Samvinnan - 01.05.1947, Blaðsíða 7

Það, sem íyrir augun bar fyrir 10 ár-
<1111.
-\
Kál) \ar í febrúar 1937. Við liöfð-
«ni ekið nokkrir saman út að
na«iunni, og einn verkstjóranna hefur
Þegar tekið á móti okkur og vísað
°^kur inn í herbergi í skálabyggingu
n°kkurri. Þar erum við látnir skijita
UlT1 föt. Þeir fá okkur bláleita samfest-
lnga og lijálma á höfuðið í stað liatt-
ar>na. Loks er okkur fengið Ijósker í
kiind og okkur kennt að fara með jiað.
11 getur ferðin niður í nániuna liaf-
izt.
^egar út er komið, blasa \ið liáir
óirnar hér og Jiar um námusvæðið.
”Headworks“ kalla jieir þá. Þar undir
eiu göngin, sem liggja niður til undir-
le«iia. 'Sums staðar má sjá, livar kola-
°ssin eru dregin upp á yfirborðið
kraftmiklum vindum og þeim
SteVpt í flutningavagna, sem bíða. Lvft-
’ seni bíður okkar í einum turnin-
Uln> er heldur forneskjuleg. Þar eru
^ 0 kólf, <>g skiptum við okkur í jiau.
’ ei'ki er gefið, og Jiað er eins og gólf-
11111 sé kippt undan okkur. Lyftan er
a kraðri ferð niður í djúpið. Umhverf-
15 grúfir niðamyrkur. Enginn segir
0l<1, Svona er Jieyst áfram dálitla
stu«d. Allt í einu finnum við, að farar-
tækið liægir á sér og stöðvast loks al-
\eg. Dyrunum er hrundið upp. Allir
eru fegnir að vera lausir við þetta
- ferðalag. Úti fyrir blasir við langur,
aflangur salur. Ralmagnsljós loga þar
strjált í lofti, þar sem sperrur frá gólfi
ganga upp undir. Meðfram veggjun-
um eru lagðir bjálkar, en í milli þeirra
sést glitta í móður jörð. Fyrir enda
gangsins eða salsins er lítil liurð,
rammbyggileg að sjá. Þangað skund-
um \ ið nú í fylgd með verkstjóranum.
Hann verður að taka á öllu afli til
jiess að geta ýtt litlu hurðinni lrá stöf-
um. I þessum undirgöngum eru loft-
straumar að verki, og við heyrum und-
arlegan livin, um leið og við þyrjiumst
í gegnum litlu dyrnar. Við erum ekki
fyrr kómnir inn fyrir, en hurðin skell-
ur að baki okkar. Þannig förum við
um nokkra sali, sem eru liver öðrum
líkir. Þarna voru einu sinni unnin
kol, en nú er Jiar ekkert að hafa leng-
ur. Vinnslan fer fram lengra burtu og
neðar. Loks komum við þar, sem
verkamenn eru að bisa við kolavagna
á spori og sjáum, livar vagnarnir eru
dregnir ujijj úr dimmum, hallandi
göngum af sterklegum gufuvindum.
Hér er draugalegt um að litast, dauf
birta frá rafljósum og sterk, óþægileg
gaslykt. Gufuvindurnar hamast án af-
láts. Tómir vagnar renna íiiður í djúp-
in, en hlaðnir vagnar eru dregnir upp.
Þarna leggjum við lykkju á leið okk-
ar. Verkstjórinn bendir okkur á lág-
reist hliðargöng. Okkur er sagt að
kveikja á Ijóskerunum, og síðan er
haldið inn í göngin. Þau eru þröng,
dimm og óvistleg. Sums staðar verðum
\ ið að ganga hálfbognir, Og alls staðar
verðum við að fara lafhægt, því að
botninn er ósléttur. Það er undarleg
tilfinning, sem grípur mann á ferða-
lagi nokkur hundruð fet undir yfir-
borði jarðar. Ef nú yrði sprenging ein-
Iivers staðar langt að baki og uppgang-
an lokaðist? Annað. eins hefur komið
fyrir. Ekki eru nema nokkur ár, síðan
100 námumenn fórust í Gresford.
Svona hugsanir ásækja leikmennina,
sem hætta sér niður í undirgöngin, en
þarna skeður ekki neitt. Við lötrum
bara áfram eftir langa, hlykkjótta
ganginum, og okkur fellur lyktin illa.
Eftir nokkurn tíma ber annarlegan
dyn að eyrum okkar. Þarna eru vélar
að verki einhvers staðar framundan.
Von bráðar erum við komnir inn í all-
stóra hvelfingu. Við daufa birtu raf-
magnsljósa sjáum við glitta í hálfbera
mannslíkama hér og jiar. Þarna standa
þeir ujjp við námuvegginn og kljást
við kolalögin.
Námumennirnir hvilast eftir erfiði dagsins. Klubburinn þeirra — Welfore — cr kvöldheimili og ölstofa i senn.
7