unt að
setnja við þá sem heild. Ýmsfr
athugulir menn, sem þó töldu
þesaa hækkun fullkomlega nauð>
synlega og réttmæta, álitu mjög
hæplð, sð þeirri hækkun fengist
framgengt, enda þótt tii verkfalls
kæml. Áiitu þeir hyggilegra að
stfga ekki stærra skref f einu en
svo, að hsekka upp í 35 snra.
Þessi tillaga varð sð iokum ofan
á f verkamannafélsginu. Og ofan
á varð hún að e!ns vegna þeirrar
rökaemdafærslu, að vegna hafnar-
gerðarinnar yrði nóg vlnna fyrst
um sínn árlð um kriog Viðhafn-
argerðina yrði fjöldi manns bund
inn. Og aliir þeir menn gengju
frá sem keppinautarum aðra vinnu.
Menn fengju að vfsu ekki það
tlmakaup sem rétt væri að krefjast.
Eu þeir fengju uppbót með auk
inni atvinnu.
Þannig er til orðið 35 aura
kaupið, sem var fyrir ófrið, sem
avo mjög hefir verið vitnað f.
Ég held þvl fram, að kaup-
gjaidið 1914 hafi verið ófuilnægj-
andí til þess að verkamenn fyrir
það gætu Iifað viðunanlegu Kfi
ýtvinntlausir menn
komi i Alþýðuhúsið og láti skrá*
setja sig þar. Opið alla daga fri
1—6 e. m. Atvinnubótanefndin.
og aiið r.pp likamiega og andlega
heilbrigða kynslóð.
Ég geri, þv( miður, ekki ráð
fyrir, að nú fáist ákveðið heldur
kaupgjald, sern fulleægi þeim skll-
yrðum. En það minsta sem unt
er að krefjast er það, að kaup-
gjald nú sé hlotfallsiega ekki lak-
ara en 1914 Við þá lágtnarks•
kröju ætla ég að halda mér I
samanburði hér á eftir á kaup-
gjaldi þá og nú.
Að tímakaup þarf að vera hærra
að auratölu nú, en fyrir ófrið bygg-
iit á tveimur höfuðatriðum:
Að verð lifsnauðsynja er hærra
nú en þá, og
að vinnustundirnar í árinu ern
farri nú en þá.
Verðhækkunina hefi ég I III.
kafia hér að framan talið ig6°/o,
og fært rök fyrir. Tímakaupið 1914,
35 aura, verðar þá að hækka um
196 %. Sú hsekkun gerir 69 aura.
I V. kafia hér að framan sýndi
ég fram á, að Jsfuvel þar, sem
stöðug atvinna væri fyrir hendi
við útiverk, mundi ekki mega gera
ráð íyrir fleiti vinnustundum í ár-
inu en 2800. Nú höíðu vitanlega
ekki allir heldur stöðuga atvinnu
1914, og meðalstundatalan verður
þvf eitthvað lægri. Ég skalteygja
mig langt f talniag þeirra van-
halda og gizka á að meðalstunda-
talan hafi verið þá 2600, Fyrir
þessar 2600 stundir fengu menn
þá í árskaup kr. 910 00 Ef vinnu-
ttundafjöldínn f árinu væri hinn
sami nú og þá, er auðreiknað hvað
árskaupið ætti að vara núna, með
því að taka aðeins tlllit til dýr-
tiðarhækkunarinnar. Þ»ð yrði 910
-J- 1784 (196%)= 2694, eða
sem næst 2700 kr.
En nú er ekki þvf að heilsa að
atvinna sé jaínmikil og þá. 1 V,