Samvinnan - 01.01.1938, Síða 13

1. HEFTI
„Ein lifandi rós meðal rósanna“
Stúlkurnar stýfa rósaknúppana af á morgnana
sannarleg auðsuppspretta. Þann/ig ætlar Búlgaría
að tryggja sér lokasigurinn í kapphlaupinu við Litlu-
Asíu og Suður-Frakkland og berjast gegn heimsein-
okuninni í verzlun með rósarolíu, og Búlgaría verður
þá ekki aðeins rósadalur heimsins, heldur sannköll-
uð Eden jarðarinnar.
Nú skulum vér skreppa í huganum suður í Rósadal,
þar sem lifandi rósir meðal rósanna fylla ilmþrungið
loftið söngvum. Er þetta æfintýri, paradís? — Nei,
þetta er raunveruleiki og hann jarðneskur. En við
verðum að fara snemma á fætur, því að annars sjáum
við engar rósir. Þetta kann að þykja skrítið, en
þannig stendur á því, að allir útsprungnir rósahnapp-
ar eru slitnir af strax í morgunsárið, til þess að betri
eftirtekja verði af rósarolíunni.
í lok maímánaðar eða byrjun júní nær rósaupp-
skeran hámarki sínu. Þegar um aftureldingu fyllast
rósagarðarnir af ungum stúlkum, sumar hverjar
komnar í kaupavinnu alla leið frá fjallahéruðunum
í Norður-Búlgaríu, og sníða þær af rósirnar, sem
sprungið hafa út um nóttina.
Klukkan er sjö að morgni. Himininn er hulinn
hvítri skýjaslæðu, sem roðnar af fyrstu sólargeislun-
um. Það er fögur sjón að sjá raðir ungu stúlknanna,
hraustlegra sveitastúlkna með rjóðar kinnar, þar sem
þær eru að tína rósir, flauelsmjúkar og fíngerðar eins
og knipplingar. Indæll ilmur líður upp úr rósakrón-
unum. Allt andrúmsloftið er svo þrungið og mettað
þessum sæta ilmi, að hann fylgir manni alstaðar.
Hann er að finna inni í húsunum, í matnum, og í
víninu. Farðu svo þangað, s'em rósirnar eru seyddar,
því að þar er ilmurinn miklu megnastur, og mörgum
mönnum líður illa að vera þar.
Blómkrónurnar eru skornar af á þeirri stund, þegar
þær eru ferskastar og fyllstar af lífi, sama morguninn
og þær springa út. Sérhver opnuð rós, sérhver vakn-
hinni guðdómlegu fegurð þessa dásamlega héraðs
föðurlands vors.
Allar tilraunir, sem gerðar hafa verið til þess að
koma þessari ræktun upp í Norður-Búlgaríu, Litlu-
Asíu og Norður-Afríku, hafa orðið árangurslausar.
Suður-Búlgaría er því eina landið, þar sem rósirnar
þrífast, sem akurjurt, og það er eina landið, sem legg-
ur ilmefnaiðnaðinum til þetta dýrmæta rósaseyði, sem
er þekkt undir nafninu Rozovo maslo (rósaolía).
Rósaolían er kjarnseyði af rósum. Úr 2000 kg. af rós-
um, að minsta kosti, fæst ekki nema 1 kg. af rósa-
olíu. Rósablómin eru seld fyrir 4—22 livur kílógramm-
ið (1 liva = 5 aurar ísl.). Við þetta verð bætist svo
kostnaðurinn við seyðinguna, kaupgjald o. s. frv.
Búlgarska rósaolían' hefir afarsterkan og ríkan ilm,
furðulega varanlegan, og úr henni má gera tiltölulega
Fólk i búlgörskum þjóðbúningum á rósaakrinum
dýr ilmvötn. Úr 5 grömmum af rósaolíu fæst 1 lítri
af ilmvatni.
Samkvæmt hagskýrslum frá 1908 voru í Búlgaríu
45.577 jarðir sánar rósum, samtals 78.627 dekarar eða
0.19% af öllu yfirborði landsins, en rósaræktunar-
mennirnir voru 300 þúsund. Fyrir þessa framleiðslu
fengu þeir 100 milljónir liva á ári. Fram að heims-
styrjöldinni fór rósaræktin vaxandi, en seinna hefir
hún staðið í stað og þó heldur gengið til baka. í stríð-
inu voru landamæri Búlgaríu lokuð, og markaður fyrir
rósarolíuna þess vegna enginn. Þetta neyddi margan
rósaræktarmanninn til að rífa upp rósirnar sínar og
breyta landinu í kornakra. Þetta er ein aðalástæðan
til þess, að svæðin, sem rósir eru ræktaðar á, hafa
minnkað. En þar sem þessi ræktun var stolt þjóðar-
innar og lífsskilyrði fyrir iðnaðinn, hefir ríkisstjórnin
nú á siðustu tímum tekið í sínar hendur að skipu-
leggja og endurbæta allan atvinnuveginn, sem er
9