Samvinnan - 01.05.1947, Blaðsíða 12

Skuggar yfir Meyjarhofinu. „Ljðrœðinu er ógnað að innan frá og utan".
Sjúkdómseinkenni og harmleikur vorra daga
HÁTT yfir Aþenu gnæfir Akrópólishæð
með meyjarhofinu, hinu fagra og tfgulega
minnismerki liðins tfma. Þaðan má sjá út á
felamissund, sem er eins og blár völlur undir
gullroðnu hvolfþaki. Alls staðar umhverfis
eru minjar um forna frægð, sem grafa sig inn
í vitundina og minna á hversu rnikla skuld
hin vestræna menning á Grikklandi að gjalda.
Rétt við fætur manns er Aerapagus, klett-
urinn cilífi, sem sagt er að postulinn Páll hafi
notað fyrir prédikunarstól, er hann flutti
Aþeningum hinn fyrsta boðskap. Fjær og neð-
ar er Dionysiusleikhúsið, þar sem leikrit
Aeschylusar og Euripidesar voru flutt. Miðja
vegu í milli Akropolis og Píreus er Agora, þar
sem Períkles og aðrir spekingar voru vanir að
finnast og þar sem lýðræðið varð til, fimrn
öldum fyrir Krists burð. í sögu Hellas liefur
lýðræðið runnið hálft skeið tímans.
En í Grikklandi í dag, sem hefur þolað
rómversk, vesturlenzk og tyrknesk yfirráð, og
sigrast á þeim öllum, er lýðræðinu ógnað af
öflum að innan frá og utan. Eftir hið langa,
beiska og eyðileggjandi þýzk-italska hernám,
er landið snautt, eytt og í rústum. Þjóðfélagið
er sundurtætt af innlendum deilum og á sama
tíma er því ógnað af nágrannaríkjunum.
Fjölmörg sjúkdómseinkenni þessarar inn-
vortis meinsemdar blasa við auganu i AJjenu,
innan urn óteljandi minjar grískrar, róm-
verskrar og býzantískrar menningar. Þar í
borg geta menn gengið bcint af augum inn i
Ameríski fréttaritarinn Ray-
mond Daniell segir frá harm-
sögulegum örlögum grísku
þjóðarinnar
sögu liðinna alda, frá hinu nýtízkulega Grand
Bretagne lióteli að 'Thesusarhofi.
Það mun kosta meira en dollarainnspraut-
un, að kippa þar öllu í lag, eins og Bretar
liafa nú sannreynt sér til hugarangurs. Og
það er víst, að lækningin verður ekki skjót-
fengin.
Það er í senn sjúkdómseinkenni og harni-
leikur þessara tíma, að hér, í vöggu lýðræðis-
ins, hefur orðið glatað merking sinni þótt
hugsjónin eigi sér marga góða fylgjendur með
Grikkjum. En kommúnistar og samferðamenn
Jjcirra hafa misnotað orðið svo, að Grikki,
sem er spurður að því, hvort hann sé demó-
krati, er líklegastur til Jtess að svara, með
Jiykkjuhreim, að það sé hann alls ekki, heldur
„Populisti" eða „konungssinni" cða „frjáls-
lyndur".
Orðtak stjórnmálamannanna hljómar ein-
kennilega í eyrurn þeirra, sem vanir eru hæg-
látari stjórnmálabaráttu vestrænna landa. Sá,
sem cr fylgjandi þingræðislegri konungs-
stjórn, er nefndur „konungs-fasisti", en hvei
sá, sem talinn er vera aðeins til vinstri við
miðju, verður auðvitað andstæðan cða
„stjórnleysis-kommúnisti".
EITT af Jjví fyrsta, sent ferðamaður í Aþenu
rekur augun i, er, að atvinnubílstjórarnu
liafa bætt tveimur núllum við í ökugjaldsmy
ana í bifreiðum sínum. Það er til þess að sig
urverkið í mælunum geti fylgst með hinu
fjármálalegu staðreyndum og dýrtíð. N-C!,t
rekur hann augun í öll þau ósköp af ómerkj
legum amerískum kvikmyndum og „hazar
tímaritum, sem skreyta kvikmyndahúsin °s
blaðsöluskálana, sem eru margir í hverri g<)tl
inni í borginni. Verzlanir virðast vel bhíF11
af hvers kyns munaðarvarningi, af Jjeirri tcg
undinni, sem ekki liefur sést í Lundúnabo o
síðan fyrir stríð, og allt Jjetta hefur verið fhltt
inn síðan landið var leyst úr ánauðinni, °.-
greitt með lánsfé, til Jjess að seljast á hcima
markaðnum á hæsta dýrtíðarverði til Jjeirr3'
sent næg hafa fjárráð. ,.
Astæðan til Jjessa óeðlis í landi, sent þj‘llS
af hungri, ofbeldi og ógnum, er auðfund'11
Mikill liluti Jjeirra áttatíu milljón sterlinS5
punda, sem Bretar lánuðu Grikkjum, he u
verið notaður til kaupa á hvers kyns mum*
arvöru, svo sem útvarpstækjum, arrnbandsm
um og fegrunarvarningi, í stað Jjcss að a
liveitis, fatnaðar, feitmetis og annars, sem
brvnasta nauðsyn er fyrir fólkið, einkum u •
12